تقوا در معارف و سیره امام جواد

مقدمه

«قَالَ (ع): مَنِ اسْتَغْنَى بِاللَّهِ افْتَقَرَ النَّاسُ إِلَيْهِ وَ مَنِ اتَّقَى اللَّهَ أَحَبَّهُ النَّاسُ وَ إِنْ كَرِهُوا». فرمود: هرکس خود را در کنار خدا بی‌نیاز بداند؛ مردم محتاج و نیازمند او شوند و هرکس با تقوا باشد، مردم او را دوست خواهند داشت؛ اگرچه نخواهند^[۱].
امام جواد (ع) در پاسخ کسی که تقاضا نمود تا پند و موعظه‌ای جامع و کوتاه به وی بیاموزد، فرمود: «صن نفسك عن عار العاجلة، و نار الآجلة». جان خویش را از ننگ و عار دنیا و آتش آخرت حفظ کن^[۲].
«قَالَ (ع): التَّحَفُّظُ عَلَى قَدْرِ الْخَوْفِ‌، وَ الطَّمَعُ عَلَى قَدْرِ السَّبِيلِ». فرمود: حفظ خویشتن به اندازه احساس ترس و آرزو به اندازه باقی مانده راه است^[۳].
«قال (ع): لو کانت السماوات و الأرض رتقا على عبد ثمّ اتّقى اللّه تعالى لجعل منها مخرجا». فرمود: اگر درهای آسمان‌ها و زمین بر کسی بسته شود، با پرهیزگاری و خوف از خدا، راهی برای نجاتش گشوده می‌شود^[۴].^[۵]

↑ کشف الغمة، ج۲، ص۳۴۷؛ بحارالأنوار، ج۷۵، ص۷۹، ح۶۲؛ حلیة الأبرار، ج۴، ص۵۹۷؛ احقاق الحق، ج۱۲، ص۴۲۹؛ نور الأبصار، ص۳۳۱.
↑ احقاق الحق، ج۱۲، ص۴۳۹.
↑ نزهة الناظر، ص۱۳۶، ح۱۵؛ اعلام الدین، ص۳۰۹؛ بحار الأنوار، ج۷۵، ص۳۶۵، ح۵؛ اعیان اشیعة، ج۲، ص۳۶.
↑ فصول المهمة، ص۲۷۳؛ نور الأبصار، ص۳۳۲؛ احقاق الحق، ج۱۲، ص۴۳۵؛ ج۱۹، ۶۰۵.
↑ طباطبایی اشکذری، سید ابوالفضل، دانشنامه جوادالائمه، ص ۲۹۳.