ابوالهیثم بن تیهان در نهج البلاغه

مقدمه

ابوالهیثم بن تیهان از یاران برجسته امام علی (ع) بود. آگاهی زیادی از زندگی او در دسترس نیست. نام‌های مختلفی برای او ثبت شده است که معروف‌ترین آن "مالک" است. وی در زمره نخستین کسان از انصار است که اسلام آوردند. او در بیعت عقبه با پیامبر شرکت داشت و از جمله نقبای دوازده‌گانه است که برای نشر اسلام برگزیده شدند. ابوالهیثم پس از کشته شدن عثمان بن عفان تمایل به خلافت امام علی (ع) داشت. آنچه از مجموعه اقوال تاریخی به‌دست می‌آید، این است که او در جنگ صفین جزو یاران امام علی (ع) بود و در آن جنگ به شهادت رسید. امام علی (ع) در نهج البلاغه او را در زمره یاران صدیق و وفادار خویش نام می‌برد که در وصف و فراق آنان می‌فرماید: "کجایند برادرانم که در خطّ خدا حرکت کردند و تا آخرین لحظه حیات، مسیر حق را وانگذاشتند. کجاست عمّار، کجاست ابن تیهان، کجاست ذو الشّهادتین. کجا هستند دیگر برادرانم که با شهادت پیمان بسته بودند و سرانجام به خیل شهدا پیوستند و سرهاشان را برای پلیدان و پلشتان به هدیه بردند. (راوی گوید:) آن‌گاه امام دست بر محاسن شریف و نورانی خود زد و سخت گریست، سپس فرمود: دریغا بر برادرانم، آنان که قرآن را تلاوت کردند و به‌دقّت به کار بستند، واجبات را نیک اندیشیدند و بپا داشتند، سنّت را زنده کردند و بدعت‌ها را ریشه‌کن ساختند و چون فرمان جهاد صادر می‌شد، به جبهه‌ها می‌شتافتند و به فرمانده دل می‌سپردند و اطمینان داشتند و آن‌گاه از او پیروی می‌کردند"^[۱]^[۲]

منابع

دین‌پرور، سید حسین، دانشنامه نهج البلاغه ج۱

پانویس

↑ «أَیْنَ إِخْوَانِیَ الَّذِینَ رَکِبُوا الطَّرِیقَ وَ مَضَوْا عَلَی الْحَقِّ أَیْنَ عَمَّارٌ وَ أَیْنَ ابْنُ التَّیِّهَانِ وَ أَیْنَ ذُو الشَّهَادَتَیْنِ وَ أَیْنَ نُظَرَاؤُهُمْ مِنْ إِخْوَانِهِمُ الَّذِینَ تَعَاقَدُوا عَلَی الْمَنِیَّةِ وَ أُبْرِدَ بِرُءُوسِهِمْ إِلَی الْفَجَرَةِ قَالَ ثُمَّ ضَرَبَ بِیَدِهِ [إِلَی‏] عَلَی لِحْیَتِهِ الشَّرِیفَةِ الْکَرِیمَةِ فَأَطَالَ الْبُکَاءَ ثُمَّ قَالَ ع- [أَوْهِ‏] أَوِّهِ عَلَی إِخْوَانِیَ الَّذِینَ تَلَوُا الْقُرْآنَ فَأَحْکَمُوهُ وَ تَدَبَّرُوا الْفَرْضَ فَأَقَامُوهُ- أَحْیَوُا السُّنَّةَ وَ أَمَاتُوا الْبِدْعَةَ دُعُوا لِلْجِهَادِ فَأَجَابُوا وَ وَثِقُوا بِالْقَائِدِ فَاتَّبَعُوه‏»؛ نهج البلاغه، خطبه ١٨٢.
↑ دین‌پرور، سید حسین، دانشنامه نهج البلاغه، ج۱، ص ۷۸.

[1] «أَیْنَ إِخْوَانِیَ الَّذِینَ رَکِبُوا الطَّرِیقَ وَ مَضَوْا عَلَی الْحَقِّ أَیْنَ عَمَّارٌ وَ أَیْنَ ابْنُ التَّیِّهَانِ وَ أَیْنَ ذُو الشَّهَادَتَیْنِ وَ أَیْنَ نُظَرَاؤُهُمْ مِنْ إِخْوَانِهِمُ الَّذِینَ تَعَاقَدُوا عَلَی الْمَنِیَّةِ وَ أُبْرِدَ بِرُءُوسِهِمْ إِلَی الْفَجَرَةِ قَالَ ثُمَّ ضَرَبَ بِیَدِهِ [إِلَی‏] عَلَی لِحْیَتِهِ الشَّرِیفَةِ الْکَرِیمَةِ فَأَطَالَ الْبُکَاءَ ثُمَّ قَالَ ع- [أَوْهِ‏] أَوِّهِ عَلَی إِخْوَانِیَ الَّذِینَ تَلَوُا الْقُرْآنَ فَأَحْکَمُوهُ وَ تَدَبَّرُوا الْفَرْضَ فَأَقَامُوهُ- أَحْیَوُا السُّنَّةَ وَ أَمَاتُوا الْبِدْعَةَ دُعُوا لِلْجِهَادِ فَأَجَابُوا وَ وَثِقُوا بِالْقَائِدِ فَاتَّبَعُوه‏»؛ نهج البلاغه، خطبه ١٨٢.

[2] دین‌پرور، سید حسین، دانشنامه نهج البلاغه، ج۱، ص ۷۸.

[۱]

[۲]