یحیی بن معین غطفانی
یحیی بن معین غطفانی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: یحیی بن معین غطفانی در تاریخ اسلامی - پرسش مرتبط نداردمقدمه
ابوزکریا یحیی بن معین بن عون بن زیاد بغدادی مری غطفانی در سال ۱۵۸ه در روستای نیقا، نزدیکی شهر انبار عراق به دنیا آمد.[۱] ابن حبان بر آن است که اصل وی از سرخس بود.[۲] او از موالیان غطفان و پدرش مأمور خراج ری بود و برایش هر چه ثروت گذاشت، صرف حدیث کرد.[۳] وی از عبدالله بن حرب، عبدالله بن مبارک و حفص بن غیاث حدیث نقل کرد و افرادی چون بخاری، مسلم، ابوداود و احمد بن حنبل از او روایت نقل کرده‌اند. علی بن مدینی گفته است که هیچ کس مثل یحیی ننوشته است.[۴] وی با علم رجال و جرح و تعدیل راویان و فقه حنفی آشنایی داشت.[۵] دوری آورده که وی قائل به قدمت قرآن بوده و علی بن احمد نیز وی را از عالمان مهم دوره خود و سرآمد آنان دانسته است. از توصیفاتی که علمای اهل سنت از او کرده‌اند، می‌‌توان فهمید که حدیث بسیار زیادی نقل کرده است.[۶] یحیی بن معین در سال ۲۳۳ه در مدینه درگذشت و در قبرستان بقیع مدفون گردید.[۷] آثار وی عبارت‌اند از: معرفة الرجال؛ المسند؛ المجروحین؛ معرفة الرجال و سؤالات ابراهیم بن عبدالله الجنید الختلی؛ جزء من تاریخ ابن سعید هاشم بن مرثد؛ حدیث[۸] و التاریخ[۹].[۱۰]
یحیی بن معین
(متوفای سال ۲۳۳) وی در جرح و تعدیل موقعیت بالایی بین اهل سنت داشته و امام عصر خود بوده است. از او به عنوان «شیخ المحدثین» تعبیر می‌شود. با این حال یحیی بن معین مورد قبول و اعتماد همۀ علمای بزرگ سنی نیست. برخی مطالب نیز از فساد اخلاقی وی حکایت دارد. شخصی می‌گوید، از شنیدم یحیی بن معین گفت: کنت بمصر فرأیت جاریة بیعت بألف دینار ما رأیت أحسن منها صلی الله علیها؛ من در مصر بودم. کنیزکی را به بازار آوردند و به هزار دینار فروختند [که من] در زیبایی بهتر از او ندیده‌ام صلوات خدا بر او باد.
یحیی بن معین در مواجهه با کنیز زیباروئی بر او درود می‌فرستد، و این در حالی است که اهل سنت صلوات را بر کسی به غیر از پیامبر اکرم(ص) جایز نمی‌شمارند. شیعیان درود و صلوات را بر امامان اهل بیت(ع) جایز و بلکه لازم می‌دانند، اهل سنت برای مخالفت با شیعه صلوات را مختص پیامبر اکرم(ص) گفته و تصریح می‌کنند که جایز نیست در مورد کسی غیر از رسول خدا(ص) گفته شود. به همین جهت راوی به یحیی بن معین اعتراض کرده و خطاب به وی می‌گوید: یا أبا زکریا، مثلک یقول هذا؟؛ ای ابا زکریا آیا چون توئی چنین می‌گوید؟!
راوی شأن و منزلت یحیی بن معین را بالاتر از آن می‌داند که اعتقاد خود را در مواجهه با زیبارویی نادیده بگیرد، اما یحیی بن معین هوس بازی خود را آشکارتر می‌کند و در پاسخ وی می‌گوید: نعم صلی الله علیها و علی کل ملیح[۱۱]؛ بله صلوات خدا بر او و بر هر زیباروئی [اعم از مرد و زن]. علاوه بر فساد اخلاقی، اعتبار یحیی بن معین نیز از نظر برخی از بزرگان اهل سنت مخدوش است. از ابوداوود سجستانی-که مؤلف یکی از صحاح سته است - نقل شده که در مورد یحیی بن معین بد می‌گفته است. احمد بن حنبل نیز نقل حدیث و شاگردی نزد یحیی بن معین را جایز نمی‌دانسته است. حافظ ذهبی می‌نویسد: {{عربی|کان لا یری الکتابة عنه[۱۲]؛ او نوشتن احادیث [یحیی بن معین] را جایز نمی‌دانسته است.[۱۳]
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
- ↑ تاریخ بغداد، ج۱۴، ص۱۷۷.
- ↑ الثقات، ج۹، ص۲۶۳.
- ↑ تاریخ یحیی بن معین، ج۱، ص۷.
- ↑ تاریخ مدینة دمشق، ج ۳۴، ص۱۴۹ و ۱۵۲.
- ↑ سیر اعلام النبلاء، ج۱۱، ص۸۶.
- ↑ تاریخ یحیی بن معین، ج۱، ص۸.
- ↑ وفیات الاعیان، ج۶، ص۱۴۲.
- ↑ تاریخ التراث العربی، ج۱، ص۲۰۳.
- ↑ الفهرست (الندیم)، ص۲۸۷.
- ↑ جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱، ص۸۳۷-۸۳۸.
- ↑ سیر أعلام النبلاء، ج۱۱، ص۸۷؛ تاریخ الاسلام، ج۱۷، ص۴۱۰؛ تاریخ دمشق، ج۶۵، ص۳۴؛ تهذیب الکمال، ج۳۱، ص۵۶۱، المنتظم، ج۹، ص۱۷۸.
- ↑ ر.ک: سیر اعلام النبلاء، ج۱۱، ص۸۷؛ میزان الاعتدال، ج۴، ص۴۱۰، ۹۶۳۹.
- ↑ حسینی میلانی، سید علی، جواهر الکلام فی معرفة الامامة و الامام، ج۱، ص ۱۲۵.