سوره جاثیه: تفاوت میان نسخه‌ها
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{امامت}} <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">اين مدخل...» ایجاد کرد) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ | {{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = سوره | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = [[سوره جاثیه در علوم قرآنی]]| پرسش مرتبط = }} | ||
==مقدمه== | == مقدمه == | ||
«جاثیه» به معنای به زانو افتاده است. این مطلب که در [[قیامت]]، هر امتی به زانو در می‌آیند و برای رسیدگی به حسابشان حاضر می‌شوند، در [[آیه]] {{متن قرآن|وَتَرَى كُلَّ أُمَّةٍ جَاثِيَةً كُلُّ أُمَّةٍ تُدْعَى إِلَى كِتَابِهَا الْيَوْمَ تُجْزَوْنَ مَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ}}<ref>«و هر گروهی را می‌بینی که به زانو درآمده است، هر گروهی به سوی کارنامه‌اش فرا خوانده می‌شود، امروز برابر با آنچه می‌کرده‌اید پاداش می‌بینید» سوره جاثیه، آیه ۲۸.</ref> ذکر شده و بیانگر [[سلطه]] کامل [[خداوند]] در قیامت است؛ به همین مناسبت، این [[سوره]] «جاثیه» نامیده شده است. | «جاثیه» به معنای به زانو افتاده است. این مطلب که در [[قیامت]]، هر امتی به زانو در می‌آیند و برای رسیدگی به حسابشان حاضر می‌شوند، در [[آیه]] {{متن قرآن|وَتَرَى كُلَّ أُمَّةٍ جَاثِيَةً كُلُّ أُمَّةٍ تُدْعَى إِلَى كِتَابِهَا الْيَوْمَ تُجْزَوْنَ مَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ}}<ref>«و هر گروهی را می‌بینی که به زانو درآمده است، هر گروهی به سوی کارنامه‌اش فرا خوانده می‌شود، امروز برابر با آنچه می‌کرده‌اید پاداش می‌بینید» سوره جاثیه، آیه ۲۸.</ref> ذکر شده و بیانگر [[سلطه]] کامل [[خداوند]] در قیامت است؛ به همین مناسبت، این [[سوره]] «جاثیه» نامیده شده است. | ||
غرض این سوره [[دعوت]] عموم [[بشر]] به [[دین توحید]] است، و با بیان مطالب [[توحیدی]] و [[شریعت]] [[پیامبر]]{{صل}} شروع می‌شود؛ و سپس با بیان تهدیدآمیز درباره [[مستکبران]] اعراضگر و هواپرست و [[گمراه]] ادامه می‌یابد و به [[پرهیز]] از عذابی که در کمین آنها است، [[انذار]] می‌هد؛ و با بیان ثبت [[اعمال]] و بازبینی آن در قیامت و کیفرهای [[اخروی]] پایان می‌گیرد. | غرض این سوره [[دعوت]] عموم [[بشر]] به [[دین توحید]] است، و با بیان مطالب [[توحیدی]] و [[شریعت]] [[پیامبر]] {{صل}} شروع می‌شود؛ و سپس با بیان تهدیدآمیز درباره [[مستکبران]] اعراضگر و هواپرست و [[گمراه]] ادامه می‌یابد و به [[پرهیز]] از عذابی که در کمین آنها است، [[انذار]] می‌هد؛ و با بیان ثبت [[اعمال]] و بازبینی آن در قیامت و کیفرهای [[اخروی]] پایان می‌گیرد. | ||
از این روی، این سوره، نخست با مسأله [[توحید]] آغاز می‌شود، و سپس به [[تشریع]] شریعت برای [[رسول خدا]]{{صل}} و اینکه بر آن جناب و بر [[عامه]] بشر لازم است از آن [[پیروی]] کنند، اشاره نموده، می‌فرماید: چون در پیش روی خود روزی را دارند که در آن [[روز]] بر طبق اعمال صالحی که انجام داده‌اند از [[ایمان]] و پیروی شریعت، و بر طبق گناهانی که کرده‌اند از [[اعراض]] از [[دین]] و غیره [[محاسبه]] خواهند شد. آن گاه پیشامدهایی را که هر یک از این دو [[طایفه]] در قیامت دارند ذکر می‌کند. | از این روی، این سوره، نخست با مسأله [[توحید]] آغاز می‌شود، و سپس به [[تشریع]] شریعت برای [[رسول خدا]] {{صل}} و اینکه بر آن جناب و بر [[عامه]] بشر لازم است از آن [[پیروی]] کنند، اشاره نموده، می‌فرماید: چون در پیش روی خود روزی را دارند که در آن [[روز]] بر طبق اعمال صالحی که انجام داده‌اند از [[ایمان]] و پیروی شریعت، و بر طبق گناهانی که کرده‌اند از [[اعراض]] از [[دین]] و غیره [[محاسبه]] خواهند شد. آن گاه پیشامدهایی را که هر یک از این دو [[طایفه]] در قیامت دارند ذکر می‌کند. | ||
البته در خلال این بیانات [[انذار]] شدید و [[تهدید]] [[سختی]] به [[مستکبرین]] دارد که از [[آیات خدا]] اعراض می‌کنند. و نیز به کسانی که [[هوای نفس]] خود را [[معبود]] خود گرفته‌اند و [[خدا]] آنان را گمراه کرد در عین اینکه به [[گمراهی]] خود عالم بودند، هشدار می‌دهد. و از لطائفی که در این سوره آمده بیان معنای [[نوشتن]] [[نامه اعمال]] و استنساخ آن است. | البته در خلال این بیانات [[انذار]] شدید و [[تهدید]] [[سختی]] به [[مستکبرین]] دارد که از [[آیات خدا]] اعراض می‌کنند. و نیز به کسانی که [[هوای نفس]] خود را [[معبود]] خود گرفته‌اند و [[خدا]] آنان را گمراه کرد در عین اینکه به [[گمراهی]] خود عالم بودند، هشدار می‌دهد. و از لطائفی که در این سوره آمده بیان معنای [[نوشتن]] [[نامه اعمال]] و استنساخ آن است. | ||
==ویژگی‌های | == ویژگی‌های سوره جاثیه == | ||
#دارای ۳۷ [[آیه]] به عدد [[کوفی]]، ۳۶ آیه به عدد دیگران، ۴۸۸ کلمه و ۲۱۹۱ یا ۲۰۸۵ حرف است. | # دارای ۳۷ [[آیه]] به عدد [[کوفی]]، ۳۶ آیه به عدد دیگران، ۴۸۸ کلمه و ۲۱۹۱ یا ۲۰۸۵ حرف است. | ||
#در [[ترتیب نزول]]، شصت و پنجمین و در ترتیب [[قرآن کریم]] چهل و پنجمین [[سوره]] است که پس از [[سوره دخان]] و پیش از [[سوره احقاف]] نازل شد. | # در [[ترتیب نزول]]، شصت و پنجمین و در ترتیب [[قرآن کریم]] چهل و پنجمین [[سوره]] است که پس از [[سوره دخان]] و پیش از [[سوره احقاف]] نازل شد. | ||
#این سوره، مکی به شمار می‌آید؛ مگر آیه {{متن قرآن|قُلْ لِلَّذِينَ آمَنُوا يَغْفِرُوا لِلَّذِينَ لَا يَرْجُونَ أَيَّامَ اللَّهِ لِيَجْزِيَ قَوْمًا بِمَا كَانُوا يَكْسِبُونَ}}<ref>«به مؤمنان بگو، از کسانی که به «روزهای خداوند» امیدی ندارند درگذرند تا (خداوند، هر) قومی را برابر با کارهایی که می‌کرده‌اند کیفر دهد» سوره جاثیه، آیه ۱۴.</ref> که [[مدنی]] است. | # این سوره، مکی به شمار می‌آید؛ مگر آیه {{متن قرآن|قُلْ لِلَّذِينَ آمَنُوا يَغْفِرُوا لِلَّذِينَ لَا يَرْجُونَ أَيَّامَ اللَّهِ لِيَجْزِيَ قَوْمًا بِمَا كَانُوا يَكْسِبُونَ}}<ref>«به مؤمنان بگو، از کسانی که به «روزهای خداوند» امیدی ندارند درگذرند تا (خداوند، هر) قومی را برابر با کارهایی که می‌کرده‌اند کیفر دهد» سوره جاثیه، آیه ۱۴.</ref> که [[مدنی]] است. | ||
#از سُوَر [[مثانی]] و اندکی کمتر از یک [[حزب]] [[قرآن]] است. | # از سُوَر [[مثانی]] و اندکی کمتر از یک [[حزب]] [[قرآن]] است. | ||
#بیست و پنجمین سوره از سُوَر مقطّعات و ششمین سوره از [[حوامیم]] است که با [[حروف مقطعه]] «حم» آغاز می‌شود. | # بیست و پنجمین سوره از سُوَر مقطّعات و ششمین سوره از [[حوامیم]] است که با [[حروف مقطعه]] «حم» آغاز می‌شود. | ||
#گفته‌اند در این سوره یک آیه [[منسوخ]] وجود دارد. | # گفته‌اند در این سوره یک آیه [[منسوخ]] وجود دارد. | ||
==محتوای عمده سوره جاثیه== | == محتوای عمده سوره جاثیه == | ||
# [[عظمت]] و اهمیت قرآن؛ | # [[عظمت]] و اهمیت قرآن؛ | ||
# [[خلقت]] [[آسمان]] و [[زمین]] و موجودات؛ | # [[خلقت]] [[آسمان]] و [[زمین]] و موجودات؛ | ||
# [[نزول]] آب و دیگر [[ارزاق]] از آسمان و شمارش برخی از [[نعمت‌های الهی]]؛ | # [[نزول]] آب و دیگر [[ارزاق]] از آسمان و شمارش برخی از [[نعمت‌های الهی]]؛ | ||
#پدیدآمدن شب و [[روز]]؛ | # پدیدآمدن شب و [[روز]]؛ | ||
#ترسیم صحنه [[قیامت]] و [[اجتماع]] همه [[انسان‌ها]] در [[محشر]]<ref>طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن؛ جلد۱۸؛ صفحه ۱۵۴؛ سیوطی، عبدالرحمان بن ابی بکر، الاتقان فی علوم القرآن؛ جلد۱؛ صفحه (۱۹۴-۱۹۱)و۶۴و(۴۱-۴۳)؛ زرکشی، محمد بن بهادر، البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه)؛ جلد۱؛ صفحه ۱۹۳؛ رامیار، محمود، تاریخ قرآن؛ صفحه ۵۸۶؛ جمعی از محققان؛ علوم القرآن عندالمفسرین؛ جلد۱؛ صفحه ۳۱۶؛ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه؛ جلد۲۱؛ صفحه ۲۲۱؛ هاشم زاده هریسی، هاشم، شناخت سوره‌های قرآن؛ صفحه (۳۵۸-۳۵۹)؛ فیروز آبادی، محمد بن یعقوب، بصائرذوی التمییزفی لطائف الکتاب العزیز؛ جلد۱؛ صفحه ۴۲۶.</ref>.<ref>[[فرهنگ‌نامه علوم قرآنی (کتاب)|فرهنگ نامه علوم قرآنی]]، ص:۲۸۴۵.</ref> | # ترسیم صحنه [[قیامت]] و [[اجتماع]] همه [[انسان‌ها]] در [[محشر]]<ref>طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن؛ جلد۱۸؛ صفحه ۱۵۴؛ سیوطی، عبدالرحمان بن ابی بکر، الاتقان فی علوم القرآن؛ جلد۱؛ صفحه (۱۹۴-۱۹۱)و۶۴و(۴۱-۴۳)؛ زرکشی، محمد بن بهادر، البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه)؛ جلد۱؛ صفحه ۱۹۳؛ رامیار، محمود، تاریخ قرآن؛ صفحه ۵۸۶؛ جمعی از محققان؛ علوم القرآن عندالمفسرین؛ جلد۱؛ صفحه ۳۱۶؛ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه؛ جلد۲۱؛ صفحه ۲۲۱؛ هاشم زاده هریسی، هاشم، شناخت سوره‌های قرآن؛ صفحه (۳۵۸-۳۵۹)؛ فیروز آبادی، محمد بن یعقوب، بصائرذوی التمییزفی لطائف الکتاب العزیز؛ جلد۱؛ صفحه ۴۲۶.</ref>.<ref>[[فرهنگ‌نامه علوم قرآنی (کتاب)|فرهنگ نامه علوم قرآنی]]، ص:۲۸۴۵.</ref> | ||
==منابع== | == منابع == | ||
{{منابع}} | |||
# [[پرونده: 9030760879.jpg|22px]] [[فرهنگ‌نامه علوم قرآنی (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه علوم قرآنی''']] | # [[پرونده: 9030760879.jpg|22px]] [[فرهنگ‌نامه علوم قرآنی (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه علوم قرآنی''']] | ||
{{پایان منابع}} | |||
==پانویس== | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده: | [[رده:سوره‌های قرآن]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۶ مارس ۲۰۲۴، ساعت ۰۹:۱۶
این مدخل زیرشاخهٔ بحث سوره است. سوره جاثیه از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: سوره جاثیه در علوم قرآنی - پرسش مرتبط نداردمقدمه
«جاثیه» به معنای به زانو افتاده است. این مطلب که در قیامت، هر امتی به زانو در می‌آیند و برای رسیدگی به حسابشان حاضر می‌شوند، در آیه 
وَتَرَى كُلَّ أُمَّةٍ جَاثِيَةً كُلُّ أُمَّةٍ تُدْعَى إِلَى كِتَابِهَا الْيَوْمَ تُجْزَوْنَ مَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ
[۱] ذکر شده و بیانگر سلطه کامل خداوند در قیامت است؛ به همین مناسبت، این سوره «جاثیه» نامیده شده است.
غرض این سوره دعوت عموم بشر به دین توحید است، و با بیان مطالب توحیدی و شریعت پیامبر (ص) شروع می‌شود؛ و سپس با بیان تهدیدآمیز درباره مستکبران اعراضگر و هواپرست و گمراه ادامه می‌یابد و به پرهیز از عذابی که در کمین آنها است، انذار می‌هد؛ و با بیان ثبت اعمال و بازبینی آن در قیامت و کیفرهای اخروی پایان می‌گیرد.
از این روی، این سوره، نخست با مسأله توحید آغاز می‌شود، و سپس به تشریع شریعت برای رسول خدا (ص) و اینکه بر آن جناب و بر عامه بشر لازم است از آن پیروی کنند، اشاره نموده، می‌فرماید: چون در پیش روی خود روزی را دارند که در آن روز بر طبق اعمال صالحی که انجام داده‌اند از ایمان و پیروی شریعت، و بر طبق گناهانی که کرده‌اند از اعراض از دین و غیره محاسبه خواهند شد. آن گاه پیشامدهایی را که هر یک از این دو طایفه در قیامت دارند ذکر می‌کند.
البته در خلال این بیانات انذار شدید و تهدید سختی به مستکبرین دارد که از آیات خدا اعراض می‌کنند. و نیز به کسانی که هوای نفس خود را معبود خود گرفته‌اند و خدا آنان را گمراه کرد در عین اینکه به گمراهی خود عالم بودند، هشدار می‌دهد. و از لطائفی که در این سوره آمده بیان معنای نوشتن نامه اعمال و استنساخ آن است.
ویژگی‌های سوره جاثیه
- دارای ۳۷ آیه به عدد کوفی، ۳۶ آیه به عدد دیگران، ۴۸۸ کلمه و ۲۱۹۱ یا ۲۰۸۵ حرف است.
- در ترتیب نزول، شصت و پنجمین و در ترتیب قرآن کریم چهل و پنجمین سوره است که پس از سوره دخان و پیش از سوره احقاف نازل شد.
- این سوره، مکی به شمار می‌آید؛ مگر آیه
قُلْ لِلَّذِينَ آمَنُوا يَغْفِرُوا لِلَّذِينَ لَا يَرْجُونَ أَيَّامَ اللَّهِ لِيَجْزِيَ قَوْمًا بِمَا كَانُوا يَكْسِبُونَ
[۲] که مدنی است. - از سُوَر مثانی و اندکی کمتر از یک حزب قرآن است.
- بیست و پنجمین سوره از سُوَر مقطّعات و ششمین سوره از حوامیم است که با حروف مقطعه «حم» آغاز می‌شود.
- گفته‌اند در این سوره یک آیه منسوخ وجود دارد.
محتوای عمده سوره جاثیه
- عظمت و اهمیت قرآن؛
- خلقت آسمان و زمین و موجودات؛
- نزول آب و دیگر ارزاق از آسمان و شمارش برخی از نعمت‌های الهی؛
- پدیدآمدن شب و روز؛
- ترسیم صحنه قیامت و اجتماع همه انسان‌ها در محشر[۳].[۴]
منابع
پانویس
- ↑ «و هر گروهی را می‌بینی که به زانو درآمده است، هر گروهی به سوی کارنامه‌اش فرا خوانده می‌شود، امروز برابر با آنچه می‌کرده‌اید پاداش می‌بینید» سوره جاثیه، آیه ۲۸.
- ↑ «به مؤمنان بگو، از کسانی که به «روزهای خداوند» امیدی ندارند درگذرند تا (خداوند، هر) قومی را برابر با کارهایی که می‌کرده‌اند کیفر دهد» سوره جاثیه، آیه ۱۴.
- ↑ طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن؛ جلد۱۸؛ صفحه ۱۵۴؛ سیوطی، عبدالرحمان بن ابی بکر، الاتقان فی علوم القرآن؛ جلد۱؛ صفحه (۱۹۴-۱۹۱)و۶۴و(۴۱-۴۳)؛ زرکشی، محمد بن بهادر، البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه)؛ جلد۱؛ صفحه ۱۹۳؛ رامیار، محمود، تاریخ قرآن؛ صفحه ۵۸۶؛ جمعی از محققان؛ علوم القرآن عندالمفسرین؛ جلد۱؛ صفحه ۳۱۶؛ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه؛ جلد۲۱؛ صفحه ۲۲۱؛ هاشم زاده هریسی، هاشم، شناخت سوره‌های قرآن؛ صفحه (۳۵۸-۳۵۹)؛ فیروز آبادی، محمد بن یعقوب، بصائرذوی التمییزفی لطائف الکتاب العزیز؛ جلد۱؛ صفحه ۴۲۶.
- ↑ فرهنگ نامه علوم قرآنی، ص:۲۸۴۵.