علم بلایا و منایا: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۴ آوریل ۲۰۲۴، ساعت ۰۸:۵۲

مقدمه

علم بلایا و منایا بلایا جمع بلیّه به معنای رنج‌ها و گرفتاری‌هاست، منایا هم جمع منیّه است، به معنای مرگ‌ومیرها.

یکی از فضایل علی بن ابی طالب (ع) در بُعد علم، آگاهی او پیشاپیش از حوادث آینده و گرفتاری‌هایی که برای اشخاص پیدا خواهد شد و زمان مرگ و نحوۀ مردن یا کشته شدن اشخاص است که وی آگاه بود و از آیندۀ اشخاص خبر می‌داد و این اسرار را به بعضی از یاران خود نیز آموخته بود.

حضرت علی (ع) می‌فرمود: "پیش از آنکه مرا از دست بدهید از من بپرسید. چرا از کسی نمی‌پرسید که علم منایا و بلایا و نسبها نزد اوست؟"^[۱].

این موضوع به علم امامت مربوط می‌شود که دانش امامان به علم الهی وصل است و چیزی از آنان پوشیده نیست و احادیث بسیاری است که آنان محدّث و مفهم و خزّان علم پروردگارند و چیزی از علم آسمان‌ها و زمین از آنان محجوب نیست و دانش همۀ فرشتگان و پیامبران نزد آنان است^[۲].

امام باقر (ع) هم می‌فرمود: "ما خاندانی هستیم که علم منایا و بلایا و نسب‌ها را به ما آموخته‌اند"^[۳]. اسحاق بن عمار شنید که امام کاظم (ع) خبر از شهادت کسی می‌داد. پیش خود گفت: عجبا! او می‌داند که مردی از شیعیانش کی می‌میرد! حضرت با حالتی شبیه غضب‌ آلود به او رو کرد و فرمود: ای اسحاق! رشید هجری علم منایا و بلایا می‌دانست، امام سزاوارتر است که آن را بداند^[۴].

امام علی (ع) به رشید هجری می‌گفت: رشید بلایا. علم منایا و بلایا را به او آموخته بود، هرگاه رشید کسی را می‌دید، می‌گفت: فلانی اینگونه خواهد مرد و تو اینگونه شهید خواهی شد و همانطور می‌شد که رشید خبر داده بود^[۵].

عمار یاسر و حبیب بن مظاهر و میثم تمّار نیز از مولایشان امیر المؤمنین (ع) این علوم و اسرار را آموخته بودند و شهادت خود و دیگران و نحوۀ شهادت را پیشگویی می‌کردند و از اصحاب سرّ آن حضرت به شمار می‌رفتند. امام علی (ع) می‌فرمود: «عِنْدِي عِلْمُ اَلْمَنَايَا وَ اَلْبَلاَيَا وَ اَلْوَصَايَا وَ اَلْأَنْسَابِ وَ اَلْأَسْبَابِ وَ فَصْلِ اَلْخِطَابِ وَ مَوْلِدِ اَلْإِسْلاَمِ وَ مَوَارِدِ اَلْكُفْرِ وَ أَنَا صَاحِبُ اَلْمِيسَمِ وَ أَنَا اَلْفَارُوقُ اَلْأَكْبَرُ وَ أَنَا صَاحِبُ اَلْكَرَّاتِ وَ دَوْلَةُ اَلدُّوَلِ فَاسْأَلُونِي عَمَّا يَكُونُ إِلَى يَوْمِ اَلْقِيَامَةِ وَ عَمَّا كَانَ عَلَى عَهْدِ كُلِّ نَبِيٍّ بَعَثَهُ اَللَّهُ »^[۶]. این حدیث، گستردگی دانش او را در زمینه‌ها و زمان‌های مختلف می‌رساند.

چنین امامی شایسته‌ترین فرد برای نیابت و خلافت پیامبر خداست^[۷].^[۸]

جستارهای وابسته

منابع

محدثی، جواد، فرهنگ غدیر

پانویس

↑ «سَلُونِي قَبْلَ أَنْ تَفْقِدُونِي، أَ لاَ تَسْأَلُونَ مَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ اَلْمَنَايَا وَ اَلْبَلاَيَا وَ اَلْأَنْسَابِ؟»؛ سنن الامام علی، ص ۵۶،۵۹ و ۶۰، بحار الأنوار، ج ۲۶ ص ۱۴۷
↑ احادیث آن را در بحار الأنوار، ج ۲۶ ببینید
↑ « إِنَّا أَهْلُ بَيْتٍ عُلِّمْنَا اَلْمَنَايَا وَ اَلْبَلاَيَا وَ اَلْأَنْسَابَ». احادیث آن را در بحار الأنوار، ج ۲۶ ببینید
↑ اهل البیت فی الکتاب و السنّه، ص ۲۰۷
↑ مرآة العقول، ج ۶ ص ۶۷
↑ موسوعة الامام علی بن ابی طالب، ج ۱۰ ص ۶۳، مناقب، ج ۲ ص ۳۹
↑ برای آگاهی از شاخه‌های مختلف علم امام علی، ر.ک: «موسوعة الامام علی بن ابی طالب»، ج ۱۰
↑ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۳۹۶.

[1] «سَلُونِي قَبْلَ أَنْ تَفْقِدُونِي، أَ لاَ تَسْأَلُونَ مَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ اَلْمَنَايَا وَ اَلْبَلاَيَا وَ اَلْأَنْسَابِ؟»؛ سنن الامام علی، ص ۵۶،۵۹ و ۶۰، بحار الأنوار، ج ۲۶ ص ۱۴۷

[2] احادیث آن را در بحار الأنوار، ج ۲۶ ببینید

[3] « إِنَّا أَهْلُ بَيْتٍ عُلِّمْنَا اَلْمَنَايَا وَ اَلْبَلاَيَا وَ اَلْأَنْسَابَ». احادیث آن را در بحار الأنوار، ج ۲۶ ببینید

[4] اهل البیت فی الکتاب و السنّه، ص ۲۰۷

[5] مرآة العقول، ج ۶ ص ۶۷

[6] موسوعة الامام علی بن ابی طالب، ج ۱۰ ص ۶۳، مناقب، ج ۲ ص ۳۹

[7] برای آگاهی از شاخه‌های مختلف علم امام علی، ر.ک: «موسوعة الامام علی بن ابی طالب»، ج ۱۰

[8] محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۳۹۶.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-{{امامت}}
+{{مدخل مرتبط
-<div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>
+| موضوع مرتبط = فضایل امام علی
-<div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[علم بلایا و منایا در قرآن]] - [[علم بلایا و منایا در حدیث]] - [[علم بلایا و منایا در کلام اسلامی]]</div>
+| عنوان مدخل  =
-<div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[علم بلایا و منایا (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div>
+| مداخل مرتبط =
+| پرسش مرتبط  = امام علی (پرسش)
+}}
-'''علم بلایا و منایا''' [[بلایا]] جمع بلیّه به معنای [[رنج‌ها]] و گرفتاری‌هاست، منایا هم جمع منیّه است، به معنای مرگ‌ومیرها<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۳۹۶.</ref>.
+== مقدمه ==
+علم بلایا و منایا [[بلایا]] جمع بلیّه به معنای [[رنج‌ها]] و گرفتاری‌هاست، منایا هم جمع منیّه است، به معنای مرگ‌ومیرها.
-==مقدمه==
+یکی از [[فضایل]] [[علی بن ابی طالب]] {{ع}} در بُعد [[علم]]، [[آگاهی]] او پیشاپیش از حوادث آینده و گرفتاری‌هایی که برای اشخاص پیدا خواهد شد و زمان [[مرگ]] و نحوۀ مردن یا کشته شدن اشخاص است که وی [[آگاه]] بود و از آیندۀ اشخاص خبر می‌داد و این [[اسرار]] را به بعضی از [[یاران]] خود نیز آموخته بود.
-*یکی از [[فضایل]] [[علی بن ابی طالب]]{{ع}} در بُعد [[علم]]، [[آگاهی]] او پیشاپیش از [[حوادث آینده]] و گرفتاری‌هایی که برای اشخاص پیدا خواهد شد و زمان [[مرگ]] و نحوۀ مردن یا کشته شدن اشخاص است که وی [[آگاه]] بود و از آیندۀ اشخاص خبر می‌داد و این [[اسرار]] را به بعضی از [[یاران]] خود نیز آموخته بود.
-*[[حضرت علی]]{{ع}} می‌فرمود: "پیش از آنکه مرا از [[دست]] بدهید از من بپرسید. چرا از کسی نمی‌پرسید که [[علم منایا و بلایا]] و نسبها نزد اوست؟"<ref>{{متن حدیث|سَلُونِي قَبْلَ أَنْ تَفْقِدُونِي، أَ لاَ تَسْأَلُونَ مَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ اَلْمَنَايَا وَ اَلْبَلاَيَا وَ اَلْأَنْسَابِ؟}}؛ سنن الامام علی، ص ۵۶،۵۹ و ۶۰، بحار الأنوار، ج ۲۶ ص ۱۴۷</ref>.
+[[حضرت علی]] {{ع}} می‌فرمود: "پیش از آنکه مرا از [[دست]] بدهید از من بپرسید. چرا از کسی نمی‌پرسید که [[علم منایا و بلایا]] و نسبها نزد اوست؟"<ref>{{متن حدیث|سَلُونِي قَبْلَ أَنْ تَفْقِدُونِي، أَ لاَ تَسْأَلُونَ مَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ اَلْمَنَايَا وَ اَلْبَلاَيَا وَ اَلْأَنْسَابِ؟}}؛ سنن الامام علی، ص ۵۶،۵۹ و ۶۰، بحار الأنوار، ج ۲۶ ص ۱۴۷</ref>.
-*این موضوع به [[علم]] [[امامت]] مربوط می‌شود که [[دانش]] [[امامان]] به [[علم الهی]] وصل است و چیزی از آنان پوشیده نیست و [[احادیث]] بسیاری است که آنان [[محدّث]] و مفهم و خزّان [[علم]] پروردگارند و چیزی از [[علم]] [[آسمان‌ها]] و [[زمین]] از آنان محجوب نیست و [[دانش]] همۀ [[فرشتگان]] و [[پیامبران]] نزد آنان است.<ref> احادیث آن را در بحار الأنوار، ج ۲۶ ببینید</ref>.
-*[[امام باقر]]{{ع}} هم می‌فرمود: "ما خاندانی هستیم که [[علم منایا و بلایا]] و نسب‌ها را به ما آموخته‌اند"<ref>{{متن حدیث| إِنَّا أَهْلُ بَيْتٍ عُلِّمْنَا اَلْمَنَايَا وَ اَلْبَلاَيَا وَ اَلْأَنْسَابَ}}. احادیث آن را در بحار الأنوار، ج ۲۶ ببینید</ref>
+این موضوع به [[علم]] [[امامت]] مربوط می‌شود که [[دانش]] [[امامان]] به [[علم الهی]] وصل است و چیزی از آنان پوشیده نیست و [[احادیث]] بسیاری است که آنان [[محدّث]] و مفهم و خزّان [[علم]] پروردگارند و چیزی از [[علم]] [[آسمان‌ها]] و [[زمین]] از آنان محجوب نیست و [[دانش]] همۀ [[فرشتگان]] و [[پیامبران]] نزد آنان است<ref> احادیث آن را در بحار الأنوار، ج ۲۶ ببینید</ref>.
-*[[اسحاق بن عمار]] شنید که [[امام کاظم]]{{ع}} خبر از [[شهادت]] کسی می‌داد. پیش خود گفت: عجبا! او می‌داند که مردی از شیعیانش کی می‌میرد! [[حضرت]] با حالتی شبیه غضب‌ آلود به او رو کرد و فرمود: ای [[اسحاق]]! [[رشید هجری]] [[علم منایا و بلایا]] می‌دانست، [[امام]] سزاوارتر است که آن را بداند.<ref>اهل البیت فی الکتاب و السنّه، ص ۲۰۷</ref>.
-*[[امام علی]]{{ع}} به [[رشید هجری]] می‌گفت: [[رشید]] [[بلایا]]. [[علم منایا و بلایا]] را به او آموخته بود، هرگاه [[رشید]] کسی را می‌دید، می‌گفت: فلانی اینگونه خواهد مرد و تو اینگونه [[شهید]] خواهی شد و همانطور می‌شد که [[رشید]] خبر داده بود.<ref>مرآة العقول، ج ۶ ص ۶۷</ref>.
+[[امام باقر]] {{ع}} هم می‌فرمود: "ما خاندانی هستیم که [[علم منایا و بلایا]] و نسب‌ها را به ما آموخته‌اند"<ref>{{متن حدیث| إِنَّا أَهْلُ بَيْتٍ عُلِّمْنَا اَلْمَنَايَا وَ اَلْبَلاَيَا وَ اَلْأَنْسَابَ}}. احادیث آن را در بحار الأنوار، ج ۲۶ ببینید</ref>. [[اسحاق بن عمار]] شنید که [[امام کاظم]] {{ع}} خبر از [[شهادت]] کسی می‌داد. پیش خود گفت: عجبا! او می‌داند که مردی از شیعیانش کی می‌میرد! حضرت با حالتی شبیه غضب‌ آلود به او رو کرد و فرمود: ای [[اسحاق]]! [[رشید هجری]] [[علم منایا و بلایا]] می‌دانست، [[امام]] سزاوارتر است که آن را بداند<ref>اهل البیت فی الکتاب و السنّه، ص ۲۰۷</ref>.
-*[[عمار یاسر]] و [[حبیب بن مظاهر]] و [[میثم تمّار]] نیز از مولایشان [[امام علی|امیر المؤمنین]]{{ع}} این [[علوم]] و [[اسرار]] را آموخته بودند و [[شهادت]] خود و دیگران و نحوۀ [[شهادت]] را [[پیشگویی]] می‌کردند و از [[اصحاب]] سرّ آن [[حضرت]] به شمار می‌رفتند. [[امام علی]]{{ع}} می‌فرمود: {{متن حدیث|عِنْدِي عِلْمُ اَلْمَنَايَا وَ اَلْبَلاَيَا وَ اَلْوَصَايَا وَ اَلْأَنْسَابِ وَ اَلْأَسْبَابِ وَ فَصْلِ اَلْخِطَابِ وَ مَوْلِدِ اَلْإِسْلاَمِ وَ مَوَارِدِ اَلْكُفْرِ وَ أَنَا صَاحِبُ اَلْمِيسَمِ وَ أَنَا اَلْفَارُوقُ اَلْأَكْبَرُ وَ أَنَا صَاحِبُ اَلْكَرَّاتِ وَ دَوْلَةُ اَلدُّوَلِ فَاسْأَلُونِي عَمَّا يَكُونُ إِلَى يَوْمِ اَلْقِيَامَةِ وَ عَمَّا كَانَ عَلَى عَهْدِ كُلِّ نَبِيٍّ بَعَثَهُ اَللَّهُ }}<ref>موسوعة الامام علی بن ابی طالب، ج ۱۰ ص ۶۳، مناقب، ج ۲ ص ۳۹</ref>. این [[حدیث]]، گستردگی [[دانش]] او را در زمینه‌ها و زمان‌های مختلف می‌رساند.
-*چنین امامی [[شایسته‌ترین]] فرد برای [[نیابت]] و [[خلافت]] [[پیامبر]] خداست<ref>برای آگاهی از شاخه‌های مختلف علم امام علی، ر. ک: «موسوعة الامام علی بن ابی طالب»، ج ۱۰</ref><ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۳۹۶.</ref>.
+[[امام علی]] {{ع}} به [[رشید هجری]] می‌گفت: [[رشید]] [[بلایا]]. [[علم منایا و بلایا]] را به او آموخته بود، هرگاه [[رشید]] کسی را می‌دید، می‌گفت: فلانی اینگونه خواهد مرد و تو اینگونه [[شهید]] خواهی شد و همانطور می‌شد که [[رشید]] خبر داده بود<ref>مرآة العقول، ج ۶ ص ۶۷</ref>.
+[[عمار یاسر]] و [[حبیب بن مظاهر]] و [[میثم تمّار]] نیز از مولایشان [[امام علی|امیر المؤمنین]] {{ع}} این [[علوم]] و [[اسرار]] را آموخته بودند و [[شهادت]] خود و دیگران و نحوۀ [[شهادت]] را [[پیشگویی]] می‌کردند و از [[اصحاب]] سرّ آن حضرت به شمار می‌رفتند. [[امام علی]] {{ع}} می‌فرمود: {{متن حدیث|عِنْدِي عِلْمُ اَلْمَنَايَا وَ اَلْبَلاَيَا وَ اَلْوَصَايَا وَ اَلْأَنْسَابِ وَ اَلْأَسْبَابِ وَ فَصْلِ اَلْخِطَابِ وَ مَوْلِدِ اَلْإِسْلاَمِ وَ مَوَارِدِ اَلْكُفْرِ وَ أَنَا صَاحِبُ اَلْمِيسَمِ وَ أَنَا اَلْفَارُوقُ اَلْأَكْبَرُ وَ أَنَا صَاحِبُ اَلْكَرَّاتِ وَ دَوْلَةُ اَلدُّوَلِ فَاسْأَلُونِي عَمَّا يَكُونُ إِلَى يَوْمِ اَلْقِيَامَةِ وَ عَمَّا كَانَ عَلَى عَهْدِ كُلِّ نَبِيٍّ بَعَثَهُ اَللَّهُ }}<ref>موسوعة الامام علی بن ابی طالب، ج ۱۰ ص ۶۳، مناقب، ج ۲ ص ۳۹</ref>. این [[حدیث]]، گستردگی [[دانش]] او را در زمینه‌ها و زمان‌های مختلف می‌رساند.
+چنین امامی شایسته‌ترین فرد برای [[نیابت]] و [[خلافت]] [[پیامبر]] خداست<ref>برای آگاهی از شاخه‌های مختلف علم امام علی، ر.ک: «موسوعة الامام علی بن ابی طالب»، ج ۱۰</ref>.<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۳۹۶.</ref>
 == جستارهای وابسته ==
+{{مدخل وابسته}}
 * [[علم امام]]
 * [[رشید هجری]]
+{{پایان مدخل‌ وابسته}}
-==منابع==
+== منابع ==
-* [[پرونده:1368987.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|'''فرهنگ غدیر''']]
+{{منابع}}
+# [[پرونده:1368987.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|'''فرهنگ غدیر''']]
+{{پایان منابع}}
 == پانویس ==
 {{پانویس}}
+[[رده:فضائل امام علی]]
-[[رده:علم بلایا و منایا]]
+[[رده:علم امام]]
-[[رده:علم بلایا و منایا]]
 [[رده:مدخل فرهنگ غدیر]]