تزکیه در فقه سیاسی
مقدمه
تزکیه: زدودن صفات رذیله از قلب[۱]، صلاح و اصلاح کردن[۲]، تطهیر کردن و رشد و نمو قلب به خیرات و برکات[۳]. اصل آن "زکی" به معنای رشد و فزونی[۴] یا کنار گذاشتن آنچه حق نیست و خارج کردن آن از اصل سالم[۵]. ﴿أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ يُزَكُّونَ أَنْفُسَهُمْ﴾[۶].
- تزکیه عملی که در قرآن از آن به نیکی یاد شده است: ﴿قَدْ أَفْلَحَ مَنْ زَكَّاهَا﴾[۷].
- تزکیه شعاری و ادعایی که قرآن کریم به‌شدت آن را مذمّت کرده است: ﴿فَلَا تُزَكُّوا أَنْفُسَكُمْ هُوَ أَعْلَمُ بِمَنِ اتَّقَى﴾[۸][۹].
در آیه شریفه ﴿كَمَا أَرْسَلْنَا فِيكُمْ رَسُولًا مِنْكُمْ يَتْلُو عَلَيْكُمْ آيَاتِنَا وَيُزَكِّيكُمْ﴾[۱۰] تزکیه به تطهیر کثافات و پلیدی‌ها و محو آنها در همه ابعاد، تفسیر شده است که شامل محو و زایل‌کردن اعتقادات فاسد، مثل شرک و کفر، ازاله اخلاقیات و ملکات پست و رذایل اخلاقی مانند تکبر و بخل و امحای اعمال و افعال پلید مانند قتل و زنا و شرب خمر می‌شود[۱۱].
"تزکیه" در کنار تلاوت آیات قرآنی و تعلیم کتاب و حکمت که شامل همه معارف اصلی و فرعی است، اهداف عالی رسالت را تشکیل می‌دهند. "تزکیه نفوس" علاوه بر اینکه وظیفه‌ای فردی است: ﴿قَدْ أَفْلَحَ مَنْ زَكَّاهَا﴾[۱۲]، وظیفه‌ای اجتماعی برای پیامبر(ص) و امام و رهبر جامعه است تا زمینه‌های تزکیه نفوس مردم را در جامعه ایجاد کند[۱۳].
منابع
پانویس
- ↑ حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن، ج۴، ص۲۹۳.
- ↑ خلیل بن احمد فراهیدی، کتاب العین، ج۵، ص۳۹۴.
- ↑ حسین راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ص۳۸۰.
- ↑ ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۳، ص۱۷.
- ↑ حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن، ج۴، ص۲۹۳.
- ↑ «آیا به کسانی ننگریسته‌ای که خویشتن را پاکیزه می‌انگارند» سوره نساء، آیه ۴۹.
- ↑ «بی‌گمان آنکه جان را پاکیزه داشت رستگار شد» سوره شمس، آیه ۹.
- ↑ «پس خود را به پاکی نستأیید که او به آنکه پرهیزگاری ورزد داناتر است» سوره نجم، آیه ۳۲.
- ↑ حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن، ج۴، ص۲۹۳.
- ↑ «چنان که از خودتان پیامبری در میان شما فرستادیم که آیه‌های ما را بر شما می‌خواند و (جان) شما را پاکیزه می‌گرداند» سوره بقره، آیه ۱۵۱.
- ↑ سید محمد حسین طباطبایی، المیزان، ج۱، ص۳۳۰.
- ↑ «بی‌گمان آنکه جان را پاکیزه داشت رستگار شد» سوره شمس، آیه ۹.
- ↑ نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص:۱۷۹.