کارکرد علم غیب معصوم در افضلیت چیست؟ (پرسش)
| کارکرد علم غیب معصوم در افضلیت چیست؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ علم غیب |
| مدخل اصلی | علم غیب |
کارکرد علم غیب معصوم در افضلیت چیست؟ یکی از سؤال‌های مصداقی پرسشی تحت عنوان «کارکردهای علم غیب در صفات معصومان چیست؟» است. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی علم غیب مراجعه شود.
عبارت‌های دیگری از این پرسش
پاسخ نخست
- حجت الاسلام و المسلمین جزایری در پایان‌نامه کارشناسی ارشد خود با عنوان «کارکردهای علم غیب امامان معصوم در شئون ایشان» در این‌باره گفته است:
- «یکی از صفات مهم امام که در علم کلام از آن بحث می‌شود، افضلیت وی بر سایر خلق است. افضلیت گاه به معنای افزون‌تر بودن کرامت و ثواب‌های اخروی امام بر سایر مردم در پیشگاه خداوند است و گاه به معنای برتری در کمالات نفسانی یا صفاتی که شرط امامت است. متکلمان امامیه هر دو معنا را از شرایط امام می‌دانند؛ چرا که اولا هر کس در امری امام دیگران باشد باید در آن امر افضل از آنها باشد و چون خلیفه پیامبر(ص) ریاست عامه در تمام امور دین و دنیا را بر عهده دارد باید در تمام امور دینی و دنیوی افضل از سایر مردم باشد و ثانیا اگر یکی از مأمومین از امام افضل باشد، منجر به تقدیم و ترجیح مفضول بر افضل می‌گردد که عقلا قبیح است. و خداوند که جعل امام بدست اوست، مرتکب عمل قبیح نمی‌شود. اما متکلمان اهل سنت بدلیل افضل نبودن خلفایشان تلاش ناموفقی در انکار این اصل یا مصلحت نبودنِ آن نموده‌اند.[۱] این مسئله چنان مهم است که امام علی(ع) جهت اثبات حق ولایت و رهبری خویش و عدم مشروعیت خلافت کسانی که پس از پیامبر(ص) حکومت را غصب نمودند، بارها به افضلیت خویش استناد نمودند.[۲] افضلیت در ایمان، ثواب، عبادت، شجاعت، سیاست، زهد، تقوا و سایر کمالات، نتیجه برتری در علم و عصمت است؛ چرا که این دو وصف سر چشمه همه کمالات‌اند و کسی که عصمت مطلق و علم حقیقی فراوانی به خدا و خلق داشته باشد، بیشترین خوف و رجا را از خداوند دارد، از هیچ مخلوقی نمی‌هراسد، به دنیا دل نمی‌بندد و غفلت از یاد پروردگار در او راه ندارد، از این رو کمیت و کیفیت و ثواب عباداتش هم بیش از دیگران خواهد بود و با توجه به اینکه در بحث‌های گذشته رابطه وثیق علم و عصمت بیان گردید، روشن می‌گردد که ائمه(ع) از آن جهت که صاحب علم غیب فراوان بوده و دامنه علم حقیقی ایشان چنان است که تمام دانش دیگران به یک قطره از دریای آنها می‌ماند، عصمتشان در بالاترین رتبه پاکی ممکن برای مخلوق بوده و در نتیجه، در افضلیت سرآمد جمیع مخلوقات از جن و انس و مَلَک می‌باشند. بنابراین علم غیب گسترده ائمه(ع) سند افضلیت ایشان می‌باشد. چنانچه در روایات مشاهده می‌کنیم که پیامبر(ص) جهت اثبات برتری علی(ع) از تعابیری مانند "اعلمکم،[۳] اقضاکم، افضلکم، اوفرکم ایمانا، أکثرکم علما، أرجحکم حلما، أشدکم لله غضبا، أشدکم نکایة فی الغزو و الجهاد، أعظمکم عند الله مزیة"[۴] استفاده نمودند و آیه ﴿﴿إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ أُوْلَئِكَ هُمْ خَيْرُ الْبَرِيَّةِ﴾﴾[۵] در شأن ایشان نازل گردید. و معلوم است که میزان ایمان و عمل صالح بستگی شدیدی به علم حقیقی دارد[۶]»[۷].
پرسش‌های مصداقی همطراز
پرسش‌های وابسته
منبع‌شناسی جامع علم غیب معصوم
پانویس
- ↑ ر.ک: علی رضا نجف زاده، مقاله «افضلیت امام از دیدگاه فرق کلامی»
- ↑ برای نمونه نگاه کنید به خطبه‌های: ۲، ۳۷، ۱۰۹، ۱۴۴، ۱۵۴، ۱۶۲، ۱۷۲، ۱۷۳، ۱۹۷، ۲۱۷، ۲۳۹ و ۱۹۲ (خطبه قاصعه) از نهج البلاغه صبحی صالح.
- ↑ محمد کلینی، ، الکافی، ج۷، ص۴۲۴.
- ↑ محمد طوسی، الأمالی، ص۲۵۱، المجلس التاسع.
- ↑ «بی‌گمان آنانکه ایمان آورده‌اند و کردارهایی شایسته کرده‌اند، بهترین آفریدگانند»؛ سوره بینة، آیه۷.
- ↑ (منسوب به امام جعفر بن محمد، مصباح الشریعة، ص۲۰ و ۸۲؛ کلینی، محمد، الکافی، ج۱، ص۴۸ و ج۲، ص۴۲؛ محمد صدرالدین شیرازى، شرح أصول الکافی، ج۲، ص۱۲۷.
- ↑ کارکردهای علم غیب امامان معصوم در شئون ایشان، ص۵۵ و ۵۶.