حکمت الهی

این مدخل زیرشاخهٔ بحث حکمت است. حکمت الهی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: حکمت الهی در کلام اسلامی - پرسش مرتبط ندارد

مقدمه

معانی متعددی برای واژه "حکمت" در منابع لغوی و روایی آمده که مجموع آنها درباره حکمت الهی در دو معنای سلبی و ایجابی قابل جمع‌بندی است. معنای ایجابی، حکمت اتقان و استحکام در علم و فعل است و معنای سلبی آن، عدم صدور فعل قبیح و ناروا از سوی باری تعالی است.

دو نکته مهم و اساسی درباره معنای سلبی، قابل دقت و توجه است:

1. نخست اینکه این معنا بر حسن و قبح عقلی مبتنی است که اشاعره آن را قبول ندارند.
2. نکته دوم اینکه عدل الهی از متفرعات مفهوم سلبی حکمت اوست؛ زیرا خداوند هیچ‌گاه مرتکب افعال قبیح و شر نمی‌شود؛ چراکه کمال وجودی‌اش مانع از انجام دادن چنین افعالی می‌‌شود؛ زیرا خداوند فقط مبدأ خیر است.

حکمت در آیات قرآن و روایات نیز آمده است: ﴿كِتَابٌ أُحْكِمَتْ آيَاتُهُ﴾ و «قَدَّرَ مَا خَلَقَ فَأَحْكَمَ تَقْدِيرَهُ». البته اینها بیشتر به معنای ایجابی حکمت ناظر است.

به تعبیر دیگر: حکمت الهی این است که نظام آفرینش، نظام احسن و اصلح و نیکوترین نظام ممکن است.

لازمه حکمت و عنایت حق، غایت و معنا داشتن جهان و هستی است. آنچه موجود می‌‌شود یا خود خیر است و یا برای وصول به خیر است. حکمت از شئون علیم و مرید بودن است و مبیّن اصل علت غایی برای جهان می‌‌باشد.

جستارهای وابسته

• حکیم (اسم الهی)
• حکمت

منابع

1. محمدی، مسلم، فرهنگ اصطلاحات علم کلام