نیایش چهل و ششم
مقدمه
این نیایش حضرت سجاد (ع) است پس از نماز عید فطر و روز جمعه. امام زین العابدین (ع) چون از نماز عید فطر یا جمعه باز می‌گشت روی به قبله می‌ایستاد و این دعا را می‌خواند. طبق سنت حسنه اسلامی، امام دعای خویش را ابتدا با تحمید و ستایش خدای بزرگ آغاز می‌کند: «يَا مَنْ يَرْحَمُ مَنْ لَا يَرْحَمُهُ الْعِبَادُ...»؛«ای خداوندی که رحمت می‌آوری بر آن‌کس که بندگان تو بر او رحمت نمی‌آورند؛ ای خداوندی که می‌پذیری آن را که رانده هر شهر و دیار است؛ ای خداوندی که تحقیر نمی‌کنی آنان را که دست نیاز به سوی تو دراز کنند؛ ای خداوندی که نومید نمی‌گردانی آنان را که به اصرار از تو چیزی خواهند؛ ای خداوندی که از درگاه خود نمی‌رانی آنان را که در خواهندگی دلیری می‌کنند؛ ای خداوندی که واپس نمی‌زنی ارمغانی را که به پیشگاهت آرند، هرچند خرد و بی‌مقدار باشد، و هیچ‌کاری را بی‌اجر نمی‌گذاری هرچند ناچیز باشد؛ ای خداوندی که اندک عملی را می‌پذیری و بر آن پاداش بزرگ می‌دهی؛ ای خداوندی که نزدیک می‌شوی به هر کس که به تو نزدیک گردد؛ ای خداوندی که به نزد خود فرا می‌خوانی آن‌کس را که از تو روی گردانیده است؛ ای خداوندی که نعمت خود دیگرگون نکنی و در کیفر گنهکاران شتاب نورزی؛ ای خداوندی که نهال نیکی را می‌پروری تا به ثمر نشیند و از گناهان عفو می‌کنی تا یکسره از میان بروند»؛
آن‌گاه با نگاهی امیدوارانه دست نیاز بلند می‌کند: «بارخدایا، درگاه تو به روی خواهندگان گشوده است و عطایت سائلان را رایگان است و فریادرسی‌ات فریادخواهان را نزدیک. امیدواران از تو نومید نشوند و جویندگان از عطای تو مأیوس نگردند و آمرزش‌خواهان از عقوبتت به شقاوت نیفتند. ای خداوند، خوان نعمتت برای آنان که نافرمانی‌ات کنند گسترده است. و بردباری‌ات در حق آنان که با تو خصومت ورزند مهیاست. نیکی در حق بدان شیوه توست و شفقت بر متجاورزان سنت تو؛ آن‌سان که درنگ کردن تو در مؤاخذت، ایشان را فریفته است که توبه نکنند و مهلت دادن تو آنان را از گرایش به تو باز داشته است. و حال آنکه در کیفر آنان درنگ کرده‌ای تا مگر به فرمان تو سر نهند، و آن را که مهلت عنایت کرده‌ای از آن‌روست که به دوام ملک خود اعتماد داری. پس هر کس که سزاوار سعادت باشد روزگارش به سعادت پایان یابد و هرکه سزاوار شقاوت بود به شقاوتش خوار خواهی ساخت. همه بر مقتضای حکم تو شوند و بازگشت امورشان به توست... بارخدایا، تو حجت‌های خود، در پی یکدیگر و به یاری یکدیگر اقامه کرده‌ای و دلیل‌های خود از دیرباز آشکار ساخته‌ای و پیش از این مردم را از عذاب خود بیم داده‌ای و از روی تلطف ترغیب کرده‌ای و مثال‌ها آورده‌ای و مهلت‌های دراز داده‌ای و عذاب خود به تأخیر افکنده‌ای هرچند یارای شتابت بود؛ و در کار مؤاخذت درنگ ورزیده‌ای هرچند یارای تعجیلت بود. نه درنگ ورزیدنت از روی ناتوانی بوده است و نه مهلت دادنت نشانه سستی. اگر از مؤاخذت دست باز داشته‌ای، نه از روی غفلت بوده و اگر حکم خود به تعویق افکنده‌ای، نه از روی مدارا».
در پایان امام با بیانی زیبا، مؤدبانه و سرشار از تمنّا چنین از خدا خواهش می‌کند: «بارخدایا، این منم که آهنگ درگاه تو کرده‌ام و خواهم که احسان و فضل نیکوی خویش از من دریغ نداری. پس بر محمد و خاندانش درود بفرست و زمزمه مناجات مرا بشنو و دعای مرا اجابت کن و امروزِ مرا با نومیدی من به پایان مرسان و در برابر خواسته‌هایم دست رد به سینه من مزن. اگر از نزد تو باز می‌گردم یا به سوی تو می‌آیم، در هر حال گرامیم دار، که تو در گزاردن کارهایت به تنگنا نمی‌افتی و از ادای آنچه از تو خواهند ناتوان نیستی. تو بر هر کار قادری. «وَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِيِ الْعَظِيمِ»»[۱].[۲]
منابع
پانویس
- ↑ صحیفه سجادیه، ترجمه عبدالمحمد آیتی، انتشارات سروش، تهران، ۱۳۷۵؛ قرآن حکیم، ترجمه ناصر مکارم شیرازی.
- ↑ بهشتی، سید جواد، مقاله «نیایش چهل و ششم»، دانشنامه صحیفه سجادیه، ص ۵۰۴.