بحث:ویژگی‌های نظامی و انتظامی منتظران راستین چیست؟ (پرسش)
نویسنده: آقای ظرافتی
پاسخ تفصیلی
ویژگی نظامی منتظران
- امر بسیار مهم و بسیار مغفول، آمادگی نظامی در عصر انتظار است. انسان منتظرِ یک قیام بزرگ و یک انقلاب و یک درگیری عظیم جهانی، آیا ممکن است که خود هیچ‌گونه آمادگی برای حضور در این درگیری و کمک به آن نداشته باشد؟ در گذشته، شیعیان به این امر توجه بیشتر داشته‌اند، تا جایی که برخی اسلحه نیز در خانه نگاه می‌داشته‌اند و این چنین آمادۀ شرکت در استقرار عدل بزرگ بوده‌اند. انسان‌هایی در طول قرون و اعصار، در مدت عمر، اسحله داشته باشند که به هنگام ظهور به او بپیوندند، و برای نجات بشریت به پاخیزند[۱].
- از مهم‌ترین وظایف دوران غیبت به عنوان زمینه‌سازی، آمادگی پیوسته و راستین از جهت توانمندی جسمانی است. در این‌باره در کتاب‌های روایی روایات فراوانی وجود دارد. امام باقر (ع) ذیل آیۀ شریفۀ ﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ اصْبِرُواْ وَصَابِرُواْ وَرَابِطُواْ﴾[۲] فرمود: «بر انجام واجبات شکیبایی کنید و برابر دشمنان، یکدیگر را یاری نمایید و برای یاری پیشوای منتظَر، همواره آمادگی خود را حفظ کنید»[۳].
- بر خلاف پندار برخی که "رابطوا" را ممکن است بر ایجاد ارتباط و ملاقات با حضرت معنا کنند، این واژه به معنای آمادگی برای مبارزه است[۴] و از سخنان پیشوایان معصومان(ع) به دست می‌آید، مرابطه بر دو گونه است:
- گونه اول آن است که گروهی از مسلمانان در مرزهای کشورهای اسلامی برای دورکردن دشمنان آماده باشند.
- گونه دوم: آن است که مؤمنان در هر حال، منتظر فرج معصومان(ع) باشند، و در فرمانبرداری امر آنها و شکیبایی بر طول زمان ظهور و فرج و در آنچه در حال ناپیدایی آنها و امر آنها است، ثابت قدم باشند، و در این حال، تا اندازۀ امکان آماده باشند؛ عزم بر یاری ایشان در هنگام ظهور داشته باشند و از نظر ظاهری و جسمی هم در امر آنها ثابت قدم باشند. امام صادق (ع) فرمود: «هر یک از شما برای ظهور قائم (ع) جنگ‌افزاری فراهم کنید؛ اگر چه یک تیر باشد. امید است همین که کسی این نیت را داشته باشد، حق تعالی او را از یاران و یاوران او قرار دهد»[۵]. به دست‌آوردن توان و قوت برای رودررویی با تهدیدهای دشمنان، همواره مورد پافشاری آموزه‌های دینی بوده است. قرآن کریم با همۀ صراحت بر این مهم تأکید کرده، پیروان خود را به فراهم نمودن همۀ ابزارهای ممکن در این راه سفارش می‌کند[۶].
- مسلمان باید همیشه آمادگی نظامی داشته باشد تا در آن هنگام که نخستین درخشش حق آغاز شد، به صف یاران حق بپیوندد و در رکاب مهدی (ع) قرار گیرد و در آن نبرد و پیکار بزرگِ حق علیه باطل شرکت کند و برای پیروزی عدل و برپا شدن حماسه آفریند و حضوری جدی و مؤثر داشته باشد. اینکه در تعالیم ما رسیده است با آئین جنگ و جهاد آشنا شوید و مسلمان دین‌باور باید به سلاح مجهز باشد و در دوران پیش از ظهور ابزار جنگ و دفاع را در دسترس قرار دهد، برای رشد و خروشان‌سازی همین روحیۀ رزم‌آوری و مرزبانی و پاسداری است و این تعلیم والا خشونت‌طلبی و خونریزی نیست، بلکه برای دفاع از حقوق انسان‌های مظلوم است که زیر فشار دژخیمان خون‌آشام نابود شده‌اند و جز پوست و استخوانی از آنان باقی نمانده است. همان مدعیان حقوق بشری است که انسان‌ها را در راه منافع خویش به آسانی فدا می‌کنند و خون‌آشامان هر لحظه خونی تازه می‌ریزند. و هر کس از حق خود یا محرومی دفاع کند، او را به خشونت متهم می‌کنند. آری، مهدی باوران، خون‌آشامان چپاول‌گر و غاصب را از دم شمشیر خویش می‌گذرانند و انسان‌های شریف و مظلوم را یاری می‌رسانند و رهایی می‌بخشند. منتظران باید چنین بیندیشند و با چنین گفتمانی زندگی کنند[۷].
آمادگی همیشگی منتظران
- قرآن کریم انبیای الهی را به کسب توان و قدرت برای حفظ و دفاع از ارزش‌های دینی و انسانی فرا خوانده است: ﴿خُذُواْ مَا آتَيْنَاكُم بِقُوَّةٍ﴾[۸]، ﴿يَا يَحْيَى خُذِ الْكِتَابَ بِقُوَّةٍ وَآتَيْنَاهُ الْحُكْمَ صَبِيًّا﴾[۹]، ﴿وَأَعِدُّواْ لَهُم مَّا اسْتَطَعْتُم مِّن قُوَّةٍ وَمِن رِّبَاطِ الْخَيْلِ تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَعَدُوَّكُمْ﴾[۱۰] امر مذکور در این آیه امر عامی است به مؤمنان که در قبال کفار به قدر توانایی‌شان از تدارکات جنگی که به آن احتیاج پیدا خواهند کرد تهیه کنند به مقدار آنچه که کفار بالفعل دارند و آنچه که توانایی تهیه آن را دارند و جملۀ ﴿تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ﴾ در مقام بیان تعلیل جمله ﴿وَأَعِدُّواْ لَهُم﴾ است و معنایش این است که این قوا و امکانات دفاعی را تدارک ببینید تا به وسیلۀ آن دشمن خدا و دشمن خود را ترسانیده و از آنان زهر چشم گرفته باشید. بر این اساس حکومت اسلامی وظیفه دارد بر اساس آیه مذکور آمادگی نظامی حکومت اسلامی را بیشتر نموده تا دشمنان اسلام، طمع آسیب‌رسانی به حکومت اسلامی را نداشته باشند[۱۱].
- این آموزه اگر چه مربوط به همگان و همۀ دوران هاست؛ اما با توجه به حساسیت دوران غیبت و آستانۀ ظهور، اهمیت فراوانی دارد. یکی از نمودهای زمینه‌سازی توانمند، آمادگی جسمانی برای حضور در زمان ظهور است. حضرت مهدی (ع) پس از اتمام حجت با جهانیان به ناگزیر با معاندان و دشمنان، جنگ خونینی کرده و همانند جد بزرگوار خود، برخورد شدیدی با آنان خواهد داشت.
- از روایات استقاده می‌شود او در این مواجهه از یاران خود نیز استمداد می‌طلبد و آنان نیز در نهایت شجاعت به صف مبارزه خواهند پیوست. حال چنین یارانی، می‌بایست پیش از ظهور فراهم آیند و این ممکن نیست مگر با افزایش توان و قدرت جسمانی در عصر انتظار. چنانچه تمامی منتظران به این امور مهم و اساسی توجه لازم را داشته باشند، بدون تردید نقش مؤثری برای درک دوران ظهور ایفا خواهند کرد. امام صادق (ع) در وصف یاران خاص حضرت مهدی (ع) فرمودند: «مردانی که گویی قلب‌هایشان مانند پاره‌های آهن است. هیچ چیز نتواند دل‌های آنان را نسبت به ذات خداوند گرفتار شک سازد. سخت‌تر از سنگ هستند، اگر بر کوه‌ها حمله کنند، آنها را از هم خواهند پاشید... گویی که بر اسبان خود، مانند عقاب هستند. بر زین اسب امام دست می‌کشند و از این کار برکت طلب می‌کنند. گرد امام خویش می‌چرخند و در جنگ‌ها جان خود را سپر او می‌سازند و هر چه او بخواهد، برایش انجام می‌دهند. مردانی که شب‌ها نمی‌خوابند؛ در نمازشان همهمه‌ای چون صدای زنبور عسل دارند. شب‌ها بر پای خویش ایستاده و صبح بر مرکب‌های خود سوارند. پارسایان شب‌اند و شیران روز. اطاعت آنان در برابر امامشان، از اطاعت کنیز برای آقایش زیادتر است. مانند چراغ‌ها هستند... گویی که دل‌هایشان قندیل است. از ترس خدا بیمناک و خواهان شهادت‌اند. تمنایشان شهید شدن در راه خداست. شعارشان این است: "ای مردم! برای خون خواهی حسین به پا خیزید." وقتی حرکت می‌کنند، پیشاپیش آنان به فاصله یک ماه ترس و وحشت حرکت کند، آنان دسته دسته به سوی مولا می‌روند. خدا به وسیله آنان، امام راستین را یاری میفرماید»[۱۲].[۱۳]
- یاران حضرت مهدی (ع) ایمان به هدف، همۀ وجودشان را تسخیر کرده و عشق به خاندان پیامبر (ص) به بازوان‌شان قوت و توان بخشیده است. ارادۀ جنگیدن، سرشار از شجاعتی بی‌همانند، آنان را به رزمگاه می‌کشاند. عشق به شهادت سراپای وجودشان را به خود جذب کرده است، عزت نفس و بلندی همت، آنان را از کوه بلند پایه‌تر کرده و هیبت‌شان را در سینه ستم‌کاران دو چندان. آنان غیر مردانند و آدم‌های ترسو و زبون را در جمع‌شان راهی نیست. منتظران مسلمان باید همیشه آمادگی نظامی و نیروی سلحشوری داشته باشند. تا به هنگام طلوع حق، به صف پیکارگران، رکاب مهدی(ع) بپیوندند و در آن نبرد بزرگ حق و باطل، حماسه بیافریند و حضوری فعال داشته باشند[۱۴]. انسان منتظر نیز مهارت دارد که داشته‌های خود را اعم از هویت و فرهنگ خویش حفظ کند و اجازه نخواهد داد خط قرمزهای مکتب او در برابر شبهات و حمله‌های دشمن اعم از تهاجم نظامی و شبیخون فرهنگی محو شود، بلکه با کسب قدرت و توان لازم به دفاع از هویت و فرهنگ خویش می‌‌پردازد. بنابراین، آمادگی برای نبرد نهایی، از مهم‌ترین سیاست‌های راهبردی منتظران است. امام موسی کاظم (ع) میفرماید: «هر کس اسبی را به انتظار امر ما نگاه دارد و به سبب آن، دشمنان ما را خشمگین سازد، در حالی که منسوب به ماست، خداوند روزی‌اش را فراخ گرداند و به او شرح صدر عطا کند و او را به آرزویش برساند و در رسیدن به خواسته هایش یاری‌اش کند»[۱۵].[۱۶]
سیره نظامی ائمه
- اسلوب و روش بزرگان دین (پیامبر اکرم (ص) و امامان معصوم (ع)) آموزش دین به صورت تدریجی، آن هم در قالب تئوری و عملی بوده است. دربارۀ آمادگی مردم برای قیام جهانی و زمینه‌سازی بستر برای رسیدن به آن، از دو شیوه بهره جسته‌اند:
- از لحاظ تئوری، احادیث فراوانی هست که مردم را به جمع‌آوری سلاح و مهمات تشویق می‌کند[۱۷].
- از لحاظ عملی نیز، پیامبر و ائمه (ع) کوشش زیادی کرده‌اند و جامعه را با این امر مهم آشنا ساخته‌اند. براساس احادیث، در هر زمانی که اسم خاص حضرت امام مهدی (ع) "قائم" برده می‌شد، معصومان (ع) با تمام قد بلند شده و دست بر سر می‌گذاشتند و برای شرکت در قیام امام مهدی (ع) اظهار آمادگی می‌کردند[۱۸].[۱۹]
پانویس
با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:
- ↑ ر.ک. شفائی، محبوب، موعود حق، ص ۸۴-۸۸.
- ↑ «ای مؤمنان! شکیبایی ورزید و یکدیگر را به شکیب فرا خوانید و از مرزها نگهبانی کنید» سوره آل عمران، آیه ۲۰۰.
- ↑ «"اصْبِرُوا عَلَی أَدَاءِ الْفَرَائِضِ وَ صابِرُوا عَدُوَّکُمْ وَ رابِطُوا إِمَامَکُمُ الْمُنْتَظَرَ"»؛ الغیبه نعمانی، ص۱۹۹.
- ↑ ابن منظور، لسان العرب، ج۷، ص۳۰۳؛ فخر الدین طریحی (د/۱۰۸۵ق)، مجمع البحرین، ج۴، ص۲۴۸.
- ↑ «"لَیُعِدَّنَّ أَحَدُکُمْ لِخُرُوجِ الْقَائِمِ وَ لَوْ سَهْماً فَإِنَّ اللَّهَ تَعَالَی إِذَا عَلِمَ ذَلِکَ مِنْ نِیَّتِهِ رَجَوْتُ لِأَنْ یُنْسِئَ فِی عُمُرِهِ حَتَّی یُدْرِکَهُ فَیَکُونَ مِنْ أَعْوَانِهِ وَ أَنْصَارِهِ"»؛ محمد بن ابراهیم نعمانی، الغیبه، ص۳۲۰، ح۱۰.
- ↑ ر.ک. سلیمیان، خدامراد، نقش مردم در انقلاب جهانی حضرت مهدی، ص۶۸.
- ↑ ر.ک. حکیمی، امیر مهدی، منتظر چشم به راهی فریادگر، ص ۳۵.
- ↑ «آنچه به شما دادیم با توانمندی بگیرید» سوره بقره، آیه ۶۳.
- ↑ «ای یحیی، کتاب (آسمانی) را با توانمندی بگیر! و ما به او در کودکی (نیروی) داوری دادیم؛» سوره مریم، آیه ۱۲.
- ↑ «و آنچه در توان دارید از نیرو و اسبان آماده در برابر آنان فراهم سازید که بدان دشمن خداوند و دشمن خود را به هراس می‌افکنید» سوره انفال، آیه ۶۰.
- ↑ ر.ک. گوهری، عباس و دیمه کار گراب، محسن، رسالت منتظران در زمینه‌سازی برای ظهور و تحقق دولت کریمه، ص ۱۱۱.
- ↑ «"رِجَالٌ کَأَنَّ قُلُوبَهُمْ زُبَرُ الْحَدِیدِ لَا یَشُوبُهَا شَکٌّ فِی ذَاتِ اللَّهِ أَشَدُّ مِنَ الْحَجَرِ لَوْ حَمَلُوا عَلَی الْجِبَالِ لَأَزَالُوهَا لَا یَقْصِدُونَ بِرَایَاتِهِمْ بَلْدَةً إِلَّا خَرَّبُوهَا کَأَنَّ عَلَی خُیُولِهِمُ الْعِقْبَانَ یَتَمَسَّحُونَ بِسَرْجِ الْإِمَامِ(ع)یَطْلُبُونَ بِذَلِکَ الْبَرَکَةَ وَ یَحُفُّونَ بِهِ یَقُونَهُ بِأَنْفُسِهِمْ فِی الْحُرُوبِ وَ یَکْفُونَهُ مَا یُرِیدُ فِیهِمْ رِجَالٌ لَا یَنَامُونَ اللَّیْلَ لَهُمْ دَوِیٌّ فِی صَلَاتِهِمْ کَدَوِیِّ النَّحْلِ یَبِیتُونَ قِیَاماً عَلَی أَطْرَافِهِمْ وَ یُصْبِحُونَ عَلَی خُیُولِهِمْ رُهْبَانٌ بِاللَّیْلِ لُیُوثٌ بِالنَّهَارِ هُمْ أَطْوَعُ لَهُ مِنَ الْأَمَةِ لِسَیِّدِهَا کَالْمَصَابِیحِ کَأَنَّ قُلُوبَهُمُ الْقَنَادِیلُ وَ هُمْ مِنْ خَشْیَةِ اللَّهِ مُشْفِقُونَ یَدْعُونَ بِالشَّهَادَةِ وَ یَتَمَنَّوْنَ أَنْ یُقْتَلُوا فِی سَبِیلِ اللَّهِ شِعَارُهُمْ یَا لَثَارَاتِ الْحُسَیْنِ إِذَا سَارُوا یَسِیرُ الرُّعْبُ أَمَامَهُمْ مَسِیرَةَ شَهْرٍ یَمْشُونَ إِلَی الْمَوْلَی إِرْسَالًا بِهِمْ یَنْصُرُ اللَّهُ إِمَامَ الْحَق"»؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۳۰۸.
- ↑ ر.ک. سلیمیان، خدامراد، پرسمان مهدویت، ص ۱۹۹- ۲۱۲؛ درسنامه مهدویت ج۳، ص۵۴-۶۱.
- ↑ ر.ک. هرنجی، منصور، انتظار و وظایف منتظران، ص ۴۶-۶۳.
- ↑ «"أَ مَا عَلِمْتَ أَنَّ مَنِ ارْتَبَطَ دَابَّةً مُتَوَقِّعاً بِهِ أَمْرَنَا وَ یَغِیظُ بِهِ عَدُوَّنَا وَ هُوَ مَنْسُوبٌ إِلَیْنَا أَدَرَّ اللَّهُ رِزْقَهُ وَ شَرَحَ صَدْرَهُ وَ بَلَّغَهُ أَمَلَهُ وَ کَانَ عَوْناً عَلَی حَوَائِجِه"»؛ کافی، ج ۶، ص ۵۳۵، ح ۱.
- ↑ ر.ک. موسوی، سید مهدی، تربیت سیاسی در پرتو انتظار، ص ۴۱.
- ↑ البته در حال حاضر این وظیفه بر عهدۀ حکومت اسلامی است.
- ↑ بحار الانوار، ج ۵۲ ص ۳۶۶.
- ↑ ر.ک. الهی‌نژاد، حسین، ویژگی‌های منتظران و جامعه منتظر، ص ۲۶۵.