بصره و نقش آن در تحولات قرن اول هجری (کتاب)
بصره و نقش آن در تحولات قرن اول هجری | |
---|---|
زبان | فارسی |
نویسنده | سید امیر حسینی |
موضوع | بصره |
مذهب | شیعه |
ناشر | انتشارات شرکت چاپ و نشر بین الملل |
محل نشر | تهران، ایران |
سال نشر | 1401 ش |
تعداد صفحه | ۳۵۸ |
شابک | ۹۷۸-۹۶۴-۳۰۴-۸۴۳-۳ |
شماره ملی | ۸۸۲۴۹۳۳ |
بصره و نقش آن در تحولات قرن اول هجری، کتابی است که با زبان فارسی به بررسی نقش بصره در تحولات قرن اول هجری میپردازد. پدیدآورندهٔ این اثر سید امیر حسینی است و انتشارات شرکت چاپ و نشر بین الملل انتشار آن را به عهده داشته است[۱].
دربارهٔ کتاب
در معرفی این کتاب آمده است: «مولف در اثر خود پس از بررسی اوضاع سیاسی و اجتماعی ایران ساسانی در آغاز اسلام، به چگونگی ساخت و مناسبات قبایل در بصره نظر افکنده است. سپس اوضاع بصره را در عصر خلفای راشیدن به تصویر کشیده و از فتوحات و کارگزاران خلفا سخن به میان آورده است. وی در ادامه به حکومت بصره در دوره خلفای اموی و زبیری و مروانی پرداخته و در انتها، اوضاع علمی و فرهنگی بصره را بررسی کرده و مکاتب علمی و مشاهیر علمی و فرهنگی آن شهر را از نظر گذرانده است. اهمیت نگارش این اثر، تحلیل حوادث تاریخی شرق خلافت اسلامی و بهخصوص یکی از شهرهای مهم تأسیسشده، برای فتوحات ایران است. در این کتاب، موقعیت بصره در منازعات قرن اول هجری، بهخصوص از سال ۳۰ هجری تا پایان عصر امویان، به تصویر کشیده شده است»[۱].
فهرست کتاب
مقدمه
- نقد و بررسی برخی از منابع مورد استفاده
- تاریخ طبری
- فتوح البلدان
- الاخبار الطوال
- تاریخ یعقوبی
- الفتوح
- الامامة و السیاسة
- الکامل
- مروج الذهب
بخش اول: فتح عراق و بنای شهر بصره
- اوضاع سیاسی و اجتماعی ایران ساسانی در آغاز اسلام
- دستگاه حکومت
- اختلاف طبقاتی (سازمان اجتماعی)
- وضعیت مذهب
- آغاز فتوحات در عراق
- بنای شهر بصره
- تاریخ بنای شهر بصره
- نامگذاری بصره
- جغرافیای شهر بصره
- ارتباط بنای بصره و کوفه
بخش دوم: ساختار اجتماعی و مذهبی بصره در آغاز تأسیس نظام اجتماعی در بصره
بخش سوم: اوضاع سیاسی و نظامی بصره از آغاز تا پایان حکومت امویان
بصره در عصر خلفای راشدین
عصر خلافت عمر بن خطاب
- کارگزاران بصره در عصر خلافت عمر بن خطاب
- فتوحات در عصر خلیفه دوم
- جنگ نهاوند
- اواران و سیابجه و زطها
عصر خلافت عثمان بن عفان
- کارگزاران بصره در عصر عثمان
- ابوموسی اشعری
- عبدالله بن عامر
- اعزام بصریان به جهاد
- مردم بصره و شورش بر ضد عثمان
عصر خلافت حضرت علی بن ابی طالب(ع)
- قبایل وفادار به پیمان شکنان
- قبایل وفادار به امیرالمؤمنین علی(ع)
- خطابه امیرالمؤمنین در مسجد جامع بصره
- نصب ابن عباس به حکومت بصره
- بصریان در جنگ صفین
- بصریان و فتنه خوارج
- درگیری قبیله مسیحی بنیناجیه در بصره با امیرالمؤمنین(ع)
- دعوت عبدالله بن حضرمی در بصره
- پایان حکمیت ابن عباس در برابر حکومت امیرالمؤمنین(ع)
- مردم بصره در زمان خلافت امام حسن(ع)
بصره در دوران خلفای اموی
دوران خلافت معاویه
- کارگزاران معاویه در بصره
- زیاد بن ابیه در بصره
- سب امیرالمؤمنین در بصره
- بیعت با ولایتعهدی یزید
- ادغام دو ایالت کوفه و بصره
- خوارج در بصره
- فرار فرزدق
- خوارج در حکومت عبیدالله بن زیاد
خلافت یزید بن معاویه
- عبیدالله بن زیاد و ادغام مجدد حکومت بصره در کوفه
- نامه امام حسین(ع) به زعمای بصره
- شیعیان و محبان بصری اهل بیت(ع) و قیام امام حسین(ع)
بصره در عصر خلیفه زبیری
- بیعت بصریان با عبدالله بن زبیر
- بصره و قیام توابین
- حکومت مصعب بن زبیر در بصره
بصره در دوران خلافت مروانیان
- عبدالملک مروان
- واقعه جفره
- بیعت بصریان با عبدالملک مروان
- شورش خوارج
- حجاج بن یوسف ثقفی
- قیام بصریان بر ضد حجاج
- قیام زنگیان (شیرزنگی)
- خوارج در حکومت حجاج بن یوسف ثقفی
- بصریان در شورش شبیب بن یزید
- شورش عبدالرحمن بن اشعث
بصره تا پایان دوره امویان
بخش چهارم: اوضاع علمی بصره
مکاتب علمی در بصره
- مکتب نحوی بصره
- مکتب اعتزال
- مکتب تفسیری
- مکتب تاریخی
مشاهیر ساکن در بصره
بخش پنجم: اوضاع فرهنگی بصره
- مسجد جامع
- مکتب
- اماکن مقدس و مقابر
- نتیجهگیری