هدایت

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

نسخه‌ای که می‌بینید نسخه‌ای قدیمی از صفحه‌است که توسط Wasity (بحث | مشارکت‌ها) در تاریخ ‏۱۶ فوریهٔ ۲۰۲۰، ساعت ۱۳:۲۳ ویرایش شده است. این نسخه ممکن است تفاوت‌های عمده‌ای با نسخهٔ فعلی بدارد.

این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل هدایت (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

هدایت: راهنمایی، ارشاد، راه را نشان دادن یا به مقصد رساندن. خداوند "هادی" است و برای هر قوم و امتی نیز هادی فرستاده تا راه حق و شیوه رسیدن به کمال و سعادت را به آنان نشان دهند. هدایت دو گونه است: تکوینی و تشریعی. هدایت تکوینی همان سرشت و فطرت و غریزه‌ای است که خدا در همه موجودات قرار داده است که راه تعیین شده خود را طی می‌‌کنند﴿قَالَ رَبُّنَا الَّذِي أَعْطَى كُلَّ شَيْءٍ خَلْقَهُ ثُمَّ هَدَى[۱]. هدایت تشریعی با فرستادن پیامبران و کتاب‌های آسمانی و تکالیف دینی است. خداوند، غیر از هدایت عمومی نسبت به همه، بعضی را هدایت ویژه می‌‌کند.خداوند، هم در نهاد انسان، هدایت به خیر و شر را قرار داده، هم از راه دین و پیامبران، حق و باطر را بیان کرده است. انسان هم موجودی مختار است. اگر پذیرای هدایت الهی باشد به سعادت و بهشت می‌‌رسد و اگر نپذیرد، گمراه و دوزخی می‌‌گردد. هدایت‌کننده را "هادی" گویند و هدایت یافته را "مهدی" و "مُهتدی" نامند. هدایت مردم به راه خیر و صحیح، وظیفه هر مسلمان است و در حدیث است که اگر به وسیله شما یک نفر هدایت شود، بهتر و ارزشمندتر از همه جهان است[۲].

مقدمه

چیستی هدایت

  • "هدایت" در مقابل "ضلالت" از ریشه "هـ د ی" مصدر و به معنای نشان دادن راه درست برای رسیدن به مقصد است.[۵] در جایی دیگر گفته شده است: "هدایت، راه نمودن با نرمی و لطف است و هدیه نیز از همین برگرفته شده است".[۶] بنابراین، "هدایت" به معنای مطلق راهنمایی نیست، بلکه نوعی نشان دادن راه است، توأم با لطف و مهربانی؛ چنان که "هدیه" فقط مطلق بخشش نیست، بلکه بخشش همراه با لطف است.[۷]. هدایت در فرهنگ عرب، به معنای "ارشاد و راه نمودن" است و به کسی که پیشاپیش مردم حرکت می‌کند و آنان را راه می‌نماید، "هادی" گفته می‌شود[۸][۹].
  • البته باید توجه داشت واژۀ هدایت ذاتاً دارای بار معنایی مثبت است، هر چند با قرینه در مصادیق منفی نیز به کار می‌‌‏رود، مانند: ﴿فَاهْدُوهُمْ إِلى‌ صِراطِ الْجَحِيمِ[۱۰][۱۱].
  • یکی از نام‌های خداوند الهادی است: "او کسی است که بینائی می‌دهد بندگانش را و شناخت می‌دهد راه معرفت و بینائی را به آنها تا این که اقرار به ربوبیت کند.و همچنین هدایت می‌کند هر مخلوقی را به آن چه از معرفت برای اوست"[۱۲]. هدایت به معنای ارشاد و راهنمایی[۱۳]، بیان راه رشد و کمال و بسترسازی برای رسیدن به قله کمال مطلوب است[۱۴] [۱۵].

کاربردهای هدایت در قرآن و حدیث

نتیجه گیری

آثار و نشانه‌های هدایت

هدایت به دین

هدایت به امر الهی

منابع

پانویس

 با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:  

  1. «گفت: پروردگار ما کسی است که آفرینش هر چیز را به (فراخور) او، ارزانی داشته سپس راهنمایی کرده است» سوره طه، آیه ۵۰.
  2. محدثی، جواد، فرهنگ‌نامه دینی، ص۲۵۰.
  3. محمدی ری‌شهری، محمد، گونه‌شناسی هدایت الهی در قرآن و حدیث، فصلنامه علمی پژوهشی علوم حدیث، ش ش ۶۴، ص ۳ـ ۲۲
  4. محمدی ری‌شهری، محمد، گونه‌شناسی هدایت الهی در قرآن و حدیث، فصلنامه علمی پژوهشی علوم حدیث، ش ش ۶۴، ص ۳ـ ۲۲
  5. فراهیدی، خلیل بن احمد، العین، ج ۴، ص ۷۸
  6. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، مفرادت، ص ۸۳۵
  7. محمدی ری‌شهری، محمد، گونه‌شناسی هدایت الهی در قرآن و حدیث، فصلنامه علمی پژوهشی علوم حدیث، ش ش ۶۴، ص ۳ـ ۲۲
  8. طبرسی، مجمع البیان، ذیل«اهدنا».
  9. صفوی، سید صدرالدین، هدایت در قرآن.
  10. سورۀ صافات، آیۀ ۲۳
  11. محمدی ری‌شهری، محمد، گونه‌شناسی هدایت الهی در قرآن و حدیث، فصلنامه علمی پژوهشی علوم حدیث، ش ش ۶۴، ص ۳ـ ۲۲
  12. "مِن أَسمَاءِ اللهِ تَعالی سُبحَانَهُ: الهَادی؛ قَالَ اِبن الأَثیر: هُوَ الَّذی بَصَّرَ عِبادَه وعرَّفَهم طَریقَ معرفته حتی أَقرُّوا برُبُوبیَّته، وهَدی کُلِ مَخلوقٍ إِلی ما لا بُدَّ له منهإ‏‏"؛ لسان العرب، ج۱۵، ص۳۵۳، واژه هدی.
  13. ابن فارس، مقاییس اللغه، جلد ۶، ص۴۲، «هدی»
  14. مصطفوی، التحقیق، جلد ۱۱، ص ۲۴۷، «هدی»
  15. صفوی، سید صدرالدین، هدایت در قرآن.
  16. محمدی ری‌شهری، محمد، گونه‌شناسی هدایت الهی در قرآن و حدیث، فصلنامه علمی پژوهشی علوم حدیث، ش ش ۶۴، ص ۳ـ ۲۲
  17. محمدی ری‌شهری، محمد، گونه‌شناسی هدایت الهی در قرآن و حدیث، فصلنامه علمی پژوهشی علوم حدیث، ش ش ۶۴، ص ۳ـ ۲۲