حجاب از دیدگاه اهل سنت

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

مقدمه

مذاهب چهارگانه اهل سنت - جز مذهب شافعی- معتقدند که پوشش زن در حضور مرد بیگانه یا زن غیرمسلمان، به غیر از چهره و دو دست واجب است[۱]. اما پیروان مذهب شافعی معتقدند که جز صورت و دستان زن، بقیه بدن در حضور مرد بیگانه، باید پوشانده شود؛ اما در برابر زن، کافر پوشاندن آنها لازم نیست[۲]. برخی از فقیهان امامیه نیز، پوشش زن مسلمان در برابر زن کافر را واجب نمی‌دانند[۳] ولی برخی دیگر آن را واجب دانسته‌اند[۴]. از نظر مذاهب چهارگانه اهل سنت - جز مذهب مالکی - واجب است که زن و مرد در غیر از هنگام نماز هم، در هر حال، حتی در جایی که تنها هستند، عورت خود را پوشیده نگاه دارند، مگر در مواقع ضرورت، مانند قضای حاجت یا انجام غسل، البته در صورتی که کسی او را نبیند[۵]. اما پیروان مذهب مالکی حکم کشف عورت را برای شخص، در خلوت، جز در مواردی که ضرورت دارد مکروه دانسته‌اند[۶]. از نگاه امامیه پوشاندن عورت در خلوت[۷] و نیز از همسر واجب نیست[۸].

از نگاه پیروان مذاهب شافعی و حنفی، هنگامی که زن تنها بوده یا نزد یکی از محارم خود یا یک زن مسلمان است، محدوده عورت که باید در غیر نماز پوشانده شود بین ناف و زانوست[۹]. اما از نظر مذهب حنبلی در صورتی که زن در حضور محارم مرد خود باشد، باید تمام بدن، جز سر، صورت، گردن، دست‌ها پاها و ساق خود را بپوشاند[۱۰]. از نظر مذهب مالکی نیز، چنانچه زن در حضور محارم مرد خود باشد، جز صورت، سر، گردن، دست‌ها و پاها، بقیه بدن خود را باید شاند[۱۱]. پیروان مذهب مالکی، در خصوص پوشش زن، هنگامی که نزد سایر زنان مسلمان است، نظر شافعیه و حنفیه را پذیرفته‌اند[۱۲]. درباره پوشش عبادی، پیروان مذهب حنفی بر این عقیده‌اند که تمام بدن زنِ آزاد، حتی موهایی که از پشت گوش آویزان است باید، در هنگام نماز پوشیده شده و تنها صورت و کف دستان - نه روی آنها - و پاها می‌تواند آشکار باشد[۱۳]. پیروان شافعی و مالکی نیز معتقدند تمام بدن زن آزاد، جز صورت (وجه) و دست‌ها - روی دست‌ها و کف آنها - باید پوشانده شود[۱۴]؛ اما از نگاه مذهب حنبلی، تمام بدن زنِ آزاد، جز صورت، باید پوشانده شود[۱۵].[۱۶]

منابع

پانویس

  1. ر.ک: شربینی، محمد بن احمد، الاقناع فی حل الفاظ ابی شجاع، ج۲، ص۶۷، ۷۰؛ ابن عابدین، محمدامین، حاشیة رد المحتار علی الدر المختار، ج۱، ص۴۳۹؛ ج۶، ص۷۰۰.
  2. ر.ک: نووی، محیی الدین بن شرف، روضة الطالبین، ج۵، ص۳۷۰ – ۳۷۱.
  3. شهید ثانی، زین الدین بن علی، مسالک الافهام، ج۷، ص۴۵ - ۴۶؛ نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام، ج۲۹، ص۷۱ – ۷۲.
  4. بحرانی، یوسف بن احمد، الحدائق الناضرة، ج۲۳، ص۶۲.
  5. نووی، محیی الدین بن شرف، المجموع، ج۳، ص۱۶۵- ۱۶۶؛ بھوتی، منصور بن یونس، کشاف القناع، ج۱، ص۳۱۳؛ شوکانی، محمد بن علی، نیل الاوطار من احادیث سید الاخیار، ج۲، ص۴۸.
  6. أبو البرکات، احمد بن محمد، الشرح الکبیر، ج۱، ص۲۱۵.
  7. علامه حلی، حسن بن یوسف، تذکرة الفقهاء، ج۲، ص۴۴۳؛ حلی، محمد بن حسن، ایضاح الفوائد، ج۱، ص۸۴.
  8. محقق حلی، جعفر بن حسن، شرائع الاسلام، ج۲، ص۴۹۴؛ شهید ثانی، زین الدین بن علی، مسالک الافهام، ج۷، ص۴۶.
  9. سرخسی، محمد بن احمد، المبسوط، ج۱۰، ص۱۴۷ – ۱۴۸؛ نووی، محیی الدین بن شرف، المجموع، ج۱۶، ص۱۳۴.
  10. ابن قدامه، عبد الله بن احمد، المغنی، ج۷، ص۴۵۴- ۴۵۵.
  11. حطاب رعینی، محمد بن محمد، مواهب الجلیل لشرح مختصر خلیل، ج۲، ص۱۸۲.
  12. حطاب رعینی، محمد بن محمد، مواهب الجلیل لشرح مختصر خلیل، ج۲، ص۱۸۰.
  13. حصکفی، محمد بن علی، الدر المختار شرح تنویر الابصار، ج۱، ص۴۳۷.
  14. شافعی، محمد بن ادریس، الأم، ج۱، ص۱۰۹؛ أبو البرکات، احمد بن محمد، الشرح الکبیر، ج۱، ص۲۱۴.
  15. ابن قدامه، عبد الله بن احمد، المغنی، ج۱، ص۶۳۶ – ۶۳۷؛ ابن قدامه، محمد بن احمد، الشرح الکبیر، ج۱، ص۴۵۸؛ بھوتی، منصور بن یونس، کشاف القناع، ج۱، ص۳۱۶.
  16. شمس ناتری، محمد ابراهیم، مقاله «پوشش زن»، دانشنامه فاطمی ج۴ ص ۳۰۰.