الگو:صفحهٔ اصلی/مدخل برگزیده
امام سجاد (ع) دومین فرزند امام حسین (ع) پنجم شعبان سال ۳۸ ﻫ. در مدینه به دنیا آمد. مادر گرامی‌اش شهربانو، دختر یزدگرد سوم ـ پادشاه ایران ـ است. نام ایشان علی است. پنجاه و هفت سال در دنیا زندگی کردند. دو سال در روزگار امامت جدش علی بن ابی طالب(ع)، ده سال در عهد امامت عمویش حسن بن علی(ع) و یازده سال در زمان امامت پدر والامقامش و سی و چهار سال امامت مسلمانان را بر عهده داشت. در حادثه کربلا آن حضرت ازدواج کرده و دارای فرزند بود و فرزند خردسالش امام باقر(ع) هم در کربلا بوده است.
از القاب شریف امام سجاد (ع)، زین‌العابدین و سجاد و کنیه ایشان ابوالحسن ثانی، ابوالحسن و ابومحمد است. از آشکارترین ویژگی‌های اخلاقی امام سجاد(ع)، عبادت و طاعت فراوان اوست و بدین دلیل، پیامبر اسلام(ص) او را زینت عابدان بهشت (زین‌العابدین) خوانده است.
امام سجاد(ع) در دوران خلافت یزید به امامت رسید. آغاز امامت حضرت سجاد(ع) با شدت یافتن انحراف خاندان بنی امیه همراه بود و از این رو، روزگار آن امام همام(ع) را می‌توان دارای حساسیتی ویژه دانست. امام(ع) با تدبیر و سیاستی ویژه تعالیم راستین اسلام را بیان می‌کرد و برای حفظ مکتب از چند راه وارد شد:
- بیان حقایق دین در قالبی نوین و شرح و تبیین معارف الهی در قالب دعا که حاصل آن کتاب صحیفه سجّادیه و ... است؛
- حفظ دستاوردهای قیام عاشورا و زنده نگه داشتن خاطره شهدا به ویژه سید الشهداء؛
- جلوگیری از وقوع انحرافات اساسی در اصول و مبانی فرهنگ اسلام و پاسخ‌گویی به شبهات وارده از سوی دشمنان و شرح و تبیین معارف قرآنی و تربیت شاگردانی والامرتبه.
از امام علی بن الحسین(ع)، غیر از صحیفه سجادیه، آثار ارزشمند دیگری در میراث مکتوب شیعه وجود دارد، رساله حقوق، دعای ابوحمزه ثمالی، مناجات خمس عشر، زیارت امین‌الله و خطبه امام سجاد(ع) در شام از جمله این معارف ارجمند است.
شیوه کارساز امام(ع) در مبارزه با حکومت، امویان را واداشت تا برای بقای خویش چاره‌ای بیندیشند و ناجوانمردانه آن امام همام(ع) را مسموم سازند. شهادت امام سجاد(ع) در روز ۱۲ یا ۲۵ محرم سال ۹۵ ه واقع شده است و عاملان ولید بن عبدالملک، آن حضرت را در پنجاه و هفت سالگی به شهادت رساندند. امام باقر(ع) او را غسل داد و کفن نمود و در قبرستان بقیع مدینه در کنار تربت پاک عمویش امام حسن مجتبی(ع) به خاک سپرد.