شئون حاکم اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی |
بدون خلاصۀ ویرایش برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی |
||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
}} | }} | ||
== | == وظایف امام == | ||
{{ | {{همچنین ببینید|رهبری سیاسی در کلام اسلامی}} | ||
از نخستین [[وظایف امام]] {{ع}} [[حفظ وحدت]] و [[نظام اجتماعی]] [[مسلمانان]] برای پیاده‌سازی [[احکام اسلامی]] است. در [[دنیایی]] که اغلب آن کافرند، تلاش برای [[پایداری]] نظامی که مردمش مسلمان‌اند (اگرچه به ناحق تشکیل شده باشد) یک [[فریضه]] است. ازهم‌پاشیدگی چنین نظامی موجب [[طمع]] [[دشمنان]] و [[کافران]] و در نتیجه از میان رفتن اصل [[اسلام]] خواهد بود. [[امامان]] {{عم}} با [[درک]] صحیح این واقعیت، گاه که خود نیز در رأس [[حکومت]] نبودند، بر [[حفظ وحدت]] برای | یکی از [[شئون امام]] {{ع}}، [[رهبری اجتماعی]] و [[سیاسی]] است. بی‌گمان متصدی این منصب، وظایفی بر عهده دارد. برخی از این [[وظایف]] عبارت‌اند از: | ||
# '''[[حفظ نظام اجتماعی مسلمانان]]:''' از نخستین [[وظایف امام]] {{ع}} [[حفظ وحدت]] و [[نظام اجتماعی]] [[مسلمانان]] برای پیاده‌سازی [[احکام اسلامی]] است. در [[دنیایی]] که اغلب آن کافرند، تلاش برای [[پایداری]] نظامی که مردمش مسلمان‌اند (اگرچه به ناحق تشکیل شده باشد) یک [[فریضه]] است. ازهم‌پاشیدگی چنین نظامی موجب [[طمع]] [[دشمنان]] و [[کافران]] و در نتیجه از میان رفتن اصل [[اسلام]] خواهد بود. [[امامان]] {{عم}} با [[درک]] صحیح این واقعیت، گاه که خود نیز در رأس [[حکومت]] نبودند، بر [[حفظ وحدت]] برای انسجام [[نظام اجتماعی]] [[مسلمانان]] تأکید کرده‌اند. [[حفظ نظام اجتماعی مسلمانان]] و [[وحدت]] میان افراد [[جامعه]]، در راستای [[حفظ اسلام]] و جلوگیری از [[فروپاشی]] [[کیان اسلام]] است؛ اما در جایی که رعایت این مسئله در [[حفظ اسلام]] تأثیری ندارد، یا حتی موجب [[تضعیف]] [[کیان اسلام]] شود، انجام آن ضروری نیست. | |||
# '''[[امام]] و مسئله [[حج]]:''' با نگاهی اجمالی به مجموعه آموزه‌های [[دین مبین اسلام]] می‌توان به این نتیجه رسید که اهمیت مسئله [[اتحاد]] و [[وحدت]] میان [[مسلمانان]] بسیار مورد تأكيد [[خداوند متعال]] بوده است. از‌این‌رو اموری همچون [[نماز جمعه]]، [[نماز جماعت]]، [[صله ارحام]]، [[نیکی]] به [[همسایگان]] و... که موجب [[همبستگی]] میان [[مسلمانان]] می‌شود، اهمیتی دو چندان دارد. از جمله اموری که [[همبستگی]] [[مسلمانان]] [[جهان]] را با خود به دنبال دارد، مسئله [[حج]] است. | |||
[[ | # '''[[امام]] و امر [[جهاد]]:''' [[جهاد]] از بزرگترین [[فرایض الهی]] است که در [[قرآن کریم]] و [[روایات]] [[پیشوایان دین]] بسیار بدان تأکید شده است. طبیعی است آن‌گاه که [[امام]] {{ع}} متصدی امر [[حکومت]] می‌شود، [[مرزبانی]] از [[مرزهای جامعه اسلامی]] را بر عهده دارد و آن‌گاه که [[صلاح]] بداند، برای [[گسترش اسلام]] به کشورهایی که [[حاکمان]] آنها مانع از رسیدن پیام اسلام می‌شوند، حمله می‌کند. براساس تقسیم رایج، [[جهاد]] به دو نوع [[دفاعی]] و ابتدایی تقسیم می‌شود<ref>ر.ک: [[محمد حسین فاریاب|فاریاب، محمد حسین]]، [[بررسی انطباق شئون امامت در کلام امامیه بر قرآن و سنت (کتاب)|بررسی انطباق شئون امامت در کلام امامیه بر قرآن و سنت]]، ص۲۷۶ تا ۲۷۹.</ref>. | ||
# '''[[قضاوت]]:''' [[جنگ‌ها]]، [[خونریزی‌ها]]، کشتارهای کوچک و بزرگ، دعواهای [[خانوادگی]] و... بخشی از رویدادهای [[دنیا]]، آشکارا بیانگر این حقیقت‌اند که [[انسان‌ها]] به [[دلیل]] داشتن [[قوه]] [[اختیار]] و نیز [[غرایز]] و [[تمایلات]] گوناگون، گاه با هم‌نوع خود [[اختلاف]] پیدا می‌کنند و هرکدام برای خود [[حقوقی]] قائل‌اند و به گاهِ [[اختلاف]]، دیگری را محکوم می‌کنند. وجود [[قانون]] و کسانی که [[توانایی]] [[فهم]] و [[استنباط]] صحیح آن را داشته باشند، از ضروریات هر [[جامعه بشری]] است. بی‌گمان [[خداوند متعال]] نیز که [[انسان]] را [[آفریده]]، نیازهای فردی و [[اجتماعی]] او را بهتر از هر کسی می‌داند. [[خداوند حکیم]] با [[شناخت]] [[انسان]]، قوانینی را به‌طور ویژه برای رفع خصومت‌ها نیز [[تشریع]] کرده است. [[بهترین]] [[قانون]] برای رفع [[خصومت]] میان [[انسان‌ها]] همان قانونی است که [[خداوند متعال]] [[شارع]] آن است. [[قرآن کریم]] و [[روایات]] [[پیشوایان دین]]، آکنده از احکامی [[قضایی]] است که برای رفع [[خصومت]] میان [[انسان‌ها]] تعبیه شده است<ref>ر.ک: [[محمد حسین فاریاب|فاریاب، محمد حسین]]، [[بررسی انطباق شئون امامت در کلام امامیه بر قرآن و سنت (کتاب)|بررسی انطباق شئون امامت در کلام امامیه بر قرآن و سنت]]، ص۲۷۰ ـ ۲۸۲.</ref>. | |||
== منابع == | == منابع == | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۰ آوریل ۲۰۲۴، ساعت ۱۱:۱۳
وظایف امام
یکی از شئون امام (ع)، رهبری اجتماعی و سیاسی است. بی‌گمان متصدی این منصب، وظایفی بر عهده دارد. برخی از این وظایف عبارت‌اند از:
- حفظ نظام اجتماعی مسلمانان: از نخستین وظایف امام (ع) حفظ وحدت و نظام اجتماعی مسلمانان برای پیاده‌سازی احکام اسلامی است. در دنیایی که اغلب آن کافرند، تلاش برای پایداری نظامی که مردمش مسلمان‌اند (اگرچه به ناحق تشکیل شده باشد) یک فریضه است. ازهم‌پاشیدگی چنین نظامی موجب طمع دشمنان و کافران و در نتیجه از میان رفتن اصل اسلام خواهد بود. امامان (ع) با درک صحیح این واقعیت، گاه که خود نیز در رأس حکومت نبودند، بر حفظ وحدت برای انسجام نظام اجتماعی مسلمانان تأکید کرده‌اند. حفظ نظام اجتماعی مسلمانان و وحدت میان افراد جامعه، در راستای حفظ اسلام و جلوگیری از فروپاشی کیان اسلام است؛ اما در جایی که رعایت این مسئله در حفظ اسلام تأثیری ندارد، یا حتی موجب تضعیف کیان اسلام شود، انجام آن ضروری نیست.
- امام و مسئله حج: با نگاهی اجمالی به مجموعه آموزه‌های دین مبین اسلام می‌توان به این نتیجه رسید که اهمیت مسئله اتحاد و وحدت میان مسلمانان بسیار مورد تأكيد خداوند متعال بوده است. از‌این‌رو اموری همچون نماز جمعه، نماز جماعت، صله ارحام، نیکی به همسایگان و... که موجب همبستگی میان مسلمانان می‌شود، اهمیتی دو چندان دارد. از جمله اموری که همبستگی مسلمانان جهان را با خود به دنبال دارد، مسئله حج است.
- امام و امر جهاد: جهاد از بزرگترین فرایض الهی است که در قرآن کریم و روایات پیشوایان دین بسیار بدان تأکید شده است. طبیعی است آن‌گاه که امام (ع) متصدی امر حکومت می‌شود، مرزبانی از مرزهای جامعه اسلامی را بر عهده دارد و آن‌گاه که صلاح بداند، برای گسترش اسلام به کشورهایی که حاکمان آنها مانع از رسیدن پیام اسلام می‌شوند، حمله می‌کند. براساس تقسیم رایج، جهاد به دو نوع دفاعی و ابتدایی تقسیم می‌شود[۱].
- قضاوت: جنگ‌ها، خونریزی‌ها، کشتارهای کوچک و بزرگ، دعواهای خانوادگی و... بخشی از رویدادهای دنیا، آشکارا بیانگر این حقیقت‌اند که انسان‌ها به دلیل داشتن قوه اختیار و نیز غرایز و تمایلات گوناگون، گاه با هم‌نوع خود اختلاف پیدا می‌کنند و هرکدام برای خود حقوقی قائل‌اند و به گاهِ اختلاف، دیگری را محکوم می‌کنند. وجود قانون و کسانی که توانایی فهم و استنباط صحیح آن را داشته باشند، از ضروریات هر جامعه بشری است. بی‌گمان خداوند متعال نیز که انسان را آفریده، نیازهای فردی و اجتماعی او را بهتر از هر کسی می‌داند. خداوند حکیم با شناخت انسان، قوانینی را به‌طور ویژه برای رفع خصومت‌ها نیز تشریع کرده است. بهترین قانون برای رفع خصومت میان انسان‌ها همان قانونی است که خداوند متعال شارع آن است. قرآن کریم و روایات پیشوایان دین، آکنده از احکامی قضایی است که برای رفع خصومت میان انسان‌ها تعبیه شده است[۲].
منابع
پانویس
- ↑ ر.ک: فاریاب، محمد حسین، بررسی انطباق شئون امامت در کلام امامیه بر قرآن و سنت، ص۲۷۶ تا ۲۷۹.
- ↑ ر.ک: فاریاب، محمد حسین، بررسی انطباق شئون امامت در کلام امامیه بر قرآن و سنت، ص۲۷۰ ـ ۲۸۲.