فلسفه دعا برای سلامتی امام مهدی چیست؟ (پرسش)

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
فلسفه دعا برای سلامتی امام مهدی چیست؟
موضوع اصلیبانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل بالاترمهدویت / غیبت امام مهدی / وظایف و تکالیف مسلمانان در عصر غیبت / دعا برای امام مهدی
مدخل اصلیعلت دعا برای سلامتی امام مهدی
تعداد پاسخ۳ پاسخ

فلسفه دعا برای سلامتی امام مهدی چیست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. در ذیل، پاسخ به این پرسش را بیابید. تلاش بر این است که پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه این پرسش، در یک پاسخ جامع اجمالی تدوین گردد. پرسش‌های وابسته به این سؤال در انتهای صفحه قرار دارند.

پاسخ جامع اجمالی

دعا برای سلامتی حجت‌های الهی و از جمله امام زمان (ع) دلایل متعددی می‌تواند داشته باشد که به برخی از آنها اشاره می‌‌شود:

  1. امام زمان (ع) مانند انسان‌های دیگر، زندگی طبیعی داشته و در میان مردم رفت و آمد دارد و ممکن است مانند پیامبران الهی و دیگر ائمه (ع) به بیماری یا مشکلات دیگر دچار شود. مانند بیماری حضرت رسول (ص)[۱]، بیماری امام علی (ع) در جنگ خیبر[۲] و امام سجاد (ع) در کربلا[۳] بنابراین، دعا و صدقه برای سلامتی امام (ع) بی‌تأثیر نیست.
  2. وجود ظلم و ستم فراوان در عالم، مصیبت‌هایی که بر اجداد حضرت وارد شده مخصوصا مصیبت‌های صدیقه طاهره (س) و امام حسین (ع) و از سوی دیگر اعمال ناشایست ما و کوتاهی هایمان، غم و اندوه فراوانِ امام را به دنبال دارد، آنچنان که اگر عنایت و استمداد خداوند نبود، ایشان تا به حال از شدت مصیبت جان داده بود. در نتیجه داشتن دغدغه سلامتی برای امام زمان (ع) و دعا برای این مهم، از ویژگی‌های منتظران است.
  3. دعایِ ما برای سلامتی امام نشانه علاقه و اردات ما به ایشان است و به این وسیله، با آن حضرت ارتباط روحی و معنوی پیدا کنیم و این ارتباط، ثمرات بسیاری برای رشد و کمال روحی ما دارد.
  4. اهل بیت (ع) از ما خواسته‌اند تا برای سلامتی امام زمانِ خود دعا کنیم. در دعای سلامتی امام زمان (ع) ـ «اللهم کن لولیک الحجة»... ـ و در دعای زمان غیبت که از ناحیه مقدسه صادر شده، سلامتی حضرت را از خداوند درخواست می‌کنیم[۴] و یا امام رضا (ع) پیوسته به دعا کردن برای امام زمان (ع) با این دعا امر می‌کرد: «اللَّهُمَّ ادْفَعْ عَنْ وَلِيِّكَ... وَ أَعِذْهُ مِنْ شَرِّ جَمِيعِ مَا خَلَقْتَ وَ بَرَأْتَ وَ أَنْشَأْتَ وَ صَوَّرْتَ وَ احْفَظْهُ مِنْ بَيْنِ يَدَيْهِ وَ مِنْ خَلْفِهِ وَ عَنْ يَمِينِهِ وَ عَنْ شِمَالِهِ وَ مِنْ فَوْقِهِ وَ مِنْ تَحْتِهِ بِحِفْظِكَ الَّذِي لا يَضِيعُ مَنْ حَفِظْتَهُ بِهِ»[۵]. همچنین امام عسکری (ع) در قنوت نمازهایشان این‌گونه دعا می‌فرمود: خداوندا، او امام مهدی (ع) را در پناهگاهی قرار ده تا از شر متجاوزان در امان باشد! خدایا، او را از چیزهایی در امان بدار که برایش می‌ترسیم و تیرهای نیرنگ را که کینه‌توزان و بدخواهانش به سوی او پرتاب می‌کنند، برطرف ساز[۶].[۷].

در پایان باید توجه داشت اگرچه خداوند متعال از حجت خود نگهداری می‌کند؛ اما از آنجایی که اراده خداوند بر این تعلق گرفته که عالم بر روال طبیعی خود باشد قطعاً دعای منتظران دارای اثر و فایده خواهد بود[۸].

پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه

۱. حجت الاسلام و المسلمین اباذری؛
حجت الاسلام و المسلمین محمود اباذری، در کتاب «ادعیه و زیارات مهدوی» در این‌باره گفته است:

«پاسخِ این سؤال با اشاره به چند نکته روشن می‌گردد:

  1. امام زمان (ع) همانند حجت‌های الهی دیگر ممکن است دچار عوارض جسمی شده و بیمار گردند؛ مانند بیماری حضرت رسول (ص)[۹] و بیماری امام علی (ع) در جنگ خیبر[۱۰] و امام سجاد (ع) در کربلا[۱۱] و موارد دیگر.
  2. وجود ظلم وستم فراوان در عالم، مصیبت‌هایی که بر آباء و اجداد طاهرین امام مهدی (ع) وارد شده، به ویژه مصیبت‌های حضرت صدیقه طاهره (س) و امام حسین (ع) و از سوی دیگر اعمال ناشایست ما و غفلت و کوتاهی هایمان، همه و همه، غم و اندوه فراوانِ امام را به دنبال دارد، آن چنان که اگر عنایت و استمداد خداوند نبود، ایشان تا به حال از شدت مصیبت جان داده بود. در نتیجه داشتن دغدغه سلامتی برای امام زمان (ع) و دعا برای این مهم، از ویژگی‌های منتظران است.
  3. دعایِ ما برای سلامتی امام نشانگر علاقه و اردات ما به اوست. که طبعاً اگر درباره حال امام زمانِ خود بی‌توجه باشیم، باید در ایمان و علاقه خود تجدید نظر کنیم.
  4. از همه مهم‌تر این که خود اهل بیت (ع) از ما خواسته‌اند تا برای سلامتی امام زمانِ خود دعا کنیم. در همین دعا و در دعای زمان غیبت که از ناحیه مقدسه صادر شده، سلامتی حضرت را از خداوند درخواست می‌کنیم[۱۲].
نتیجه سخن اینکه گرچه خداوند متعال از حجت خود نگهداری می‌کند؛ اما از آنجایی که اراده خدای حکیم بر این تعلق گرفته است که نظام اسباب و مسببات در این عالم حاکم باشد، قطعاً دعای منتظران و عاشقان حضرتش دارای اثر و فایده خواهد بود»[۱۳].
۲. پژوهشگران مؤسسه آینده روشن؛
پژوهشگران مؤسسه آینده روشن، در کتاب «مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها» در این‌باره گفته‌اند:

«با توجه به برخی روایات، امام زمان (ع) مانند انسان‌های دیگر، زندگی طبیعی داشته و در میان مردم رفت‌وآمد دارد و ممکن است مانند پیامبران الهی و دیگر ائمه (ع) به بیماری یا مشکلات دیگر دچار شود. بنابراین، دعا و صدقه و صلوات برای سلامت امام (ع) بی‌تأثیر نیست و محفوظ ماندن ایشان توسط خداوند- که در روایات آمده- به معنای حفظ جان ایشان است، نه محافظت از بیماری و مشکلات دیگر. علاوه بر آنکه ائمه اطهار (ع) هم در بهترین حالات خود مناجات برای حفظ و سلامت امام زمان (ع) دعا کرده‌اند و به ما آموخته‌اند که چگونه برای او دعا کنیم. مثلاً امام رضا (ع) پیوسته به دعا کردن برای امام زمان (ع) با این دعا امر می‌کرد: اللَّهُمَّ ادْفَعْ عَنْ وَلِيِّكَ... وَ أَعِذْهُ مِنْ شَرِّ جَمِيعِ مَا خَلَقْتَ وَ بَرَأْتَ وَ أَنْشَأْتَ وَ صَوَّرْتَ وَ احْفَظْهُ مِنْ بَيْنِ يَدَيْهِ وَ مِنْ خَلْفِهِ وَ عَنْ يَمِينِهِ وَ عَنْ شِمَالِهِ وَ مِنْ فَوْقِهِ وَ مِنْ تَحْتِهِ بِحِفْظِكَ الَّذِي لا يَضِيعُ مَنْ حَفِظْتَهُ بِهِ[۱۴]

امام حسن عسکری (ع) نیز در قنوت نمازهایشان این‌گونه دعا می‌فرمود: خداوندا، او امام مهدی (ع) را در پناهگاهی قرار ده تا از شر متجاوزان در امان باشد! خدایا، او را از چیزهایی در امان بدار که برایش می‌ترسیم و تیرهای نیرنگ را که کینه‌توزان و بدخواهانش به سوی او پرتاب می‌کنند، برطرف ساز[۱۵]

بنابراین، با توجه به سیره اهل بیت (ع) دعا برای سلامت امام زمان (ع) صحیح می‌باشد. بله خداوند متعال خلیفه و ولی خودش را حفظ و حمایت می‌فرماید، ولی ما وظیفه داریم برای سلامت آن حضرت سعی و دعا کنیم[۱۶] در حقیقت کوشا بودن برای سلامت ایشان، مفهومش این است که ما حاضر نیستیم مانند اجداد بزرگوارش به سختی بیفتد. گفتنی است این اعمال نیز قبل از آنکه برای حضرت حجت (ع) فایده و اثر داشته باشد برای شخص دعاکننده تأثیر دارد. اگر کسی برای حجت خدا، کاری انجام دهد، او این اعمال را بدون پاسخ نمی‌گذارد، بلکه او نیز برای سلامت این شخص دعا می‌کند»[۱۷].
۳. نویسندگان «آفتاب مهر»؛
نویسندگان کتاب «آفتاب مهر» در این‌باره گفته‌اند:

«درباره تأثیر دعا، از دو زاویه می‌توان نگاه کرد:

  1. تأثیر دعا درباره امام؛
  2. تأثیر دعا برای دعا کننده.
  1. دعا کردن، راهی است برای این که امام عصر (ع) را یاد کنیم و به این وسیله، با آن عزیز ارتباط روحی و معنوی پیدا کنیم و این ارتباط، ثمرات بسیاری برای رشد و کمال روحی ما دارد.
  2. دعا کردن برای امام، نوعی عرض ارادت و محبّت به او است که قطعاً از سوی آن منبع جود و کرم، بی‌پاسخ نخواهد ماند و دعا کننده را مورد لطف و عنایت خاص خود قرار خواهد داد.
  3. دعا کردن برای امام، یعنی آن وجود عزیز را بر بسیاری از موجودات و پدیده‌ها مقدَّم دانستن و وجود و نقش او را مدنظر قرار دادن. این موضوع، سبب زیاد شدن محبت آن عزیز در دل‌ها و جان‌ها می‌گردد؛ زیرا ذکر محبوب، سبب فراوانی محبّت نسبت به او است»[۱۸].

پرسش‌های وابسته

  1. وظیفه مسلمانان درباره دعا برای امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  2. چرا باید برای امام مهدی دعا کرد؟ (پرسش)
  3. فلسفه توسل به امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  4. هنگام دعا کردن و امداد خواستن از امام مهدی با توجه به پهناور بودن جهان چطور الساعه به ایشان الهام می‌‏شود؟ (پرسش)
  5. چه اعمال و ادعیه‌های باعث خشنودی و خرسندی حضرت می‌شود؟ (پرسش)
  6. در چه مکان‌‏هایی سفارش دعا برای امام مهدی شده است؟ (پرسش)
  7. در چه زمان‌هایی به دعا برای امام مهدی توصیه شده است؟ (پرسش)
  8. دعا برای نجات از فتنه‌های آخر الزمان چیست؟ (پرسش)
  9. آیا دعا کردن برای سلامت امام مهدی صحیح است؟ (پرسش)
  10. دلیل دعا کردن برای سلامتی امام مهدی چیست در حالی که خدای منان اراده دارد آن امام مهدی زنده و سلامت بماند؟ (پرسش)
  11. آیا دعای سلامت امام مهدی وجود دارد؟ مگر حضرت دچار بلایای طبیعی می‏شوند؟ (پرسش)
  12. دعای غریق چیست؟ (پرسش)
  13. چگونه باید به امام مهدی استغاثه کرد؟‌ (پرسش)
  14. استخاره‌ای که به امام مهدی نسبت داده می‌شود چیست؟ (پرسش)
  15. صلوات بر امام مهدی چگونه است؟ (پرسش)
  16. چه دعاهای از امام مهدی به دست ما رسیده است؟ (پرسش)
  17. چه احادیثی از امام مهدی نقل شده است؟ (پرسش)
  18. چه زمان‌هایی به امام مهدی اختصاص دارد؟ (پرسش)
  19. چرا در روایات دعا برای امام مهدی در شب جمعه تأکید شده است؟ (پرسش)
  20. آیا دعای ندبه سند دارد؟ (پرسش)
  21. دعاهای امام مهدی که در ساعت دوزادهم باید خوانده شود چیست؟ (پرسش)
  22. ساعت مخصوص دعا برای امام مهدی چه وقت است؟ (پرسش)
  23. اوقات مناسب دعا کردن برای امام مهدی چه زمان‌هایی است؟ (پرسش)

پانویس

  1. شیخ صدوق، خصال، ج۲، ص۴۱۲.
  2. مفید، امالی، ص۵۷، مجلس ۷.
  3. ابو مخنف، وقعه الطف، ص۱۹۷.
  4. «ِ اللَّهُمَّ عَرِّفْنِي نَفْسَك‏... وَ احْفَظْهُ مِنْ بَيْنِ يَدَيْهِ وَ مِنْ خَلْفِهِ وَ عَنْ يَمِينِهِ وَ عَنْ شِمَالِهِ وَ مِنْ فَوْقِهِ وَ مِنْ تَحْتِهِ بِحِفْظِكَ الَّذِي لَا يَضِيعُ مَنْ حَفِظْتَهُ بِهِ »؛ شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، ج۲، ص۵۱۳.
  5. «خداوندا هرگونه بلا را از ساحت ولی خود دور گردان... و او را در پناه خود از شر تمام آنچه آفریده و ایجاد و انشا و صورت‌گری فرموده‌ای، محفوظ بدار؛ و او را از پیش‌رو و پشت سر و راست و چپ و از بلایای آسمانی و زمینی محفوظ بدار؛ حفظ کردنی که هرکس را آن‌طور محفوظ گردانی، از بین نرود» مصباح المجتهد، ص ۴۰۹؛ صحیفه مهدیه، ص ۴۳۴
  6. «فاجعله اللهم فی حصانة من بأس المعتدین... فاجعله اللهم فی أمن مما نشفق علیه منه و ردّ عنه من سهام المکائد ما یوجهه اهل الشنان الیه»؛ مصباح المجتهد، ص ۱۵۶؛ صحیفه مهدیه، ص ۱۶۵
  7. ر.ک: اباذری، محمود، ادعیه و زیارات مهدوی، ص ۳۸ – ۳۹؛ پژوهشگران مؤسسه آینده روشن، مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها، ص ۱۲۳؛ آفتاب مهر، ج۱، ص ۹۲ - ۹۳.
  8. ر.ک: اباذری، محمود، ادعیه و زیارات مهدوی، ص ۳۸ ـ ۳۹؛ آفتاب مهر، ج۱، ص ۹۲ ـ ۹۳.
  9. شیخ صدوق، خصال، ج۲، ص۴۱۲.
  10. مفید، امالی، ص۵۷، مجلس ۷.
  11. ابو مخنف، وقعه الطف، ص۱۹۷.
  12. «ِ اللَّهُمَّ عَرِّفْنِي نَفْسَك‏... وَ احْفَظْهُ مِنْ بَيْنِ يَدَيْهِ وَ مِنْ خَلْفِهِ وَ عَنْ يَمِينِهِ وَ عَنْ شِمَالِهِ وَ مِنْ فَوْقِهِ وَ مِنْ تَحْتِهِ بِحِفْظِكَ الَّذِي لَا يَضِيعُ مَنْ حَفِظْتَهُ بِهِ »؛ شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، ج۲، ص۵۱۳.
  13. اباذری، محمود، ادعیه و زیارات مهدوی، ص ۳۸ - ۳۹.
  14. «خداوندا هرگونه بلا را از ساحت ولی خود دور گردان... و او را در پناه خود از شر تمام آنچه آفریده و ایجاد و انشا و صورت‌گری فرموده‌ای، محفوظ بدار؛ و او را از پیش‌رو و پشت سر و راست و چپ و از بلایای آسمانی و زمینی محفوظ بدار؛ حفظ کردنی که هرکس را آن‌طور محفوظ گردانی، از بین نرود» مصباح المجتهد، ص ۴۰۹؛ صحیفه مهدیه، ص ۴۳۴
  15. فاجعله اللهم فی حصانة من بأس المعتدین... فاجعله اللهم فی أمن مما نشفق علیه منه و ردّ عنه من سهام المکائد ما یوجهه اهل الشنان الیه؛ مصباح المجتهد، ص ۱۵۶؛ صحیفه مهدیه، ص ۱۶۵
  16. مکیال المکارم، ج ۲، ص ۳۰۹
  17. مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها، ص ۱۲۳.
  18. آفتاب مهر، ج۱، ص ۹۲ - ۹۳.