وراثت علوم انبیا
 | این یک مقالهٔ خرد است. می‌توانید با گسترش آن به امامت‌پدیا کمک کنید. |
- اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث علم معصوم است. "وراثت علوم انبیا" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
- در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل علم معصوم (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.
چیستی وراثت از انبیاء
- روایات فراوانی دلالت می‌کنند، علم هر پیامبری به پیامبر پس از خود و اوصیای او منتقل می‌گردد.[۱] از این انتقال، به "ارث رسیدن" و "ارث بردن" تعبیر شده است؛[۲] لذا از منابع علم امامان(علیهم السلام)، تعلیم سنت نبوی و وصایت و وراثت از پیامبر گرامی اسلام(صلی الله علیه و اله) است، پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله)، همۀ معارف و علوم خود را به اولین وصی خود، علی(علیه السلام) و ایشان نیز به فرزندانش تا امام زمان(علیه السلام) منتقل کرد.[۳] این ارث بردن نشان دهندۀ پیوند عمیق میان نبوت و ولایت است.[۴]
انواع و مصادیق وراثت
- وراثت امامان(علیهم السلام) از انبیاء دو صورت دارد:
- وراثت اعتباری؛ یعنی اموری که مربوط به آثار ظاهری نبوت است، مانند پیراهن حضرت یوسف(ع)، عصای موسی(ع) و ...، و بیشتر برای ابراز حق در مواردی که مسئله امامت ایشان مشتبه می‌شده و داشتن آثار ظاهری انبیاء نشانه حقانیت ایشان معرفی شده است به ارث برده‌اند.[۵]
- وراثت حقیقی؛ یعنی علوم و حکمت‌ها و كمالات و سجایای اخلاقی که در هر پیامبری به صورتی ظهور نموده است به ارث برده اند.[۶] و این انتقال علم، تنها مخصوص به علوم مکتوب نیست؛ بلکه علمی که با آدم ابوالبشر به زمین آمد، علمی ماندگار و باقی در زمین است و به انبیا و امامان(علیهم السلام) به ارث رسیده است.[۷] کتاب‌های آسمانی پیامبران گذشته مانند تورات، زبور، انجیل و صحیفه‌هایی مثل صحف موسی(ع) و ابراهیم(ع) از جمله مکتوبی هستند که پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) واسطۀ انتقال آن به امام علی(علیه السلام) و هر امامی واسطه در انتقال به امام بعدی است.[۸] از این کتابها و صحیفه‌ها در برخی روایات با عنوان مختصر "جفر ابیض" یاد شده است. طبق برخی روایات، "جفر ابیض" شامل: زبور، تورات، انجیل و صحیفه‌های موسی(ع) و ابراهیم(ع) است[۹].[۱۰]
روایات در مورد وراثت
- برخی از روایات در این زمینه عبارتند از:[۱۱]
- امام صادق(علیه السلام) فرمودند:[۱۲] «خدای تبارک و تعالی دو گونه علم دارد: علمی که فرشتگانِ مقرب و پیامبران و رسولان را از آن آگاه ساخته است، این علم را ما نیز می‌دانیم. دو، آن علمی که ویژه ذات مقدس اوست و کسی جز او، آن را نمی‌داند ... .»[۱۳]
- امیرالمؤمنین(علیه السلام) می فرمایند:[۱۴] «همانا رسول خدا هزار باب به من آموخت راجع به حلیت و حرمت آنچه هست و آنچه در آینده تا قیامت خواهد بود که هر باب خود گشاینده هزار باب دیگر است. بنابر این هزار باب از علم پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) فراگرفته‌ام تا آنجا که علم منایا و بلایا و علم حل و فصل امور مردم همگی نزد من است.»[۱۵]
- امام صادق(علیه السلام) میفرماید: «همه کتاب‌های آسمانی انبیای گذشته، نزد ما است، اینها را از آنان به ارث بردهایم. همان گونه که آنان میخواندند، میخوانیم و همانند آنان از این کتابها سخن میگوییم. هیچ حجت الهی، در روی زمین خالی نخواهد بود که از او چیزی بپرسند و او بگوید: نمیدانم.»[۱۶]
- در مجموع دانش اهل بیت(علیهم السلام) علم الهی و لدنی است، دانشی است که از اثر اتصال به عالم غیب و همنشینی با فرشتگان الهی به دست آورده اند، دانشی است وراثتی که از انبیاء و پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) به ارث برده اند.[۱۷]
پرسش‌های وابسته
جستارهای وابسته
منبع‌شناسی جامع علم معصوم
منابع
پانویس
با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:
- ↑ ر.ک. صادقی، حسن، مقایسۀ پیامبر و امام از دیدگاه امام رضا(علیه السلام)، ص 83
- ↑ ر.ک. شاکر، محمدتقی، منابع علم امام در قرآن، فصلنامه امامت پژوهی، ش ۶، ص ۱۷۷؛ کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج 1، ص ۲۲۱، ۲۲۳ و ۲۲۵
- ↑ ر.ک. طباطبایی، سیدمحمد حسین، اسلام و انسان معاصر، ص ۱۹۸ و ۲۰۸ ـ ۲۱۱؛ خسروپناه، عبدالحسین، کلام نوین اسلامی، ج 2، ص ۳۹۱ و ۳۹۲؛ اوجاقی، ناصرالدین، علم امام از دیدگاه کلام امامیه، ص ۶۴ ـ ۶۸؛ مطهری، منصف علی، علم ائمه از نظر عقل و نقل، ص 64؛ زرین جویی، عین الله، مسألۀ علم امام در آثار دانشمندان معاصر شیعی، ص ۷۶ ـ ۷۷
- ↑ ر.ک. مولوی، محمد، نیاز جهان به امام زمان، ص 22
- ↑ ر.ک. تحریری، محمدباقر، جلوه های لاهوتی، ج ۱، ص ۳۶۳ ـ ۳۶۵
- ↑ ر.ک. تحریری، محمدباقر، جلوه های لاهوتی، ج ۱، ص ۳۶۳ ـ ۳۶۵
- ↑ ر.ک. ر.ک. شاکر، محمدتقی، منابع علم امام در قرآن، فصلنامه امامت پژوهی، ش ۶، ص ۱۷۷؛ رستمی، محمدزمان، آل بویه، طاهره، بررسی دیدگاه‌های تفسیری عرفانی درباره علم امام، فصلنامه اندیشه نوین دینی ش ۲۰؛ زرین جویی، عین الله، مسألۀ علم امام در آثار دانشمندان معاصر شیعی، ص۷۶ ـ ۷۷؛ صادقی، حسن، مقایسۀ پیامبر و امام از دیدگاه امام رضا(علیه السلام)، ص 83
- ↑ ر.ک. شاکر، محمدتقی، منابع علم امام در قرآن، فصلنامه امامت پژوهی، ش ۶، ص ۱۷۷؛ کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج 1، ص ۲۲۳، ۲۲۵ و ۲۲۶
- ↑ کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج 1، ص ۲۲۳، ۲۲۵ و ۲۴۰؛ صفار، محمد بن حسن، بصائر الدرجات، ص ۱۵۰
- ↑ ر.ک. شاکر، محمدتقی، منابع علم امام در قرآن، فصلنامه امامت پژوهی، ش ۶، ص ۱۷۷
- ↑ ر.ک. خسروپناه، عبدالحسین، کلام نوین اسلامی، ج 2، ص ۳۹۱ و ۳۹۲؛ رستمی، محمدزمان، آل بویه، طاهره، بررسی دیدگاه‌های تفسیری عرفانی درباره علم امام، فصلنامه اندیشه نوین دینی ش ۲۰؛ مولوی، محمد، نیاز جهان به امام زمان، ص 22؛ صادقی، حسن، مقایسۀ پیامبر و امام از دیدگاه امام رضا(علیه السلام)، ص 83
- ↑ کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج ۱، ص ۲۵۵
- ↑ ر.ک. فاضل لنکرانی، محمد، اشراقی، شهاب الدین، پاسداران وحی، ص 193
- ↑ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۲۶، ص ۲۹
- ↑ ر.ک. مطهری، منصف علی، علم ائمه از نظر عقل و نقل، ص 64
- ↑ ر.ک. هاشمی، سیدعلی، مکاتبۀ اختصاصی با دانشنامۀ مجازی امامت و ولایت، پژوهشگران وبگاه پرسمان دانشجویی
- ↑ ر.ک. فاضل لنکرانی، محمد، اشراقی، شهاب الدین، پاسداران وحی، ص 193