مقام حفظ سر

این مدخل زیرشاخهٔ بحث مقام معصوم است. مدخل مرتبط ندارد - پرسش مرتبط ندارد

از جمله مقامات امامان معصوم (ع) مقام حفظ سر که در زیارت جامعه کبیره با عبارت «وحفظة لسرّه» آمده است.

معناشناسی

"سرّ" مقابل "عَلَن" است، در فارسی به "راز" ترجمه می‌شود. سرّ، اموری است که اصرار بر پنهان نگه‌داشتن آن است، برخلاف "غَیب" که اموری پوشیده و گذشت زمان پرده آن است و اصراری بر اخفای آن نیست.

سرّ در حديث

1. امام باقر(ع) فرمود: پیامبر اکرم(ص) در آن بیماری که بعد از آن به دیدار خدا رفت، امیر المؤمنین(ع) را فرا خواند و به او فرمود: "نزدیک من آی تا رازی را که خداوند نزدم نهاده است و مرا بر آن امین شمرده، برایت بگویم، این راز را پیامبر در اختیار مولا علی(ع) گذاشت و او در اختیار امام حسن(ع) نهاد و امام حسن(ع) آن را به امام حسین(ع) سپرد، امام حسین(ع) آن را به پدرم امام سجاد(ع) سپرد و امام سجاد(ع) آن را به من سپرده است، درود خداوند بر تمام آنان باد". اهل بیت(ع) هم حایز عنایت خداوند بودند؛ چراکه آنان را برای اسرار خویش برگزیده بود و هم حافظ آن اسرار بودند "حفظ سرّ الله" و این هر دو مقام بلندی است.
2. امیرمؤمنان علی(ع) درباره این کانون اسرارحق فرمود: "بلکه من علوم و آگاهی و اسراری در درون دارم که اگر اظهار کنم همچون طناب‌هایی که در چاه‌های عمیق به لرزه در آیند، مضطرب می‌شوید". از این جمله استفاده می‌شود امامان معصوم(ع) اسراری داشتند که در توان تحمّل کسی نبود، آنها را به کسی نگفتند و با خود بردند. البتّه اسراری هم داشتند که در توان برخی از برگزیدگان از اصحاب بود؛ لذا به آنان می‌گفتند و آن را از دیگران و نااهلان پوشیده می‌داشتند.
3. از امام باقر(ع) روایت شده: "ابوذر بر سلمان وارد شد، سلمان دیگی روی اجاق نهاده غذا می‌پخت، با هم گرم صحبت بودند که دیگ از بالای اجاق سرازیر شد و افتاد، سلمان با کمال اطمینان آن را برداشت و روی اجاق نهاد بدون این که ذرّه‌ای از گوشت، یا آب آن بریزد، ابوذر از دیدن این صحنه سخت تعجّب نمود، طولی نکشید که دوباره سرازیر شد، باز هم چیزی از آن نریخت، ابوذر سراسیمه بیرون آمد در حالی که اطراف مشاهدات خود فکر می‌کرد، با امیرمؤمنان علی(ع) برخورد، مولا که او را متفکّر دید، پرسید چه شده که چنین متحیّری، سپس حضرت فرمود: ای ابوذر! اگر آنچه سلمان می‌داند اظهار کند، خواهی گفت: خدا رحمت کند هرکس را که سلمان را بکشد، همانا سلمان در زمین باب الله است؛ هر که او را بشناسد، مؤمن و هر که منکر او شود، کافر است، سلمان، از ما اهل بیت است". از این روایت استفاده می‌شود که سلمان از تحمّل بیشتری نسبت به رازهای پیامبر(ص) و امیرمؤمنان(ع) از ابوذر برخوردار بوده است. او افتخار تجلیل‌ها و تکریم‌های فراوان از سوی پیامبر اکرم(ص) و امیرمؤمنان(ع) را داشته است و از مدافعان حریم ولایت پس از پیامبر اکرم(ص) بود و حدود ۲۵۰ سال عمر کرد.
4. حذیفة بن یمان از زمره اصحاب سرّ پیامبر اکرم(ص) بوده است. او از بزرگان اصحاب نبیّ اکرم(ص) بود، رازهای فراوانی را پیامبر(ص) به او فرموده بود، منافقان را به اسم برای حذیفه نام برده بود، حوادث و فتنه‌های بعد از خودش و نیز برخی از حوادث دیگر را به او گفته بود. او بعد از پیامبر(ص)، خطّی جز خطّ مولا علی(ع) را انتخاب نکرد و ثابت قدم و استوار در کنار و همراه حضرت بود.
5. کمیل بن زیاد، از اصحاب امیرمؤمنان علی و امام حسن(ع) و رازهایی از مولا علی(ع) داشت. او افتخار شهادت به عشق مولا(ع) را به دست جلّاد و سفّاک کم‌نظیر، حجاج بن یوسف ثقفی یافت، او واسطه فیض بزرگ "دعای کمیل" است. اصرار او بود که مولا علی(ع) را به بیان این دعا واداشت.

منابع

1. خاتمی، سید احمد، در آستان امامان معصوم ج۲