جامعه علی
این مدخل زیرشاخهٔ بحث علم معصوم است. جامعه علی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: جامعه علی در حدیث - پرسش‌های مرتبطجامعه علی (ع) کتابی است به طول هفتاد زراع که در آن کلیۀ حوادث عالم تا پایان به طریق رمز نوشته شده است و اولاد آن حضرت به آن کتاب حکم می‌کنند. این کتاب بعد از امیرالمؤمنین (ع) به امامان بعدی یکی پس از دیگری منتقل شده و اکنون نزد امام زمان (ع) است.
مقدمه
امامان معصوم (ع) همواره بر این حقیقت پای فشرده‌اند که دانش آنان از پدرانشان و سرانجام از رسول خدا (ص) به ارث رسیده است و بخشی از این انتقال به کمک صحیفه‌هائی همچون "جفر" و "جامعه" و مصحف فاطمه (س) صورت پذیرفته است. در روایات فراوانی که در آنها سخن از منابع علم امامان (ع) به میان آمده است، نام و اوصاف برخی از این کتب به چشم می‌خورد که هر یک حاوی پاره‌ای از علوم غیبی‌اند[۱].
جامعۀ علی (ع) و چیستی آن
جامعه کتابی است مخصوص علی (ع)به طول هفتاد زراع و در آن کلیۀ حوادث عالم تا پایان به طریق رمز نوشته شده است و اولاد آن حضرت به آن کتاب حکم می‌کنند. از این کتاب با نام صحیفۀ علی (ع)یا کتاب علی (ع)نیز یاد می‌شود. این کتاب بعد از امیرالمؤمنین (ع)به امامان بعدی یکی پس از دیگری منتقل شده و اکنون نزد امام زمان (ع)است[۲].
ابوبصیر از امام صادق (ع) روایت می‌کند حضرت فرمودند: "ای ابومحمد! جامعه نزد ماست و آنها چه می‌دانند جامعه چیست؟" عرض کردم: قربانت گردم! جامعه چیست؟ فرمود: "صحیفه‌ای است با طول هفتاد ذرع به ذرع رسول خدا (ص) و املای آن حضرت از دهان مبارکش و دست خط علی (ع). هر حلال و حرام و هر چیزی که مردم به آن نیاز داشته باشند؛ حتی دیه خراش‌های کوچک، در آن است". امام با دستش به من زد و فرمود: ای ابومحمد! به من اجازه می‌دهی؟ عرض کردم: قربانت گردم من در اختیار شما هستم. هرچه می‌خواهید بکن. حضرت همچون کسی که خشمگین است، دست مرا نیشگون گرفت و فرمود: حتی دیه این، عرض کردم: به خدا این علم است. فرمود: این علم است؛ ولی نه همه علم"[۳].[۴]
پرسش‌های وابسته
جستارهای وابسته
منابع
مظفر، محمد حسین، پژوهشی در باب علم امام
شیرازی، سید محمد، شب‌های پیشاور
خسروپناه، عبدالحسین، کلام نوین اسلامی ج۲
افقی، داوود، بررسی غلو در روایات علم اهل بیت از کتاب بصائر الدرجات
سبحانی، سید محمد جعفر، منابع علم امامان شیعه
بخارایی‌زاده، سید حبیب، علم غیب امامان از نگاه عقل کتاب و سنت
پانویس
- ↑ ر.ک: بخارایی زاده، سید حبیب، علم غیب امامان از نگاه عقل کتاب و سنت، ص۱۶۳ ـ ۱۷۰؛ افتخاری، سید ابراهیم، بررسی مقایسه‌ای شئون امامت در مکتب قم و بغداد، ص۶۲ ـ ۶۶.
- ↑ ر.ک: شیرازی، سید محمد، شب‌های پیشاور، ص۲۱۴ـ ۲۱۵؛ سبحانی، سید محمد جعفر، منابع علم امامان شیعه، ص۹۹ ـ ۱۳۰؛ خسروپناه، عبدالحسین، کلام نوین اسلامی ج۲، ص۳۹۲ ـ ۳۹۶؛ افقی، داوود، بررسی غلو در روایات علم اهل بیت از کتاب بصائر الدرجات، ص۴۴ـ ۵۰.
- ↑ «یَا أَبَا مُحَمَّدٍ وَ إِنَّ عِنْدَنَا الْجَامِعَةَ وَ مَا یُدْرِیهِمْ مَا الْجَامِعَةُ قَالَ قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاکَ وَ مَا الْجَامِعَةُ قَالَ صَحِیفَةٌ طُولُهَا سَبْعُونَ ذِرَاعاً بِذِرَاعِ رَسُولِ اللَّهِ صوَ إِمْلَائِهِ مِنْ فَلْقِ فِیهِ وَ خَطِّ عَلِیٍّ بِیَمِینِهِ فِیهَا کُلُّ حَلَالٍ وَ حَرَامٍ وَ کُلُّ شَیْءٍ یَحْتَاجُ النَّاسُ إِلَیْهِ حَتَّی الْأَرْشُ فِی الْخَدْشِ وَ ضَرَبَ بِیَدِهِ إِلَیَّ فَقَالَ تَأْذَنُ لِی یَا أَبَا مُحَمَّدٍ قَالَ قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاکَ إِنَّمَا أَنَا لَکَ فَاصْنَعْ مَا شِئْتَ قَالَ فَغَمَزَنِی بِیَدِهِ وَ قَالَ حَتَّی أَرْشُ هَذَا کَأَنَّهُ مُغْضَبٌ قَالَ قُلْتُ هَذَا وَ اللَّهِ الْعِلْمُ قَالَ إِنَّهُ لَعِلْمٌ وَ لَیْسَ بِذَاک»؛ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج ۱، ص۲۳۹.
- ↑ ر.ک: مظفر، محمد حسین، پژوهشی در باب علم امام، ص۷۹ ـ ۸۲؛ خسروپناه، عبدالحسین، کلام نوین اسلامی ج۲، ص۳۹۲ ـ ۳۹۶.