متشابه القرآن و مختلفه (کتاب)

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
متشابه القرآن و مختلفه
زبانعربی
نویسندهابن‌شهرآشوب
ناشرانتشارات بيدار
محل نشرقم، ایران
سال نشر۱۳۶۹ ق، ۱۳۲۸ ش
تعداد جلد۲
فهرست جلدهاجلد اول، جلد دوم
شابک۹۷۸-۶۰۰-۱۲۱-۵۵۵-۱
شماره ملی۳۷۷۲۸۳۷

متشابه القرآن و مختلفه کتابی است به زبان عربی که مشتمل بر تأویل ابعاد مختلف آیات قرآن می‌‏باشد. این کتاب اثر محمد بن علی بن شهرآشوب سروی مازندرانی مشهور به ابن‌شهرآشوب است و انتشارات بيدار انتشار آن را به عهده داشته‌ است.[۱]

دربارهٔ کتاب

تألیف رشیدالدین ابو جعفر محمد بن علی ابن‌شهرآشوب سروری مازندرانی؛ ابن‌شهرآشوب، یکی از سرآمدان علمی عصر خویش و فرزانه‌ای درخشنده و دانشمندی پرآوازه است که تصانیف و تآلیف بسیاری در رشته‌های متنوع علوم اسلامی پدید آورده است؛ و علّامه‌ای خبیر و ناقدی بصیر در ابعاد مختلف دین به شمار می‌رود.

محدّث قمی درباره او می‌گوید: «او فخر الشیعه، مروّج الشریعه، محیی آثار در مناقب، ناقد اخبار در مثالب، بحر متلاطم زخّار (دریای موّاج سرشار)، کسی که هرگز هماوردی ندارد و شیخ مشایخ امامیّه است. صفدی می‌گوید: او هنوز هشت ساله نبود که بیشتر قرآن را از برداشت. از هر کوی و برزن و هر دیار و شهرستان، قصد او می‌کردند؛ در علم قرآن و غریب الفاظ و نحو و أدب از همه پیشی داشت؛ از این گذشته، خوش رخسار، نیکو محاسن، شیرین سخن و نغز گفتار بود و با این اوصاف بر منبر وعظ و ارشاد می‌نشست و گروه انبوهی را به سوی خود جذب می‌کرد. روزی بر همین حال، در بغداد، خلیفه عباسی «المقتفی باللّه» بر او گذشت و با دیدن او و شنیدن سخن او شیفته او گردید و دستور داد خلعت شاهانه به او بخشند. او صد سال زیست و پاک زیست؛ همواره در خشوع و عبادت وقت گذراند و همیشه با طهارت بود. عاقبت در شهر حلب بدرود حیات گفت؛ و مرقد او در دامنه کوه جوشن- بیرون شهر- تاکنون مزار شیفتگان اولیای الهی بوده و هست».[۲]

کتاب او در متشابهات القرآن، از بهترین نوشته‌ها در این زمینه است که کتابی جامع، کامل، رسا، شیوا، استوار و متین است. در این کتاب روشی بدیع دنبال شده است؛ نویسنده، در آن، مباحث را از مسأله توحید آغاز کرده و به ترتیب طبیعی پیش رفته است. صفات ذات و صفات فعل، صفات جمال و جلال؛ عالم ذرّ، قلب و روح و عقل، قضا و قدر، سعادت و شقاوت، مسأله نبوّت و عصمت، تاریخ انبیا، وحی و اعجاز قرآن، محکم و متشابه، مسأله خلافت و تکلیف، ملک، جن و شیاطین، مسأله امامت و ولایت؛ سپس اصول فقه و احکام، شرایع و ادیان، مسأله نسخ؛ استثناء و شرط، حقیقت و مجاز، کنایه، استعاره، تمثیل و دیگر مسائل ادبی و لغوی که با ترتیبی کاملا طبیعی و منسجم، دستیافتنی و زودیافت انجام گرفته که از ذوقی لطیف و مهارتی ظریف حکایت دارد و ابتکار و خلّاقیّت ذهن سرشار مؤلف را می‌رساند. خداوند، پاداش نیکوش دهد.

علّامه بغداد، سید هبة الدین شهرستانی، مقدمه‌ای عالمانه بر این کتاب نوشته است که تقریظی افتخارآمیز به شمار می‌آید.[۳]

فهرست کتاب

در این مورد اطلاعاتی در دست نیست.

دربارهٔ پدیدآورنده

ابن شهرآشوب
محمد بن علی بن شهرآشوب سروی مازندرانی معروف به ابن شهرآشوب فقیه، مفسّر و محدّث شیعه در قرن ششم هجری قمری (متولد ۴۸۸ ق؛ متوفی ۵۸۸ ق)، تحصیلات دینی خود را نزد اساتیدی همچون: شیخ طبرسی، ابومنصور طبرسی، ابوالفتوح رازی، قطب الدین راوندی و عبدالجلیل قزوینی رازی به اتمام رساند. او چندین جلد کتاب به رشتهٔ تحریر درآورده است. «معالم العلماء»، « مناقب آل ابی‌طالب»، «متشابه القرآن و مختلفه»، «مثالب النواصب» و «انساب آل ابی طالب» برخی از این آثار است[۴].

پانویس

  1. شبکه جامع کتاب گیسوم
  2. الکنی و الالقاب، ج ۱، ص۳۳۲ و ۳۳۳.
  3. معرفت، محمد هادی، تفسیر و مفسران، ج۲، ص ۵۴۹.
  4. وبگاه الشیعة

دریافت متن