بحث:آیا آمادگی و زمینهسازی برای ظهور از وظایف خاص مسلمانان نسبت به امام مهدی است؟ (پرسش)
نویسنده: آقای سالاری
پاسخ جامع قبل
آمادگی برای ظهور مهمترین وظیفه مسلمانان
- یکی از مهمترین وظایف دوران غیبت، آمادگی دائمی و راستین است[۱]. چنانکه امام صادق(ع) فرمودند[۲]: «هر یک از شما برای ظهور قائم(ع) ابزار جنگی فراهم کنید؛ اگر چه یک تیر باشد. امید است همین که کسی این نیت را داشته باشد، حق تعالی او را از اصحاب و یاوران او قرار دهد».[۳] انتظار به معنای آماده باش است. آماده باش کامل فکری و اخلاقی، مادی و معنوی، برای اصلاح همۀ جهان. چنین تحولی قبل از هر چیز نیازمند عناصر آماده و با ارزش انسانی است که بتوانند بار سنگین چنان اصلاحات وسیعی را در جهان بدوش کشند. طبیعی است این آمادگی فقط آمادگی نظامی نیست، آمادگی در عرصههای فرهنگی، عبادی، سیاسی، اجتماعی و... هر عرصهای است که با مهدویت سازگار است. این آمادگی در گرو مسئولیت پذیری و عدم سستی و تنبلی است[۴].
- منتظر واقعی کسی است که نه تنها در انتظار رسیدن زمان ظهور حضرت مهدی(ع) بوده و برای ایشان دعا میکند، بلکه همواره در فکر زمینهسازی برای ظهور آن حضرت است و بنا به تعبیر امام صادق(ع)، کسی است که از گناهان دوری کرده و تقوا و اخلاق نیکو را در خود نهادینه میکند؛ منتظر واقعی است که بدون خودسازی و تقوا، در زمرۀ منتظران حقیقی وارد نمیشود[۵]. به عبارتی دیگر منتظر واقعی آرام و قرار ندارد و همیشه باید در حرکت و پویایی باشد، همیشه باید منتظر فرمان حمله و حرکت باشد. آمادگی همیشگی، جوهرۀ اصلی انتظار است و همین امر نیز وظیفۀ اصلی منتظران در عصر غیبت است[۶]. از طرفی دیگر نیز ستمگران عالم نیز که با برخورداری از ثروت، قدرت و... درصدد نابودی اسلام هستند، برای مقابله با اینها نیز منتظران ظهور باید با استفاده از توانی بالاتر آماده باشند[۷].
- باید توجه داشت هر عمل، روشی دارد؛ انجام و اجرای عمل اینرا میطلبد که عمل کننده باید طبق آن روش آماده شده و بر اساس آن، عمل را انجام دهد و قدرت انجام عمل نیز باید در فرد انجام دهنده باشد. قرآن میفرماید: لَا يُكلَِّفُ اللَّهُ نَفْسًا إِلَّا وُسْعَهَا[۸] انتظار ظهور امام مهدی(ع) یک عمل بسیار و در عین حال طولانی است که تمام عمر فردی و اجتماعی منتظر را، در بر میگیرد. بنابراین آمادگی و انتظار، محدود به وقت و زمان خاصی از زندگی وی نیست لذا انسان منتظر باید همیشه در حال انتظار باشد. آمادگی انتظار، تنها آمادگی نفسی و قلبی نیست، بلکه یک عمل ثابت و استوار است که باید مثل انجام دادن واجبات و اداء حقوق به جا آورده شود. آمادگی انتظار آن است که تمام وجود و اعضای بدن انسان منتظر، باید در حال انتظار باشند؛ یعنی از معاصی و گناهان اجتناب نماید و صفات رذیله و بد را از خود دور سازد تا اگر زمان ظهور حضرت را درک کنند مورد رحمت حضرت قرار بگیرد[۹].
زمینه سازی ظهور و انتظار خاص
- از جمله کارهایی که میتوان برای زمینهسازی ظهور انجام داد عبارتند از:
- رشد ایمانی، جهادی و آگاهی سیاسی[۱۰].
- ایجاد تشکیلات سیاسی، نظامی، اقتصادی، اداری و اطلاعاتی[۱۱].
- انجام واجبات و ترک محرمات: بدیهی است منتظر واقعی باید به اصول تعریف شده در دین معتقد باشد و خود را مقید به انجام اوامر الهی بداند و از نواهی الهی دوری جوید[۱۲] و... [۱۳].
نتیجهگیری
- نتیجه اینکه از وظایف مهم مسلمانان نسبت به امام زمان ((ع) ) این است که در هر لحظه آماده باشند و خود را مهیا نگه دارند و این شامل آمادگی نظامی، جسمانی و... میشود[۱۴]؛ اما مهمتر از همه، آمادگی فکری، علمی و سیاسی در عصر غیبت است[۱۵] همچنین با توجه به ارتباط این نوع از آمادگی با انتظار فرج امام زمان(ع) زمینه سازی برای ظهور حضرت، از وظایف خاص مسلمانان محسوب میشود.
پاسخ تفصیلی
آمادگی برای ظهور مهمترین وظیفه مسلمانان
- از مهمترین وظایف دوران غیبت و از ویژگیهای انسان منتظر، آمادگی دائمی و راستین است[۱۶]. همچنین هیچ جریان و حرکتی بدون زمینۀ قبلی رخ نمیدهد. باید بستر مطلوب جهت تحقق یک نهضت مهیا گردد. پیشآمدها و حوادث قبل از ظهور، انسان منتظر را وادار میکند تا تلاش مضاعف نموده و برای پاسداری از دین و تداوم حیات موانع مسیر را از پیش رو بردارد. این موضوع دستور قرآن هم هست که میفرماید وَأَعِدُّواْ لَهُم مَّا اسْتَطَعْتُم مِّن قُوَّةٍ وَمِن رِّبَاطِ الْخَيْلِ تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَعَدُوَّكُمْ[۱۷] [۱۸]، امام زمان(ع) نیز به نیرو و آدمی نیاز دارد که بتواند با پدیدهها و شرایط مواجه شود. این امر که افراد، در دوران غیبت قابلیتها و تخصصهای خودشان را گسترش ندهند، با مفهوم انتظار، تطابق ندارد[۱۹].
- انتظار به معنای آماده باش است. آماده باش کامل فکری و اخلاقی، مادی و معنوی، برای اصلاح همۀ جهان. چنین تحولی قبل از هر چیز نیازمند عناصر آماده و با ارزش انسانی است که بتوانند بار سنگین چنان اصلاحات وسیعی را در جهان بدوش کشند. در درجۀ اول این آمادگی، بالابردن سطح اندیشه و آگاهی و آمادگی روحی، فکری برای همکاری در پیاده کردن آن برنامۀ عظیم است. منتظر کسی است که ظهور را نزدیک میبیند. هر لحظه منتظر فرج است. طبیعی است این آمادگی فقط آمادگی نظامی نیست. آمادگی در عرصههای فرهنگی، عبادی، سیاسی، اجتماعی و... هر عرصهای است که با مهدویت سازگار است. حکومت جهانی حضرت، یارانی آماده میخواهد. یارانی که سربلند از غربالهای مختلف برون آمده و آماده تحولات قیام و پذیرش مسئولیتها باشند. به هر حال باور مهدویت باعث میشود منتظر برای یاری و یا تحمل عدالت و سیرۀ حضرت با جسم و جان آماده باشد. این آمادگی در گرو مسئولیت پذیری و عدم سستی و تنبلی است[۲۰].
- در اینباره در کتابهای روایی روایات فراوانی وجود دارد. امام باقر(ع) ذیل آیه شریف اصْبِرُواْ وَصَابِرُواْ وَرَابِطُواْ[۲۱] فرمود[۲۲]: «"اِصْبِرُوا عَلَی أَدَاءِ اَلْفَرَائِضِ وَ صَابِرُوا عَدُوَّکُمْ، وَ رَابِطُوا إِمَامَکُمْ اَلْمُنْتَظَرَ"» بر خلاف پندار برخی که ﴿رَابِطُوا ﴾ را بر ایجاد ارتباط و ملاقات با حضرت معنا کردهاند، این واژه به معنای آمادگی برای مبارزه است[۲۳].[۲۴] و امام صادق(ع) فرمودند[۲۵]: «هر یک از شما برای ظهور قائم(ع) ابزار جنگی فراهم کنید؛ اگر چه یک تیر باشد. امید است همین که کسی این نیت را داشته باشد، حق تعالی او را از اصحاب و یاوران او قرار دهد».[۲۶] منتظر واقعی کسی است که نه تنها در انتظار رسیدن زمان ظهور حضرت مهدی(ع) بوده و برای ایشان دعا میکند، بلکه همواره در فکر زمینهسازی برای ظهور آن حضرت است و بنا به تعبیر امام صادق(ع)، کسی است که از گناهان دوری کرده و تقوا و اخلاق نیکو را در خود نهادینه میکند؛ منتظر واقعی است که بدون خودسازی و تقوا، در زمرۀ منتظران حقیقی وارد نمیشود[۲۷]. به عبارتی دیگر منتظر واقعی آرام و قرار ندارد و همیشه باید در حرکت و پویایی باشد، همیشه باید منتظر فرمان حمله و حرکت باشد. آمادگی همیشگی، جوهرۀ اصلی انتظار است و همین امر نیز وظیفۀ اصلی منتظران در عصر غیبت است[۲۸]. انتظار آن هنگام واقعی و صادق است که انسان را به حرکت و تلاشی در مسیر تحقق امر منتظر الیه وادار نماید و گرنه صِرف حالت انتظار، بدون آمادگی و تلاش عملی، آرزویی بینتیجه و یا انتظاری سطحی است؛ به همین دلیل پیامبر اکرم(ص) انتظار را به عنوان یک حالت بسیار ارزشمند و یا یک جهاد آن هم برترین جهاد امت خود معرفی میکنند: «"أَفْضَلُ جِهَادِ أُمَّتِی انْتِظَارُ الْفَرَجِ"»[۲۹] و «"أَفْضَلُ أَعْمَالِ أُمَّتِی انْتِظَارُ فَرَجِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ"»[۳۰]»[۳۱]
- از طرفی دیگر ستمگران عالم نیز که با برخورداری از ثروت، قدرت و... درصدد نابودی اسلام هستند، برای مقابله با اینها نیز منتظران ظهور باید با استفاده از توانی بالاتر آماده باشند[۳۲].
- باید توجه داشت هر عمل، روشی دارد؛ انجام و اجرای عمل اینرا میطلبد که عمل کننده باید طبق آن روش آماده شده و بر اساس آن، عمل را انجام دهد و قدرت انجام عمل نیز باید در فرد انجام دهنده باشد. قرآن میفرماید: لَا يُكلَِّفُ اللَّهُ نَفْسًا إِلَّا وُسْعَهَا[۳۳] انتظار ظهور امام مهدی(ع) یک عمل بسیار و در عین حال طولانی است که تمام عمر فردی و اجتماعی منتظر را، در بر میگیرد. بنابراین آمادگی و انتظار، محدود به وقت و زمان خاصی از زندگی وی نیست لذا انسان منتظر باید همیشه در حال انتظار باشد. آمادگی انتظار، تنها آمادگی نفسی و قلبی نیست، بلکه یک عمل ثابت و استوار است که باید مثل انجام دادن واجبات و اداء حقوق به جا آورده شود. آمادگی انتظار آن است که تمام وجود و اعضای بدن انسان منتظر، باید در حال انتظار باشند؛ یعنی از معاصی و گناهان اجتناب نماید و صفات رذیله و بد را از خود دور سازد تا اگر زمان ظهور حضرت را درک کنند مورد رحمت حضرت قرار بگیرد[۳۴]. امام صادق(ع) فرمودهاند[۳۵]: «هر کس خوش دارد، در شمار اصحاب قائم باشد، باید در عصر انتظار، مظهر اخلاق نیک اسلامی باشد. چنین کسی اگر پیش از قیام قائم درگذرد، پاداش او مانند کسانی باشد که قائم را درک کنند و به حضور او برسند. پس (در دینداری و تخلق به اخلاق اسلامی) بکوشید، بکوشید و در حال انتظار ظهور حق به سر برید. این (کردار پاک و افکار تابناک) گوارا باد بر شما،ای گروهی که رحمت خدا شامل حال شما است.»[۳۶]
زمینه سازی ظهور و انتظار خاص
- از جمله کارهایی که میتوان برای زمینهسازی ظهور انجام داد عبارتند از:
- رشد ایمانی، جهادی و آگاهی سیاسی[۳۷].
- ایجاد تشکیلات سیاسی، اقتصادی، اداری و اطلاعاتی. این تشکیلات سیاسی، نظامی، اقتصادی و اطلاعاتی، بدون وجود نظام سیاسی و دولت در جهان، محقق نخواهد شد و این همان دولت زمینهساز است که در روایات، مژده برپایی آن داده شده است و شکلگیری چنین نیرویی در جهان، ظهور امام(ع) را نزدیک میکند و بدون آن، عوامل طبیعی ظهور امام فراهم نمیآید. کسب چنین نیرویی، نیازمند عمل و حرکت در متن زندگی است و فقط "مترصد" بودن و به "انتظار" نشستن ـ به معنای منفی آن ـ دردی را درمان نمیکند[۳۸].
- انجام واجبات و ترک محرمات: منتظر واقعی باید به اصول تعریف شده در دین معتقد باشد و خود را مقید به انجام اوامر الهی بداند و از نواهی الهی دوری جوید و این عملکرد، همان تقوی و ورع است[۳۹] که اورا برای پیروی از فرمان امام زمان(ع) آماده میکند ؛ زیرا شخصی که منتظر اصلاحگری بزرگ است، باید زندگی خود را نیز بر اساس عقاید و فرامین مصلح برنامهریزی کند. بر این اساس، مسلماً منتظر واقعی باید جزو شریفترین افراد امت در انجام اعمال صالح و بهترین اشخاص جامعه در رفتار نیکو باشد[۴۰].
- عمل به دستورات قرآن و عترت: منتظر واقعی کسی است که به دستورات قرآن به خوبی عمل میکند؛ البته اگر او بخواهد به قرآن عمل کند، باید با چهارده نور معصوم(ع) مخصوصاً با وجود مبارک ولی عصر(ع) ارتباط برقرار کند و بیشک ارتباط با این ذوات مقدسه فقط از طریق قرآن کریم میسر است[۴۱]. زیرا این دو وجود نورانی هرگز از یکدیگر جدا نخواهند شد؛ چنانچه پیامبر اکرم(ص) در حدیث متواتر بین عامه و خاصه فرمودهاند[۴۲]: «"إِنی تَارِک فِیکمُ الثقَلَینِ کتَابَ اللهِ عَز وَ جَل وَ عِتْرَتِی کتَابُ اللهِ حَبْلٌ مَمْدُودٌ بَینَ السمَاءِ وَ الْأَرْضِ وَ عِتْرَتِی أَهْلُ بَیتِی وَ إِن اللطِیفَ الْخَبِیرَ أَخْبَرَنِی أَنهُمَا لَنْ یفْتَرِقَا حَتی یرِدَا عَلَی الْحَوْضَ فَانْظُرُوا بِمَا ذَا تَخْلُفُونی فِیهِمَا"»[۴۳]
- آمادگی نظامی، مهیا نمودن تسلیحات و دارا بودن توان روحی برای جهاد و مبارزه در زکاب حضرت[۴۴].
نتیجه گیری
- نتیجه اینکه از وظایف مهم مسلمانان نسبت به امام زمان ((ع) ) این است که در هر لحظه آماده باشند و خود را مهیا نگه دارند و این شامل آمادگی نظامی، جسمانی و... میشود[۴۵]؛ اما مهمتر از همه، آمادگی فکری، علمی و سیاسی در عصر غیبت است[۴۶] همچنین با توجه به ارتباط این نوع از آمادگی با انتظار فرج امام زمان(ع) زمینه سازی برای ظهور حضرت، از وظایف خاص مسلمانان محسوب میشود.
پانویس
- ↑ ر.ک. آصفی، محمد مهدی، انتظار پویا، ص ۴۱؛ سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت، ص ۲۲۸-۲۳۳؛ انتظار و منتظران، ص ۲۰۹-۲۱۳؛ هرنجی، منصور، انتظار و وظایف منتظران، ص ۷۱؛ احمدی، علی اصغر، شیوههای ایجاد انس در کودکان نوجوانان و جوانان با وجود مبارک امام زمان، گفتمان مهدویت سخنرانیهای گفتمان سوم، ص ۱۴۹ ـ ۱۵۳؛ بنیهاشمی، سید محمد، انتظار فرج، ص ۲۹ ـ ۳۳.
- ↑ نعمانی، محمد بن ابراهیم، الغیبة، ص ۳۲۰، ح ۱۰: «"لَيُعِدَّنَّ أَحَدُكُمْ لِخُرُوجِ الْقَائِمِ وَ لَوْ سَهْماً فَإِنَّ اللَّهَ تَعَالَى إِذَا عَلِمَ ذَلِكَ مِنْ نِيَّتِهِ رَجَوْتُ لِأَنْ يُنْسِئَ فِي عُمُرِهِ حَتَّى يُدْرِكَهُ فَيَكُونَ مِنْ أَعْوَانِهِ وَ أَنْصَارِهِ"»
- ↑ ر.ک. سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت، ص ۲۲۸-۲۳۳؛ انتظار و منتظران، ص ۲۰۹-۲۱۳. کاگر، رحیم، مهدویت پیش از ظهور، ص ۲۲۱، ۲۱۷.
- ↑ ر.ک: جعفری، محمد صابر، سستی و مسئولیتگریزی چالشی در عصر غیبت، ص ۳۴۰ ـ ۳۴۱.
- ↑ ر.ک. فاضل لنکرانی، محمد جواد، گفتارهای مهدوی، ص ۱۲۲-۱۲۴.
- ↑ ر.ک. هرنجی، منصور، انتظار و وظایف منتظران، ص ۷۱؛ نیلیپور، مهدی، انتظار و وظایف منتظران، ص ۲۲ ـ ۳۰.
- ↑ ر.ک. آصفی، محمد مهدی، انتظار پویا، ص ۴۱.
- ↑ «خداوند به هیچ کس جز (برابر با) توانش تکلیف نمیکند: هر کس آنچه نیکی ورزیده به سود خود و آنچه بدی کرده است به زیان خویش است؛ پروردگارا! اگر فراموش کردیم یا لغزیدیم بر ما مگیر، پروردگارا! بر دوش ما بار گران مگذار چنان که بر دوش پیشینیان ما نهادی؛ پروردگار» سوره بقره، آیه ۲۸۶.
- ↑ ر.ک. مهدویفرد، میرزا عباس، فلسفه انتظار، ص ۱۰۳ ـ ۱۰۹؛ بنیهاشمی، سید محمد، انتظار فرج، ص ۲۹ ـ ۳۳.
- ↑ ر.ک. آصفی، محمد مهدی، انتظار پویا، ص ۴۱.
- ↑ ر.ک. آصفی، محمد مهدی، انتظار پویا، ص ۴۱.
- ↑ ر.ک. فاضل لنکرانی، محمد جواد، گفتارهای مهدوی، ص ۱۲۲-۱۲۴؛ بنیهاشمی، سید محمد، انتظار فرج، ص ۲۹ ـ ۳۳.
- ↑ ر.ک. هرنجی، منصور، انتظار و وظایف منتظران، ص ۷۱.
- ↑ ر.ک. آصفی، محمد مهدی، انتظار پویا، ص ۴۱؛ کاگر، رحیم، مهدویت پیش از ظهور، ص ۲۲۱، ۲۱۷؛ احمدی، علی اصغر، شیوههای ایجاد انس در کودکان نوجوانان و جوانان با وجود مبارک امام زمان، گفتمان مهدویت سخنرانیهای گفتمان سوم، ص ۱۴۹ ـ ۱۵۳.
- ↑ ر.ک. کاگر، رحیم، مهدویت پیش از ظهور، ص ۲۲۱، ۲۱۷.
- ↑ ر.ک. آصفی، محمد مهدی، انتظار پویا، ص ۴۱؛ سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت، ص ۲۲۸-۲۳۳؛ انتظار و منتظران، ص ۲۰۹-۲۱۳؛ هرنجی، منصور، انتظار و وظایف منتظران، ص ۷۱؛ احمدی، علی اصغر، شیوههای ایجاد انس در کودکان نوجوانان و جوانان با وجود مبارک امام زمان، ص ۱۴۹ ـ ۱۵۳؛ بنی هاشمی، سید محمد، انتظار فرج، ص ۲۹ ـ ۳۳.
- ↑ «و آنچه در توان دارید از نیرو و اسبان آماده در برابر آنان فراهم سازید که بدان دشمن خداوند و دشمن خود را به هراس میافکنید». سوره انفال، آیه ۶۰.
- ↑ ر.ک. هرنجی، منصور، انتظار و وظایف منتظران، ص ۷۱.
- ↑ ر.ک. احمدی، علی اصغر، شیوههای ایجاد انس در کودکان نوجوانان و جوانان با وجود مبارک امام زمان، گفتمان مهدویت سخنرانیهای گفتمان سوم، ص ۱۴۹-۱۵۳.
- ↑ ر.ک: جعفری، محمدصابر، سستی و مسئولیتگریزی چالشی در عصر غیبت، ص ۳۴۰ ـ ۳۴۱.
- ↑ «ای مؤمنان! شکیبایی ورزید و یکدیگر را به شکیب فرا خوانید و از مرزها نگهبانی کنید». سوره آل عمران، آیه ۲۰۰.
- ↑ «بر انجام واجبات شکیبایی کنید و برابر دشمنان، یک دیگر را یاری نمایید و برای یاری پیشوای منتظَر، همواره آمادگی خود را حفظ کنید»، نعمانی، محمد بن ابراهیم ، الغیبة، ص ۱۹۹.
- ↑ ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج ۷، ص ۳۰۳؛ طریحی، فخر الدین، مجمع البحرین، ج ۴، ص ۲۴۸.
- ↑ ر.ک. سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت، ص ۲۲۸-۲۳۳؛ انتظار و منتظران، ص ۲۰۹-۲۱۳.
- ↑ نعمانی، محمد بن ابراهیم، الغیبة، ص ۳۲۰، ح ۱۰: «"لَيُعِدَّنَّ أَحَدُكُمْ لِخُرُوجِ الْقَائِمِ وَ لَوْ سَهْماً فَإِنَّ اللَّهَ تَعَالَى إِذَا عَلِمَ ذَلِكَ مِنْ نِيَّتِهِ رَجَوْتُ لِأَنْ يُنْسِئَ فِي عُمُرِهِ حَتَّى يُدْرِكَهُ فَيَكُونَ مِنْ أَعْوَانِهِ وَ أَنْصَارِهِ"»
- ↑ ر.ک. سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت، ص ۲۲۸-۲۳۳؛ انتظار و منتظران، ص ۲۰۹-۲۱۳. کارگر، رحیم، مهدویت پیش از ظهور، ص ۲۲۱، ۲۱۷.
- ↑ ر.ک. فاضل لنکرانی، محمد جواد، گفتارهای مهدوی، ص ۱۲۲-۱۲۴.
- ↑ ر.ک. هرنجی، منصور، انتظار و وظایف منتظران، ص ۷۱.
- ↑ بحار الانوار، ج ۷۴، ص ۱۴۳، ح ۲۶.
- ↑ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۲۲، ح ۲.
- ↑ . ر.ک. نیلی پور، مهدی، انتظار و وظایف منتظران، ص ۲۲ ـ ۳۰.
- ↑ ر.ک. آصفی، محمد مهدی، انتظار پویا، ص ۴۱.
- ↑ «خداوند به هیچ کس جز (برابر با) توانش تکلیف نمیکند: هر کس آنچه نیکی ورزیده به سود خود و آنچه بدی کرده است به زیان خویش است؛ پروردگارا! اگر فراموش کردیم یا لغزیدیم بر ما مگیر، پروردگارا! بر دوش ما بار گران مگذار چنان که بر دوش پیشینیان ما نهادی؛ پروردگار» سوره بقره، آیه ۲۸۶.
- ↑ ر.ک. مهدوی فرد، میرزاعباس، فلسفه انتظار، ص ۱۰۳ ـ ۱۰۹؛ بنی هاشمی، سید محمد، انتظار فرج، ص ۲۹ ـ ۳۳.
- ↑ بحارالانوار، (بیروت، مؤسسة الوفاء)، ج ۵۲، ص ۱۴۰: «"مَنْ سُرَّ أَنْ یَکُونَ مِنْ أَصْحَابِ الْقَائِمِ فَلْیَنْتَظِرْ وَ لْیَعْمَلْ بِالْوَرَعِ وَ مَحَاسِنِ الْأَخْلَاقِ وَ هُوَ مُنْتَظِرٌ فَإِنْ مَاتَ وَ قَامَ الْقَائِمُ بَعْدَهُ کَانَ لَهُ مِنَ الْأَجْرِ مِثْلُ أَجْرِ مَنْ أَدْرَکَهُ فَجِدُّوا وَ انْتَظِرُوا هَنِیئاً لَکُمْ أَیَّتُهَا الْعِصَابَةُ الْمَرْحُومَةُ"»
- ↑ ر.ک. مهدوی فرد، میرزاعباس، فلسفه انتظار، ص ۱۰۳ ـ ۱۰۹.
- ↑ ر.ک. آصفی، محمد مهدی، انتظار پویا، ص ۴۱.
- ↑ ر.ک. آصفی، محمد مهدی، انتظار پویا، ص ۴۱.
- ↑ ر.ک. فاضل لنکرانی، محمد جواد، گفتارهای مهدوی، ص ۱۲۲-۱۲۴.
- ↑ ر.ک. فاضل لنکرانی، محمد جواد، گفتارهای مهدوی، ص ۱۲۲-۱۲۴؛ بنی هاشمی، سید محمد، انتظار فرج، ص ۲۹ ـ ۳۳.
- ↑ ر.ک. فاضل لنکرانی، محمد جواد، گفتارهای مهدوی، ص ۱۲۲-۱۲۴.
- ↑ «من در میان شما دو چیز گرانبها گذاشتم کتاب خدا که ریسمانی است که از آسمان به زمین کشیده شده است و عترتم اهل بیتم که خداوند لطیف خبیر به من خبر داده که این دو از هم جدا نمیشوند، تا در حوض کوثر بر من وارد شوند، پس بنگرید که چگونه جانشین من در باره آن دو خواهید بود».، محمد بن علی بن بابویه، کمال الدین و تمام النعمة، ج۱، ص۲۳۵.
- ↑ ر.ک. فاضل لنکرانی، محمد جواد، گفتارهای مهدوی، ص ۱۲۲ـ۱۲۴.
- ↑ ر.ک. هرنجی، منصور، انتظار و وظایف منتظران، ص ۷۱.
- ↑ ر.ک. آصفی، محمد مهدی، انتظار پویا، ص ۴۱؛ کارگر، رحیم، مهدویت پیش از ظهور، ص ۲۲۱، ۲۱۷؛ احمدی، علی اصغر، شیوههای ایجاد انس در کودکان نوجوانان و جوانان با وجود مبارک امام زمان، ص ۱۴۹ ـ ۱۵۳.
- ↑ ر.ک. کارگر، رحیم، مهدویت پیش از ظهور، ص ۲۲۱، ۲۱۷.