عمر بن هبیره فزاری: تفاوت میان نسخه‌ها
(←مقدمه) |
|||
| (یک نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۹: | خط ۹: | ||
==مقدمه== | ==مقدمه== | ||
عمر بن هبیره فزاری در سال ۱۰۲ به جای [[مسلمه]]، [[والی عراقین]] و [[خراسان]] شد و [[محمد بن عمر ذوالشامه]] را در [[کوفه]] ابقا کرد<ref>تاریخ طبری، ج۵، ص۳۵۷.</ref>. [[عمر بن هبیره]] تا سال ۱۰۵، که [[هشام بن عبدالملک]] به [[خلافت]] (۱۰۵ - ۱۲۵) رسید، [[فرمانروای کوفه]] و [[بصره]] و خراسان بود<ref>تاریخ طبری، ج۵، ص۳۷۶.</ref>.<ref>[[محمد حسین رجبی دوانی|رجبی دوانی، محمد حسین]]، [[کوفه و نقش آن در قرون نخستین اسلامی (کتاب)|کوفه و نقش آن در قرون نخستین اسلامی]] ص ۴۰۷.</ref> | عمر بن هبیره فزاری در سال ۱۰۲ به جای [[مسلمه]]، [[والی عراقین]] و [[خراسان]] شد و [[محمد بن عمر ذوالشامه]] را در [[کوفه]] ابقا کرد<ref>تاریخ طبری، ج۵، ص۳۵۷.</ref>. [[عمر بن هبیره]] تا سال ۱۰۵، که [[هشام بن عبدالملک]] به [[خلافت]] (۱۰۵ - ۱۲۵) رسید، [[فرمانروای کوفه]] و [[بصره]] و خراسان بود<ref>تاریخ طبری، ج۵، ص۳۷۶.</ref>.<ref>[[محمد حسین رجبی دوانی|رجبی دوانی، محمد حسین]]، [[کوفه و نقش آن در قرون نخستین اسلامی (کتاب)|کوفه و نقش آن در قرون نخستین اسلامی]] ص ۴۰۷.</ref> | ||
==عمر بن هبیره== | |||
او عمر بن هبیرة بن معیة (معاویه) بن سکین بن حدیج بن بغیض بن مالک بن سعد بن عدی بن فزاره است<ref>انساب الاشراف، ج۸، ص۲۶۵.</ref> و جد [[مادری]] او [[کعب بن حسان بن شهاب]]، [[رئیس]] بنی عَدی در [[روزگار]] او بود<ref>المعارف، ص۴۰۸.</ref>. | |||
[[ابن هبیره]] در [[زمان]] [[خلافت]] [[عبدالملک مروان]] و [[امارت]] [[حجاج بن یوسف]]، [[مأمور]] دفع [[شورش]] [[مطرف بن مغیره]] شد. در نبردی که بین طرفین روی داد عمر بر مطرف دست یافت و سر او را جدا کرد و برای حجاج فرستاد<ref>تاریخ طبری، ج۸، ص۳۶۴۰.</ref>. ابن هبیره در خلافت [[سلیمان بن عبدالملک]] برای کمک به [[مسلمة بن عبدالملک]] که رهسپار [[جنگ]] با [[رومیان]] و فتح قسطنطینیه شده بود، فرستاده شد. او از راه دریا به رومیان که [[شهر]] لاذقیه از توابع حمصرا را [[غارت]] کرده بودند و آن را [[آتش]] زده بودند، [[حمله]] برد و توانست بر لاذقیه دست یابد و تا خلیج قسطنطینیه پیشروی کند<ref>تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۲۵۹-۲۵۸.</ref>. عمر بن هبیره [[فزاری]] به [[پاس]] خدماتی که در [[جبهه]] ارمنیه انجام داد، در زمان خلافت [[عمر بن عبدالعزیز]] به [[حکومت جزیره]] [[منصوب]] گردید<ref>کامل، ج۱۳، ص۲۵۶.</ref>. | |||
در [[سال ۱۰۳ هجری]]، عمر بن هبیره که [[امیر]] جزیره بود، به سبب دلاوری‌هایش در جنگ با رومیان در منطقه [[ارمنستان]] که [[سپاه]] آنها را منهزم کرده بود و از آنان [[اسیر]] زیادی گرفته بود، از طرف یزید بن عبدالملک به امارت در [[عراق]] رسید و تا قبل از امارت او، [[حاکم بصره]] [[عبدالله بن بشر بن مروان]] بود که عمر بن هبیره او را [[عزل]] کرد<ref>کامل، ج۱۳، ص۳۰۸.</ref>. [[قضاوت]] [[شهر بصره]] نیز با عبدالملک بن [[یعلی]] بود<ref>تاریخ طبری، ج۹، ص۴۰۳۰.</ref>. | |||
یزید بن عبدالملک پس از آن‌که ابن هبیره را [[حاکم عراق]] کرد، از او دو چیز را [[طلب]] کرد؛ یکی جمع‌آوری [[اموال]] بنی مهلب در عراق<ref>کامل، ج۱۳، ص۳۰۴.</ref> و دیگری مساحی [[سواد عراق]] که در [[سال ۱۰۵ هجری]]، صورت گرفت. عمر بن هبیره طی مساحی سواد، بر نخل‌ها و درختان [[مالیات]] قرار داد و دهقان‌ها را بدون پرداخت مزد و [[حقوق]] به کار گمارد که این مساحی به مساحی [[ابن هبیره]] معروف شد<ref>تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۲۸۰.</ref>. | |||
[[یزید بن عبدالملک]] در ۲۵ [[شعبان]] ۱۰۵ [[هجری]]، در سن ۳۸ سالگی و پس از چهار سال و یک ماه [[حکومت]] در بَلقای<ref>بلقا از نواحی دمشق بین شام و وادی القری که شهر عَمان پایتخت کشور اردن امروزی جزء آن به حساب می‌آمد و از روستاها و مزارع پهناوری تشکیل شده بود. (معجم البلدان، ج۱، ص۴۸۹)</ref> [[شام]] درگذشت. [[کنیه]] او را [[ابوخالد]] گفته‌اند و گروهی علت [[مرگ]] او را سل و گروهی نیز علت مرگ او را [[حزن]] و [[اندوه]] بر [[حبابه]] [[کنیز]] و محبوبه او دانسته‌اند<ref>کامل، ج۱۴، ص۱۸.</ref>. بعد از او چند [[روز]] مانده به پایان [[ماه شعبان]]، با [[هشام بن عبدالملک]] به‌عنوان [[خلیفه مسلمین]] [[بیعت]] شد. روزی که هشام به [[خلافت]] رسید، ۳۴ ساله بود<ref>تاریخ طبری، ج۹، ص۴۰۵۷.</ref>. | |||
در [[ماه شوال]] همان سال هشام بن عبدالملک، [[عمر بن هبیره]] را از ولات [[عراق]] و [[خراسان]] معزول داشت و به جای او [[خالد بن عبدالله قسری]] را [[نصب]] کرد<ref>تاریخ طبری، ج۹، ص۴۰۵۹.</ref>. خالد هم [[عقبة بن عبدالاعلی]] را به‌عنوان پیش‌نماز و [[مالک بن منذر بن جارود]] را به‌عنوان [[رئیس]] [[نگهبانان]] و [[ثمامة بن عبدالله بن انس]] را به‌عنوان [[قاضی بصره]] از طرف خود [[انتخاب]] کرد<ref>تاریخ طبری، ج۹، ص۴۰۷۷؛ کامل، ج۱۴، ص۳۳.</ref>.<ref>[[سید امیر حسینی|حسینی، سید امیر]]، [[بصره و نقش آن در تحولات قرن اول هجری (کتاب)|بصره و نقش آن در تحولات قرن اول هجری]]، ص ۲۸۲.</ref> | |||
== منابع == | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
# [[پرونده:IM010499.jpg|22px]] [[محمد حسین رجبی دوانی|رجبی دوانی، محمد حسین]]، [[کوفه و نقش آن در قرون نخستین اسلامی (کتاب)|'''کوفه و نقش آن در قرون نخستین اسلامی''']] | # [[پرونده:IM010499.jpg|22px]] [[محمد حسین رجبی دوانی|رجبی دوانی، محمد حسین]]، [[کوفه و نقش آن در قرون نخستین اسلامی (کتاب)|'''کوفه و نقش آن در قرون نخستین اسلامی''']] | ||
# [[پرونده: IM010553.jpg|22px]] [[سید امیر حسینی|حسینی، سید امیر]]، [[بصره و نقش آن در تحولات قرن اول هجری (کتاب)|'''بصره و نقش آن در تحولات قرن اول هجری''']] | |||
{{پایان منابع}} | {{پایان منابع}} | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
نسخهٔ کنونی تا ۶ فوریهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۰۹:۰۳
موضوع مرتبط ندارد - مدخل مرتبط ندارد - پرسش مرتبط ندارد
مقدمه
عمر بن هبیره فزاری در سال ۱۰۲ به جای مسلمه، والی عراقین و خراسان شد و محمد بن عمر ذوالشامه را در کوفه ابقا کرد[۱]. عمر بن هبیره تا سال ۱۰۵، که هشام بن عبدالملک به خلافت (۱۰۵ - ۱۲۵) رسید، فرمانروای کوفه و بصره و خراسان بود[۲].[۳]
عمر بن هبیره
او عمر بن هبیرة بن معیة (معاویه) بن سکین بن حدیج بن بغیض بن مالک بن سعد بن عدی بن فزاره است[۴] و جد مادری او کعب بن حسان بن شهاب، رئیس بنی عَدی در روزگار او بود[۵]. ابن هبیره در زمان خلافت عبدالملک مروان و امارت حجاج بن یوسف، مأمور دفع شورش مطرف بن مغیره شد. در نبردی که بین طرفین روی داد عمر بر مطرف دست یافت و سر او را جدا کرد و برای حجاج فرستاد[۶]. ابن هبیره در خلافت سلیمان بن عبدالملک برای کمک به مسلمة بن عبدالملک که رهسپار جنگ با رومیان و فتح قسطنطینیه شده بود، فرستاده شد. او از راه دریا به رومیان که شهر لاذقیه از توابع حمصرا را غارت کرده بودند و آن را آتش زده بودند، حمله برد و توانست بر لاذقیه دست یابد و تا خلیج قسطنطینیه پیشروی کند[۷]. عمر بن هبیره فزاری به پاس خدماتی که در جبهه ارمنیه انجام داد، در زمان خلافت عمر بن عبدالعزیز به حکومت جزیره منصوب گردید[۸]. در سال ۱۰۳ هجری، عمر بن هبیره که امیر جزیره بود، به سبب دلاوری‌هایش در جنگ با رومیان در منطقه ارمنستان که سپاه آنها را منهزم کرده بود و از آنان اسیر زیادی گرفته بود، از طرف یزید بن عبدالملک به امارت در عراق رسید و تا قبل از امارت او، حاکم بصره عبدالله بن بشر بن مروان بود که عمر بن هبیره او را عزل کرد[۹]. قضاوت شهر بصره نیز با عبدالملک بن یعلی بود[۱۰].
یزید بن عبدالملک پس از آن‌که ابن هبیره را حاکم عراق کرد، از او دو چیز را طلب کرد؛ یکی جمع‌آوری اموال بنی مهلب در عراق[۱۱] و دیگری مساحی سواد عراق که در سال ۱۰۵ هجری، صورت گرفت. عمر بن هبیره طی مساحی سواد، بر نخل‌ها و درختان مالیات قرار داد و دهقان‌ها را بدون پرداخت مزد و حقوق به کار گمارد که این مساحی به مساحی ابن هبیره معروف شد[۱۲]. یزید بن عبدالملک در ۲۵ شعبان ۱۰۵ هجری، در سن ۳۸ سالگی و پس از چهار سال و یک ماه حکومت در بَلقای[۱۳] شام درگذشت. کنیه او را ابوخالد گفته‌اند و گروهی علت مرگ او را سل و گروهی نیز علت مرگ او را حزن و اندوه بر حبابه کنیز و محبوبه او دانسته‌اند[۱۴]. بعد از او چند روز مانده به پایان ماه شعبان، با هشام بن عبدالملک به‌عنوان خلیفه مسلمین بیعت شد. روزی که هشام به خلافت رسید، ۳۴ ساله بود[۱۵]. در ماه شوال همان سال هشام بن عبدالملک، عمر بن هبیره را از ولات عراق و خراسان معزول داشت و به جای او خالد بن عبدالله قسری را نصب کرد[۱۶]. خالد هم عقبة بن عبدالاعلی را به‌عنوان پیش‌نماز و مالک بن منذر بن جارود را به‌عنوان رئیس نگهبانان و ثمامة بن عبدالله بن انس را به‌عنوان قاضی بصره از طرف خود انتخاب کرد[۱۷].[۱۸]
منابع
پانویس
- ↑ تاریخ طبری، ج۵، ص۳۵۷.
- ↑ تاریخ طبری، ج۵، ص۳۷۶.
- ↑ رجبی دوانی، محمد حسین، کوفه و نقش آن در قرون نخستین اسلامی ص ۴۰۷.
- ↑ انساب الاشراف، ج۸، ص۲۶۵.
- ↑ المعارف، ص۴۰۸.
- ↑ تاریخ طبری، ج۸، ص۳۶۴۰.
- ↑ تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۲۵۹-۲۵۸.
- ↑ کامل، ج۱۳، ص۲۵۶.
- ↑ کامل، ج۱۳، ص۳۰۸.
- ↑ تاریخ طبری، ج۹، ص۴۰۳۰.
- ↑ کامل، ج۱۳، ص۳۰۴.
- ↑ تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۲۸۰.
- ↑ بلقا از نواحی دمشق بین شام و وادی القری که شهر عَمان پایتخت کشور اردن امروزی جزء آن به حساب می‌آمد و از روستاها و مزارع پهناوری تشکیل شده بود. (معجم البلدان، ج۱، ص۴۸۹)
- ↑ کامل، ج۱۴، ص۱۸.
- ↑ تاریخ طبری، ج۹، ص۴۰۵۷.
- ↑ تاریخ طبری، ج۹، ص۴۰۵۹.
- ↑ تاریخ طبری، ج۹، ص۴۰۷۷؛ کامل، ج۱۴، ص۳۳.
- ↑ حسینی، سید امیر، بصره و نقش آن در تحولات قرن اول هجری، ص ۲۸۲.