قاعدین: تفاوت میان نسخه‌ها

افزودن پیوند
از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
دیداریویکی‌متن
خط ۱: خط ۱:
{{امامت}}
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل  = | مداخل مرتبط = [[قاعدین در حدیث]] - [[قاعدین در فقه اسلامی]] - [[قاعدین در فقه سیاسی]]| پرسش مرتبط  = قاعدین (پرسش)}}
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل  = | مداخل مرتبط = [[قاعدین در حدیث]] - [[قاعدین در فقه اسلامی]] - [[قاعدین در فقه سیاسی]]| پرسش مرتبط  = قاعدین (پرسش)}}


خط ۹: خط ۸:
==قاعدین==
==قاعدین==
نخستین گروه مخالف [[امام علی]]{{ع}}، شمار اندکی از [[مهاجران]] و [[انصار]] بودند که از [[پیوستن]] به «[[جماعت]]» و تن دادن به «[[بیعت]]» خودداری کردند؛ کسانی مانند [[عبدالله بن عمر]]، [[سعدبن ابی وقاص]]، [[حسان بن ثابت]]، [[زید بن ثابت]]، [[اسامة بن زید]]، [[محمد بن مسلمه]]، [[کعب بن مالک]] و [[عبدالله بن سلام]]<ref>الشیخ المفید، الارشاد، ج۱، ص۲۴۳؛ تاریخ الطبری، ج۳، ص۴۵۲؛ ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۲، ص۳۰۳.</ref>. بیش‌تر اینان از زمره کسانی‌اند که امام علی{{ع}} درباره آنها فرمود: {{متن حدیث|خَذَلُوا الْحَقَّ وَ لَمْ يَنْصُرُوا الْبَاطِلَ‌}}<ref>نهج البلاغه، حکمت ۱۸، ص۳۶۳.</ref>؛ «[[حق]] را [[خوار]] کردند و [[باطل]] را نیز بار نشدند». البته برخی بر این باورند که [[بیعت با امام]]، بیعتی عمومی بود که هیچ کس از آن [[تخلف]] نکرد. بر این اساس، این گروه نیز همانند دیگران، [[حکومت امام علی]] را به رسمیت شناختند، اما از [[همراهی]] با وی در [[جنگ‌ها]] خودداری کردند<ref>ر.ک: الحاکم النیسابوری، محمد، المستدرک علی الصحیحین، ج۳، ص۱۲۴ و ۱۲۷؛ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۹-۱۰.</ref>. به هر حال، این افراد هر چند خطری جدی برای [[حکومت علوی]] به حساب نمی‌آمدند، [[کناره‌گیری]] آنان - که اغلب از [[صحابه]] مشهور و با [[نفوذ]] [[پیامبر]] بودند - دستاویزی برای دیگر [[مخالفان]] می‌گردید. امام علی{{ع}} برخلاف خلفای پیشین، کسی را وادار به بیعت نکرد و با برخی از این افراد، درباره [[دلایل]] قعودشان [[گفت‌وگو]] نمود<ref>ر.ک: تاریخ الطبری ج۳، ص۴۵۱؛ انساب الاشراف، ج۳، ص۸ - ۹؛ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۸-۹.</ref>؛ هر چند به [[مخالفت]] کسانی چون حسان بن ثابت و عبدالله بن سلام از آغاز اعتنایی نکرد و در پاسخ کسانی که از او می‌خواستند تا آنان را به بیعت با خود فرا خواند، فرمود: {{متن حدیث|لا حاجة لنا فيمن لا حاجة له فينا}}<ref>ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۹.</ref>؛ «ما به کسی که نیازی به ما ندارد، احتیاجی نداریم».<ref>[[حسن یوسفیان|یوسفیان]] و [[احمد حسین شریفی|شریفی]]، [[امام علی و مخالفان (مقاله)| مقاله «امام علی و مخالفان»]]، [[دانشنامه امام علی ج۶ (کتاب)|دانشنامه امام علی ج۶]]، ص ۲۱۷.</ref>
نخستین گروه مخالف [[امام علی]]{{ع}}، شمار اندکی از [[مهاجران]] و [[انصار]] بودند که از [[پیوستن]] به «[[جماعت]]» و تن دادن به «[[بیعت]]» خودداری کردند؛ کسانی مانند [[عبدالله بن عمر]]، [[سعدبن ابی وقاص]]، [[حسان بن ثابت]]، [[زید بن ثابت]]، [[اسامة بن زید]]، [[محمد بن مسلمه]]، [[کعب بن مالک]] و [[عبدالله بن سلام]]<ref>الشیخ المفید، الارشاد، ج۱، ص۲۴۳؛ تاریخ الطبری، ج۳، ص۴۵۲؛ ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۲، ص۳۰۳.</ref>. بیش‌تر اینان از زمره کسانی‌اند که امام علی{{ع}} درباره آنها فرمود: {{متن حدیث|خَذَلُوا الْحَقَّ وَ لَمْ يَنْصُرُوا الْبَاطِلَ‌}}<ref>نهج البلاغه، حکمت ۱۸، ص۳۶۳.</ref>؛ «[[حق]] را [[خوار]] کردند و [[باطل]] را نیز بار نشدند». البته برخی بر این باورند که [[بیعت با امام]]، بیعتی عمومی بود که هیچ کس از آن [[تخلف]] نکرد. بر این اساس، این گروه نیز همانند دیگران، [[حکومت امام علی]] را به رسمیت شناختند، اما از [[همراهی]] با وی در [[جنگ‌ها]] خودداری کردند<ref>ر.ک: الحاکم النیسابوری، محمد، المستدرک علی الصحیحین، ج۳، ص۱۲۴ و ۱۲۷؛ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۹-۱۰.</ref>. به هر حال، این افراد هر چند خطری جدی برای [[حکومت علوی]] به حساب نمی‌آمدند، [[کناره‌گیری]] آنان - که اغلب از [[صحابه]] مشهور و با [[نفوذ]] [[پیامبر]] بودند - دستاویزی برای دیگر [[مخالفان]] می‌گردید. امام علی{{ع}} برخلاف خلفای پیشین، کسی را وادار به بیعت نکرد و با برخی از این افراد، درباره [[دلایل]] قعودشان [[گفت‌وگو]] نمود<ref>ر.ک: تاریخ الطبری ج۳، ص۴۵۱؛ انساب الاشراف، ج۳، ص۸ - ۹؛ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۸-۹.</ref>؛ هر چند به [[مخالفت]] کسانی چون حسان بن ثابت و عبدالله بن سلام از آغاز اعتنایی نکرد و در پاسخ کسانی که از او می‌خواستند تا آنان را به بیعت با خود فرا خواند، فرمود: {{متن حدیث|لا حاجة لنا فيمن لا حاجة له فينا}}<ref>ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۹.</ref>؛ «ما به کسی که نیازی به ما ندارد، احتیاجی نداریم».<ref>[[حسن یوسفیان|یوسفیان]] و [[احمد حسین شریفی|شریفی]]، [[امام علی و مخالفان (مقاله)| مقاله «امام علی و مخالفان»]]، [[دانشنامه امام علی ج۶ (کتاب)|دانشنامه امام علی ج۶]]، ص ۲۱۷.</ref>
== جستارهای وابسته ==


== منابع ==
== منابع ==
{{منابع}}
{{منابع}}
#[[پرونده:1368987.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|'''فرهنگ غدیر''']]
# [[پرونده:1368987.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|'''فرهنگ غدیر''']]
#[[پرونده:1368104.jpg|22px]] [[حسن یوسفیان|یوسفیان]] و [[احمد حسین شریفی|شریفی]]، [[امام علی و مخالفان (مقاله)| مقاله «امام علی و مخالفان»]]، [[دانشنامه امام علی ج۶ (کتاب)|'''دانشنامه امام علی ج۶''']]
# [[پرونده:1368104.jpg|22px]] [[حسن یوسفیان|یوسفیان]] و [[احمد حسین شریفی|شریفی]]، [[امام علی و مخالفان (مقاله)| مقاله «امام علی و مخالفان»]]، [[دانشنامه امام علی ج۶ (کتاب)|'''دانشنامه امام علی ج۶''']]
{{پایان منابع}}
{{پایان منابع}}


نسخهٔ ‏۳۱ ژوئیهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۲:۴۷

قاعدین از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: قاعدین در حدیث - قاعدین در فقه اسلامی - قاعدین در فقه سیاسی - پرسش‌های مرتبط

قاعدین به معنای نشستگان از قیام و جهاد، آنان که در شرایط حساس و هنگام مبارزه و جهاد، در خانه و شهر می‌نشینند و در بسیج عمومی شرکت نمی‌کنند و وارد میدان نبرد نمی‌شوند و در صحنۀ درگیری حق و باطل، خود را کنار می‌کشند و دیگران را هم به عدم شرکت در نبرد تشویق می‌کنند و گاهی هم تماشاچی صحنه می‌شوند[۱].

مقدمه

قاعدین

نخستین گروه مخالف امام علی(ع)، شمار اندکی از مهاجران و انصار بودند که از پیوستن به «جماعت» و تن دادن به «بیعت» خودداری کردند؛ کسانی مانند عبدالله بن عمر، سعدبن ابی وقاص، حسان بن ثابت، زید بن ثابت، اسامة بن زید، محمد بن مسلمه، کعب بن مالک و عبدالله بن سلام[۹]. بیش‌تر اینان از زمره کسانی‌اند که امام علی(ع) درباره آنها فرمود: «خَذَلُوا الْحَقَّ وَ لَمْ يَنْصُرُوا الْبَاطِلَ‌»[۱۰]؛ «حق را خوار کردند و باطل را نیز بار نشدند». البته برخی بر این باورند که بیعت با امام، بیعتی عمومی بود که هیچ کس از آن تخلف نکرد. بر این اساس، این گروه نیز همانند دیگران، حکومت امام علی را به رسمیت شناختند، اما از همراهی با وی در جنگ‌ها خودداری کردند[۱۱]. به هر حال، این افراد هر چند خطری جدی برای حکومت علوی به حساب نمی‌آمدند، کناره‌گیری آنان - که اغلب از صحابه مشهور و با نفوذ پیامبر بودند - دستاویزی برای دیگر مخالفان می‌گردید. امام علی(ع) برخلاف خلفای پیشین، کسی را وادار به بیعت نکرد و با برخی از این افراد، درباره دلایل قعودشان گفت‌وگو نمود[۱۲]؛ هر چند به مخالفت کسانی چون حسان بن ثابت و عبدالله بن سلام از آغاز اعتنایی نکرد و در پاسخ کسانی که از او می‌خواستند تا آنان را به بیعت با خود فرا خواند، فرمود: «لا حاجة لنا فيمن لا حاجة له فينا»[۱۳]؛ «ما به کسی که نیازی به ما ندارد، احتیاجی نداریم».[۱۴]

منابع

  1. محدثی، جواد، فرهنگ غدیر
  2. یوسفیان و شریفی، مقاله «امام علی و مخالفان»، دانشنامه امام علی ج۶

پانویس

  1. ↑ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۴۷۸.
  2. ↑ نساء، آیه ۹۵
  3. ↑ دربارۀ قاعدین، از جمله ر. ک: «دانشنامۀ امام علی»، ج ۹ ص ۹
  4. ↑ نهج البلاغه، صبحی صالح، حکمت ۱۸
  5. ↑ شرح نهج البلاغه، ابن ابی الحدید، ج ۱۴ ص ۱۰ تا ۲۱
  6. ↑ یعنی قاسطین و ناکثین و مارقین
  7. ↑ برگ‌وبار، ص ۲۵۸
  8. ↑ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۴۷۸.
  9. ↑ الشیخ المفید، الارشاد، ج۱، ص۲۴۳؛ تاریخ الطبری، ج۳، ص۴۵۲؛ ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۲، ص۳۰۳.
  10. ↑ نهج البلاغه، حکمت ۱۸، ص۳۶۳.
  11. ↑ ر.ک: الحاکم النیسابوری، محمد، المستدرک علی الصحیحین، ج۳، ص۱۲۴ و ۱۲۷؛ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۹-۱۰.
  12. ↑ ر.ک: تاریخ الطبری ج۳، ص۴۵۱؛ انساب الاشراف، ج۳، ص۸ - ۹؛ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۸-۹.
  13. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۹.
  14. ↑ یوسفیان و شریفی، مقاله «امام علی و مخالفان»، دانشنامه امام علی ج۶، ص ۲۱۷.
برگرفته از «https://fa.imamatpedia.com/w/index.php?title=قاعدین&oldid=1059165»