محل غیبت امام مهدی کجاست؟ (پرسش)

محل غیبت امام مهدی (ع) کجاست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.

محل غیبت امام مهدی کجاست؟
موضوع اصلی	بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل بالاتر	مهدویت / غیبت امام مهدی / کلیات غیبت امام مهدی
تعداد پاسخ	۱ پاسخ

پاسخ نخست

محمد جواد خراسانی

آیت‌‌الله محمد جواد خراسانی، در کتاب «مهدی منتظر» در این‌باره گفته است:

«محل غیبت او ابتدا سرداب مقدس است که از آن‌جا غیبت فرمود، ولی چنان‌که شیخ طوسی فرموده است: سرداب مقدس محل ابتداء غیبت بوده نه این‌که هم‌اکنون در آن سرداب به سر می‌برد که عامه عمیاء ایراد کرده‌اند که چگونه می‌شود با این طول مدت در سرداب زندگی می‌کند و اکل و شرب او از کجا است؟! ما هرگز چنین اعتقادی نداریم، این اعتقاد را به ما بسته‌اند و سپس ایراد کرده‌اند.

با این‌که بر فرض که چنین عقیده نیز داشته باشیم، باز هم مانعی ندارد. زیراکه ایشان معتقدند که دجال در مغازه یا در چاهی محبوس است و دست و پای او بسته است، مع ذلک خداوند، او را کفایت می‌کند، پس چه مانعی دارد که ولی خود را هم در سرداب کفالت کند؟ به‌هرحال مکان آن حضرت در زمان غیبت صغری در مدینه بوده، در کوه رضوی. در ابتدا خواص از دوستان از مکان او مطلع بودند، سپس احدی بر وی اطلاع نیافت.

حضرت صادق (ع) فرمود: "قائم ما را دو غیبت است یکی کوتاه و دیگری دراز؛ در اول خاصه شیعه او به مکان او عالمند و در دوم خاصه موالیان او هم نمی‌دانند"

و نیز روزی نظری به کوه رضوی افکند و فرمود: "برای صاحب این امر در این کوه دو غیبت است، یکی درازتر از دیگری".

پس معلوم می‌شود که در غیبت صغری و کبری هر دو مکان آن حضرت کوه رضوی است.

و در حدیث دیگر از حضرت باقر (ع) فرمود: "نِعْمَ الْمَنْزِلُ طَيْبَةُ " نیکو منزلی است طیبه یعنی مدینه.

و از جای دیگر نیز استفاده می‌شود که در اطراف مکه نیز منزل دارد، بالاخره در حوالی مکه و مدینه به سر می‌برد و از مواضع دیگر نیز استفاده می‌شود که او در هر کجا هست محل او هم مانند خود او از انظار مستور است و این هم بعدی ندارد که در کوه‌های مکه و مدینه منزل داشته باشد، اما کسی او را و مکان او را نبیند. چنان‌که عامه می‌گویند: بهشت شداد از انظار مخفی است».

پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه

۱. پژوهشگران مؤسسه آینده روشن؛

پژوهشگران مؤسسه آینده روشن پژوهشگران مؤسسه آینده روشن، در کتاب «مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها» در این‌باره گفته‌اند: «سرداب، به طبقه زیرین ساختمان اطلاق می‌شود که در مناطق گرمسیری برای حفاظت از گرمای شدید، زیر ساختمان ساخته می‌شود. این شیوه ساختمان سازی در بسیاری از مناطق عراق، از جمله شهر سامراء که دارای آب و هوای گرم و خشک می‌باشد، مرسوم است. خانه امام مهدی (ع) در شهر سامراء نیز دارای چنین سردابی بود. این خانه که ملک امام هادی (ع) بود، پس از شهادت آن حضرت در اختیار امام حسن عسکری (ع) قرار گرفت. براساس شواهد تاریخی، و لادت با سعادت خاتم الاوصیاء و منجی عالم بشریت، حضرت مهدی (ع) در این منزل رخ داد. آن بزرگوار، به علت شرایط حاکم بر زمان و وجود خلفای جور، مخفیانه به دنیا آمد و پس از شهادت پدر گرامی‌اش، غیبت او از آن خانه آغاز شد. با توجه به حضور و عبادت سه امام بزرگوار شیعه در این خانه، و اقامت ایشان در سرداب برای مدتی، این خانه و سرداب آن، نزد شیعه مکانی مقدس شمرده می‌شود. گفتنی است به علت تولد و زندگی مخفیانه امام زمان (ع) در زمان حیات پدر، و همچنین آغاز غیبت با شهادت پدر و به امامت رسیدن ایشان، اظهار نظر درباره محل شروع غیبت مشکل است؛ چراکه اساساً غیبت یک امر دفعی نبوده تا از مکان آن سؤال شود، بلکه غیبت امری تدریجی بود که در طول سال‌ها به اوج خود رسید و به غیبت تامه منجر شد. به علاوه که این امر مسئله ای فرعی است. مهم این است که ما یقین داریم حضرت در طول دوران غیبت میان مردم است و در مجامع شرکت می‌کند، نه این که امام تا زمان ظهور در سرداب مخفی شده است».

پرسش‌های وابسته

1. مفهوم غیبت چیست؟ (پرسش)
2. منظور از غیبت صغری و غیبت کبری چیست؟ و از کجا آغاز شدند؟ (پرسش)
3. فرق غیبت صغری و کبری چیست؟ (پرسش)
4. غیبت شأنیه امام مهدی به چه معناست؟ (پرسش)
5. وقایعی که در دوران غیبت امام مهدی رخ می‌دهند چیستند؟ (پرسش)
6. آیا چنین غیبتی پیش از امام مهدی وجود داشته است؟ (پرسش)
7. ظهور صغرا و ظهور کبرای امام مهدی چگونه است و چه چیزی پیش‏ درآمد ظهور کبرا شمرده می‌‏شود؟ (پرسش)
8. مراد از غیبت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
9. امام مهدی چند غیبت داشته‌‏اند؟ (پرسش)
10. نظرهای متفاوت درباره چگونگی غیبت امام مهدی چیستند؟ (پرسش)
11. آیا امام مهدی در دوران غیبت فقط به عبادت شخصی مشغولند؟ (پرسش)
12. از آن‏جایی که کلام معصوم بدون حکمت نیست بگویید مقصود از تشبیه امام مهدی در دوران غیبت به خورشید پشت ابر به چه معناست؟ (پرسش)
13. چرا خلیفه عباسی تصمیم گرفته بود تا امام مهدی را بعد از تولد بکشد؟ (پرسش)
14. چه ضرورتی دارد که امام مهدی سال‌‏ها پیش از ظهور و قیامش خلق شود؟ چرا امام مهدی در گذشته دور برای آینده‏‌ای دورتر به دنیا آمده است؟ (پرسش)
15. آیا امام مهدی در غیبت کبری اصحاب و یارانی خواهد داشت؟ (پرسش)
16. به چه دلیل می‌‏توان گفت آن امام که زمین به خاطر او باقی است همان امام مهدی و فرزند امام حسن عسکری است؟ (پرسش)
17. به چه دلیل می‌‏توان گفت آن امام که زمین به خاطر او باقی است همان امام مهدی و فرزند امام حسن عسکری است؟ (پرسش)
18. چه می‏‌شد اگر امام مهدی غایب نبودند؟ و چرا خداوند که قدرت مطلق دارد ایشان را از هر خطری حفظ نمی‏‌کند تا زمینه حضور امام فراهم شود؟ (پرسش)
19. چرا خداوند اجرای عدالت موعود در زمان امام مهدی را بر عهده پیامبران یا امامان قبلی نگذاشت؟ (پرسش)
20. چرا امام مهدی زنده ماند و خداوند ایشان را از دست دشمنان حفظ کرد؟ (پرسش)
21. غربت امام مهدی به چه معناست؟ (پرسش)
22. غیبت امام مهدی تا چه زمانی طول خواهد کشید؟ (پرسش)
23. آیا این سخن صحیح است امام مهدی غایب نیست در اصل ما غایب هستیم و امام مهدی منتظر واقعی است و منتظر آمدن ماست؟ (پرسش)
24. برخی از مورخان غیبت صغرا و کبرا نواب اربعه و داستان جعفر کذاب را دیدگاه متکلمین شیعه و شاگردانشان می‏‌دانند؟ (پرسش)
25. محل غیبت امام مهدی کجاست؟ (پرسش)
26. اگر خداوند امام مهدی را حفظ می‌کند چه نیازی به دعای ما برای سلامتی آن حضرت هست؟ (پرسش)
27. شرط عالم‌گیر شدن ظلم و فساد به عنوان نشانه‌ای برای ظهور امام مهدی با وظیفه امر به معروف و نهی از منکر چگونه سازگار است؟ (پرسش)
28. آیا مسئله غیبت امام مهدی و دو مرحله‏‌ای بودن آن توسط امامان قبلی مطرح شده است؟ (پرسش)
29. غیبت امام مهدی از چه زمانی آغاز شده؟ (پرسش)
30. آیا امام مهدی در کودکی هم غایب می‏‌شد؟ (پرسش)
31. امام مهدی چه تدابیری برای اختفای خود از دشمنان داشته است؟ (پرسش)
32. استخاره امام مهدی چگونه است؟ (پرسش)
33. فتن چیست؟ (پرسش)
34. ملاحم چیست؟ (پرسش)
35. چرا امام مهدی دارای دو غیبت هستند اگر از اول یک غیبت بود چه می‌‏شد؟ (پرسش)
36. آیا ماجرای غیبت از جانب پیامبر و امامان معصوم پیش‏‌بینی شده بود؟ (پرسش)
37. چرا امام مهدی دارای دو غیبت هستند اگر از اول یک غیبت بود چه می‌‏شد؟ (پرسش)
38. آیا اهل سنت به غیبت امام مهدی معتقد هستند؟ (پرسش)
39. آیا مسأله‏ غیبت مختص به امام مهدی است؟ انبیاء و پیشوایان قبل از او نیز چنین سرنوشتی نداشته‏‌اند؟ (پرسش)
40. چگونه خداوند به غیبت امام مهدی راضی است در حالی که مردم در حیرت هستند؟ (پرسش)
41. چگونه امام غائب می‌‏تواند حجت خدا بر مردم باشد؛ در حالی که آنها برای بیان مشکلات به او دسترسی ندارند؟ فایده وجود چنین امامی چیست؟ (پرسش)
42. با توجه به اینکه شیعه و سنی معتقدند که وجود یک پیشوای عادل برای سرپرستی جامعه لازم است در حال حاضر آن پیشوا کیست؟ آیا امام غایب است؟ (پرسش)
43. در زمان غیبت امام معصوم خلق خدا چگونه از احکام الهی آگاه می‏‌شوند؟ (پرسش)
44. امام مهدی در عصر غیبت چه می‌‏کنند؟ (پرسش)
45. آیا حجت خدا همیشه در روی زمین وجود داشته است یا خیر؟ (پرسش)
46. امام مهدی در چند سالگی وارد غیبت صغرا و غیبت کبرا شدند؟ (پرسش)
47. منظور از غیبت شخص و غیبت شخصیت چیست؟ (پرسش)
48. برای ورود آرام شیعه به دوران غیبت، چه اقدام‌هایی از طرف اهل بیت صورت گرفت؟ (پرسش)
49. پیشینه غیبت رهبران الهی چیست؟ (پرسش)
50. آیا غیبت مخصوص امام مهدی است یا در ادوار گذشته نیز رخ داده است؟ (پرسش)
51. آخرین دیدار عمومی امام مهدی با مردم در چه ماهی بوده است؟ (پرسش)

منبع‌شناسی جامع مهدویت

• کتاب‌شناسی مهدویت؛
• مقاله‌شناسی مهدویت؛
• پایان‌نامه‌شناسی مهدویت.