آیا عدم اعتقاد به علم تام معصوم آسیبی به ایمان وارد می‌کند؟ (پرسش)
| آیا عدم اعتقاد به علم تام معصوم آسیبی به ایمان وارد می‌کند؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ علم معصوم |
| مدخل اصلی | علم معصوم |
| تعداد پاسخ | ۱ پاسخ |
آیا اعتقاد به تام بودن علم معصوم غلو نیست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث علم معصوم است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی علم معصوم مراجعه شود.
پاسخ نخست
آیت‌الله سید عبدالحسین نجفی لاری در کتاب «المعارف السلمانیة فی کیفیة علم الإمام و کمیته» در این‌باره گفته‌است:
«معرفت به علم امام از حیث کمیت و کیفیت، مانند سایر عقائد ضروریه نیست که اگر کسی در آن به خطا رفت، از ایمان و اسلام خارج شود و موجب جاودانگی در آتش باشد. حال یا به خاطرآن است که اصلاً ضرورتی ندارد و یا این که ضرورت آن -و فرض صحیح ضرورت داشتن آن است- ضرورت خاصی است که متعلق به خواص اهل علم است نه ضرورت عامی که شامل همه حتی زنان و کودکان نیز باشد و اگر کسی در آن خطا کرد و یا مخالفت کرد دیگر عذری نداشته باشد، همانطور که برخی افراد -که در این مسئله اختلاف نظر دارند- یکدیگر را، به کفر و یا خروج از مذهب و ایمان که موجب آتش جاودانه است متهم ساخته‌اند. برخی تفصیل دیگری مطرح کرده‌اند مانند تفصیلی که در مورد برزخ -و جزئیات معاد مانند حساب و صراط و میزان و بهشت و جهنم– وجود دارد. به این صورت که اعتقاد به امور فوق در باطن و پایبندی و تدین به آن در ظاهر، واجب است؛ اما وجوب آن مشروط به حصول معرفت قهری است. و تحصیل معرفت به عنوان مقدمه واجب، نیز واجب نمی‌باشد و کسی که جاهل به مسئله باشد و نیز کسی که معرفت اجمالی به آنها داشته باشد معذور است همانطور در مورد سایر واجبات مشروط نیز چنین است. این دیدگاه واین نوع تفصیل صحیح نیست؛ زیرا همان طور که اگر کسی معتقد باشد که اعتقاد به علم امام، از قبیل عقائد ضروری است و جاهل و خطاکار در آن معذور نیستند، نظریه افراطی است. همین طور اگر کسی آن را از قبیل واجبات مشروطه بداند که به‌دست آوردن آن واجب نیست، این هم دیدگاه تفریطی است. همان طور که پیامبر (ص) فرمود: "یا علی مردم درباره تو، دو گروهند: یا زیاده‌روی و افراط می‌کنند یا تفریط و کوتاهی" و فرمود: "بهترین امور حد وسط آنهاست". دیدگاه حد وسط درباره علم امام (ع)، این است که: معرفت به علم امام از حیث کمیت و کیفیت – صرف نظر از اختلافی که در آنها وجود دارد- مانند معرفت به شخص امام و نسب خاص و صفات او مانند عدالت و عصمت است؛ بلکه مانند معرفت به خداوند و سایر واجبات مطلق -مانند اصول عقائد- است. به طوری که وجوب تحصیل اعتقاد تفصیلی به آنها در باطن و پایبندی به آن در ظاهر، با ادله چهارگانه (کتاب، سنت، اجماع و عقل) اثبات می‌گردد و این وجوب، وجوب مطلق است نه مشروط به حاصل شدن معرفت قهری. بنابراین در مورد علم امام باید گفت که معرفت به آن از باب مقدمه واجب، واجب است و آن معرفت وجوداً و عدماً در عدالت و ایمان تأثیر و دخالت دارد به طوری اگر جاهلی تحصیل معرفت مقدمه‌ای را ترک کند و یا کسی که معرفت اجمالی داشته باشد معذور نخواهد بود. تنها کسی معذور است که دنبال معرفت رفته و در این راه به خطا افتاده است. او به عنوان جاهل قاصر عذرش پذیرفته است و نیز افرادی مانند زنان و کودکان که از باب جاهل مستضعف مورد عفو قرار می‌گیرند»[۱].
پرسش‌های وابسته
- قلمرو علم معصوم تا چه حدی است؟ (پرسش)
- آیا علم تام معصوم امکان عقلی دارد؟ (پرسش)
- آیا علم تام معصوم با اختیار وی منافات ندارد؟ (پرسش)
- آیا اعتقاد به علم تام معصوم شرک نیست؟ (پرسش)
- آیا اعتقاد به تام علم معصوم امام غلو نیست؟ (پرسش)
- آیا قول به محدودیت علم معصوم مانع عقلی یا شرعی دارد؟ (پرسش)
- چگونه می‌شود معصوم را انسان کامل دانست اما علم او را محدود شمرد؟ (پرسش)
- آیا معصوم باید علم تام داشته باشد؟ (پرسش)
- آیا علم تام معصوم ضرورت عقلی دارد؟ (پرسش)
- آیا علم تام معصوم ضرورت شرعی دارد؟ (پرسش)
- آیا آگاهی معصوم به نحو تام شرطی از شروط امامت است؟ (پرسش)
- اگر معصوم علم تام دارد پس چه نیازی به وحی است؟ (پرسش)
- آیا نمونه‌هایی از علم تام معصوم در قرآن موجود است؟ (پرسش)
- آیا نمونه‌هایی از علم تام معصوم در حدیث موجود است؟ (پرسش)
- آیاتی که مخالفان علم تام معصوم به آنها استدلال می‌کنند کدام‌اند؟ (پرسش)
- با وجود آیاتی که علم تام معصوم را نفی می‌کنند چگونه این علم اثبات می‌شود؟ (پرسش)
- آیاتی که موافقان علم تام معصوم به آنها استدلال می‌کنند کدام‌اند؟ (پرسش)
- چگونه آیات نافی علم تام معصوم از غیر خدا با آیات مثبت علم تام معصوم برای غیر او قابل جمع هستند؟ (پرسش)
- آیاتی که مخالفان علم تام معصوم پیامبر خاتم به آنها استدلال می‌کنند کدام‌اند؟ (پرسش)
- آیا روایاتی وجود دارند که علم تام معصوم را نفی می‌کنند؟ (پرسش)
- چگونه آیات نافی علم تام معصوم با روایات مثبت علم تام معصوم قابل جمع هستند؟ (پرسش)
- چگونه روایات نافی علم تام معصوم با روایات مثبت علم تام معصوم قابل جمع هستند؟ (پرسش)
- دلیل عقلی علم تام پیامبران چیست؟ (پرسش)
- دلیل قرآنی علم تام پیامبران چیست؟ (پرسش)
- دلیل حدیثی علم تام پیامبران چیست؟ (پرسش)
- آیا شاهد تاریخی بر علم تام پیامبران وجود دارد؟ (پرسش)
- بر فرض اثبات علم تام پیامبران علم تام امامان چگونه ثابت می‌شود؟ (پرسش)
- دلیل عقلی علم تام امامان چیست؟ (پرسش)
- دلیل قرآنی علم تام امامان چیست؟ (پرسش)
- دلیل حدیثی علم تام امامان چیست؟ (پرسش)
- آیا شاهد تاریخی بر علم تام امامان وجود دارد؟ (پرسش)
- چرا امامان علم تام معصوم خود را انکار می‌کردند؟ (پرسش)
- آیا علم تام معصوم تکلیف‌آور است و معصوم را به عمل بر اساس آن موظف می‌کند؟ (پرسش)
- آیا معصوم از علم تام خود بهره می‌برد؟ (پرسش)
- اگر معصوم از علم تام خود بهره نمی‌برد پس فایده‌اش چیست؟ (پرسش)
- آیا علم محدود معصوم ضرورت عقلی دارد؟ (پرسش)
- آیا علم محدود معصوم ضرورت شرعی دارد؟ (پرسش)
- مهم‌ترین مصادیق علم ویژه معصوم کدام‌اند؟ (پرسش)
- علم به چه مواردی تنها نزد خداست؟ (پرسش)
- آیا علم معصوم قابلیت افزایش دارد؟ (پرسش)
- رابطه علم ویژه معصوم با معجزه و کرامت چیست؟ (پرسش)
- آیا معجزه به واسطه علم معصوم است؟ (پرسش)
- دیدگاه‌های دانشمندان مسلمان در باره قلمرو علم معصوم چیست؟ (پرسش)
پانویس
- ↑ المعارف السلمانیة فی کیفیة علم الإمام و کمیته، ص ۱۹۳-۱۹۵.