بالاترین درجه انتظار

مقدمه

• رنج‌ها و گرفتاری‌های امام زمان (ع) در زمان غیبت – برای رضای خدا و به خاطر مؤمنان – بیش از هر کس دیگری است و چون قدر و منزلت ایشان هم در پیشگاه خداوند بالاتر و برتر از همه مخلوقات است، بنابراین اگر کسی انتظار فرج ایشان را به خاطر خود ایشان داشته باشد، بالاترین درجه این عبادت بزرگ را انجام داده است. طبق روایات، سنتی که از حضرت ایوب پیامبر در امام زمان (ع) وجود دارد، گشایش بعد از مصبت است.

امام سجاد (ع) فرمودند: «"فى القائِمِ مِنّا سُنَنٌ مِنَ الاَْنْبِیاءِ... أَمَّا مِنْ أَيُّوبَ عَلَيْهِ السَّلاَمُ فَالْفَرَجُ بَعْدَ اَلْبَلْوَى"». امام زمان (ع) هم چون حضرت ایوب در سختی و مصیبت، دوران غیبت خویش را سپری می‌کنند و هر روز ایشان با رنج‌ها و دردهایی همراه است که تحمل آنها برای حضرتش بسیار سخت و سنگین می‌باشد، ولی ایشان هم چون ایوب – بلکه برتر از او – بر همه این مصائب صبر می‌کنند، حال اگر یک فرد شیعه، ایمانش به درجه‌ای برسد که فرج امامش را بیش از هر چیز برای رهایی خود ایشان از مصائب و رنج‌های خود، بخواهد، این انتظار بالاترین درجه انتظار فرج خواهد بود. این حال البته میوه و ثمره ایمان انسان است و بر درخت معرفت و محبت او به امام زمانش می‌روید. نمی‌توان توقع داشت که بدون معرفت عمیق و کامل این حالت برای مؤمن حاصل گردد، چه در آن صورت چون میوه‌ای خواهد بود که از آن درخت دیگری بوده و به شکل مصنوعی به این درخت آویزان شده است. پس بالاترین رتبه انتظار فرج امام عصر (ع) در حقیقت بالاترین عبادت کسی است که برترین درجات ایمان را دارد. در جای خود ثابت شده است که عصاره دین چیزی جز معرفت و محبت به خاندان رسالت (ع) نیست. و چنان انتظار فرجی برخاسته از همین چکیده دین است. کسی که هنوز به این درجه از محبت و انتظار فرج نرسیده است، باید هم در جهت طلب معرفت عمیق‌تر و در نتیجه محبت شدیدتر نسبت به امام زمان (ع) بکوشد و هم با عمل به سفارش‌های مأثور در این زمینه کم کم خود را به این رتبه ارتقا بخشد.

در دعای معروفی که نایب اول حضرت به خواندن آن سفارش کرده‌اند، چنین می‌خوانیم: «"أَنْتَ یَا رَبِّ الَّذِی تَکْشِفُ الضُّرَّ وَ تُجِیبُ الْمُضْطَرَّ إِذَا دَعَاکَ وَ تُنْجِی مِنَ الْکَرْبِ الْعَظِیمِ فَاکْشِفِ الضُّرَّ عَنْ وَلِیِّکَ"». "ضر" در زبان عربی به مصیبت و زیان بدنی یا روحی اطلاق می‌شود و هر گونه زیان و خسارت روحی و پریشان حالی مصداق آن است. در این دعا از خدا می‌خواهیم که این "سوء حال" را از امام زمان (ع) دور گرداند و ایشان را با اذن ظهورشان خوشحال فرماید. این آموزه‌ای است که اهل معرفت را به بالاترین سطح انتظار فرج امامشان می‌رساند. آری کسی که امامش را از خودش بیشتر دوست می‌دارد، بیش از آن که انتظار فرج خود را داشته باشد، چشم انتظار فرج ایشان است و در گرفتاری‌های خودش از این که امامش به خاطر او ناراحت می‌شوند، بیشتر از این که خودش به سختی افتاده، رنج می‌برد. فرزندی که پدر و مادرش را به خاطر خودشان دوست می‌دارد، اگر به گرفتاری سختی مبتلا شود – مثلاً بیماری صعب العلاجی پیدا کند – با این که از آن رنج می‌برد، ولی به خاطر محبتی که به پدر و مادرش دارد، سعی می‌کند ناراحتی خود را از آنها پنهان کند، چون می‌داند که آنها از گرفتاری فرزندشان بیش از خود او ناراحت می‌شوند و تحمل رنج خودش از ناراحتی پدر و مادرش برای او راحت‌تر است.

بر همین اساس دوستدار واقعی امام زمان (ع) در گرفتاری‌های شخصی‌اش هم بیشتر به خاطر مولایش ناراحت می‌‌شود تا برای خودش. برای او تحمل ناراحتی و رنج امام (ع) در گرفتاری‌های شیعیان، از رنجی که خودش در گرفتاری‌هایش می‌‌برد، سخت‌تر و سنگین‌تر است. پس در همه مصیبت‌ها - چه آن که مربوط به خودش است و چه آن که به سایر مؤمنان و حتی سایر مخلوقات مربوط می‌شود- بیش از هر چیز، غم و غصه‌های امام زمانش او را غمگین و ناراحت می‌‌کند. از همین جهت انتظار فرج و گشایش امامش از انتظار فرج دیگران برایش مهم‌تر است و هم و غم خود را مصروف به این مطلب می‌‌گرداند. البته همانطور که در گذشته بیان شد می‌‌داند که فرج ایشان در حقیقت فرج همه عالمیان است، ولی نیت انتظار فرجش بالاترین و خالص‌ترین نیت‌هاست.

چنین نیتی در انتظار فرج از لحاظ قصد قربت الهی بالاترین نیت‌هاست؛ چرا که برخاسته از محبت خالص به امام عصر (ع) می‌‌باشد که آن هم برای خدا و به خاطر رضای اوست. محبت به امام (ع) از محبت به خداوند جدا نیست بلکه لازمه قطعی و ضروری آن است. هر قدر محبت به پروردگار بیشتر و خالص‌تر باشد، محبت به حجت حی او هم خالص‌تر و شدیدتر است و بالعکس.

بنابراین بالاترین رتبه انتظار فرج امام (ع) از آن کسی است که بیشترین و خالص‌ترین محبت‌ها را به ایشان دارد و این خود نشانه بالاترین درجات ایمان به خدا و اوج بندگی اوست. خداوند به منتظران آن عزیز توفیق درک این رتبه عالی را در عبادت و بندگی عطا فرماید.

پرسش مستقیم

• بالاترین درجه انتظار فرج امام مهدی چیست؟ (پرسش)

منابع

• بنی‌هاشمی، سید محمد، انتظار فرج

پانویس