فاطمیان در مصر (کتاب)
| فاطمیان در مصر | |
|---|---|
 | |
| زبان | فارسی |
| نویسنده | عبدالله ناصری طاهری |
| موضوع | فاطمیان، |
| مذهب | شیعه |
| ناشر | انتشارات پژوهشگاه حوزه و دانشگاه |
| محل نشر | قم، ایران |
| سال نشر | ۱۳۹۳ ش |
| تعداد صفحه | ۲۶۴ |
| شابک | ۹۷۸۶۰۰۵۴۸۶۵۶۸ |
| شماره ملی | ۲۰۰۸۱۲۵ |
فاطمیان در مصر، کتابی است که با زبان فارسی به بررسی مسائل فاطمیان می‌پردازد. پدیدآورندهٔ این اثر عبدالله ناصری طاهری است و پژوهشگاه حوزه و دامشگاه انتشار آن را به عهده داشته است.[۱]
دربارهٔ کتاب
در معرفی این کتاب آمده است: «از حکومت‌های مهم در طول تاریخ، خلافت فاطمیان در ناحیه غرب عالم اسلام بود که در افریقیه(حدود تونس امروزی) تشکیل شد. این حکومت در سال ۲۹۷ ﻫ.ق با تکیه بر اعتقادات اسماعیلی در «قیروان» شکل گرفت و در مدتی کوتاه حوزه فعالیت آن تا دورترین نقاط غرب اسلامی گسترش یافت. کتاب حاضر طی چهار فصل به بررسی عوامل زمینه‌های گرایش بربران به فاطمیان در افریقیه اختصاص دارد. کتاب با نقد و بررسی منابع تحقیق آغاز میشود، سپس مباحث اصلی فراهم می‌‌آید.
دولت فاطمیان در سال ۲۹۷ه در افریقیه شکل گرفت. حضور حدوداً ۶۵ ساله ایشان در آن دیار عمدتاً به جنگ و نزاع با مخالفان و پاره‌ای از آن به تحکیم قدرت و بقای خود سپری شد. دولت‌مردان فاطمی با آگاهی از اوضاع آشفته مصر بعد از مرگ کافور اِخشیدی (۳۵۷ـ ۳۵۵ه)، جوهر صِقلی (سیسیلی)، سردار معروف خود را مأمور فتح مصر نمودند و او در ۳۵۸ه وارد مصر گردید. وی چهار سال والی مصر بود تا اینکه در ۳۶۲ه المُعزّ فاطمی (۳۶۵ـ۳۴۱ه) رسماً پا به مصر گزارد و مرحله دوم دولت ایشان آغاز شد.
فاطمیان نفوذ دینی خود را بعد از مصر و افریقیه، در سرزمین‌های شام، ماوراءالنهر، هند، یمن و حجاز گسترش دادند، اما هرگز به فتح سرزمین‌های شرقی جهان اسلام در آن سوی شام موفق نشدند؛ لذا نتوانستند به هدف اساسی خود (اتحاد دنیای اسلام تحت یک خلافت شیعی به پیشوایی خلیفه فاطمی) برسند، اگر چه در کسب اهداف خود توفیقات زیادی به دست آوردند.
دوره دوم خلافت فاطمیان ۱۲۵ سال است که از ورود المُعزّ فاطمی به مصر (۳۶۲ه) تا مرگ خلیفه المُستنصر (۴۸۷ه) ادامه داشت و این دوره، اوج شکوه، قدرت و توسعه این دولت محسوب میشود. بعد از المُستنصر (۴۸۷ـ۴۲۷ه)، مرحله سوم دولت فاطمیان (عصر وزراء) شروع میشود که افول ایشان فرا می‌رسد»[۱]
فهرست کتاب
- سخن پژوهشکده
- پیشگفتار
- مقدمه
فصل اول: منابع تاریخ فاطمیان فصل دوم:شکل‌گیری نهضت اسماعیلیان و عقاید آنان
- نگاهی کوتاه به سیر تاریخی فرقه
- منشأ و نسب اسماعیلیان
- نگاهی به عقاید اسماعیلیان
- امامت و رهبری نزد اسماعیلیان
فصل سوم:شکل‌گیری دولت فاطمی در مغرب اسلامی
- ابوعبدالله شیعی در مغرب
- بربرها بر مغرب مسلط می‌شوند
فصل چهارم: فاطمیان در مصر
- مصر از آغاز دوره اسلامی تا ظهور فاطمیان
- آغاز دعوت بنی عباس در مصر
- ماندگاران اموی بعد از قتل مروان
- نهضت‌های شیعه این دوره
- ترکان مشرقی در مصر
- فاطمیان در مصر
- حملات فاطمیان به مصر
فصل پنجم:مصر از چهارمین خلیفه تا سقوط خلافت
- خلیفه فاطمی در مصر
- نظر بکری، جغرافیدان مغربی در مورد الحاکم
- جانشین بی‌تدبیر
- خلیفه خردسال و خلافتی طولانی
- کشمکش در میان وزیران
- پس از آمر
- سرآغاز سقوط دولت فاطمی
- چگونگی سقوط دولت فاطمی
فصل ششم:رابطه با دولت‌های دیگر
فصل هفتم: نظام اجتماعی مصر در عصر فاطمی
- طبقات در عصر فاطمی
- طبقه خواص
- خلیفه و امتیازات شاهی
- سایر گروه‌های برگزیده
- طبقه عوام در عصر فاطمی
- طبقه زنان در دولت فاطمی
- دیگر مذاهب در جامعه مصری
- آداب و رسوم در جامعه
- اقتصاد مصر در عصر فاطمی
- صنعت مصر
- فاطمیان و بازرگانی
- منابع مالی دولت فاطمی
- آثار و نتایج بحران اقتصادی بر امنیت اجتماعی
فصل هشتم:دیوان‌سالاری و نظام اداری فاطمیان