علم غیب غیر ذاتی چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

افزودن پیوند
از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
دیداریویکی‌متن
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۵۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۷ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{ویرایش غیرنهایی}}
{{جعبه اطلاعات پرسش
{{جعبه اطلاعات پرسش
| موضوع اصلی       = [[علم غیب معصوم (پرسش)|بانک جامع پرسش و پاسخ علم غیب]]
| موضوع اصلی = [[علم غیب معصوم (پرسش)|بانک جامع پرسش و پاسخ علم غیب]]
| موضوع فرعی        = [[علم غیب]] غیر ذاتی چیست؟
| تصویر = 7626626262.jpg
| تصویر             = 7626626262.jpg
| نمایه وابسته = [[اقسام علم غیب (نمایه)|اقسام علم غیب]]
| اندازه تصویر      = 200px
| مدخل اصلی = [[علم غیب]]
| نمایه وابسته     = [[اقسام علم غیب (نمایه)|اقسام علم غیب]]
| موضوعات وابسته =  
| مدخل اصلی         = [[علم غیب]]
| پاسخ‌دهندگان = [[جعفر سبحانی|سبحانی]]؛ [[محمد جواد فاضل لنکرانی|فاضل لنکرانی]]؛ [[محسن غرویان|غرویان]]، [[مصطفی سلطانی|سلطانی]]؛ [[سید محمد حسین میرباقری|میرباقری]] و [[محمد رضا غلامی|غلامی]]؛ [[مرکز پاسخگویی به سؤالات دینی انوار طاها (وبگاه)|پژوهشگران مرکز پاسخگویی به سؤالات دینی انوار طاها]]
| موضوعات وابسته   =
| پاسخ‌دهنده        =
| پاسخ‌دهندگان       = [[جعفر سبحانی|سبحانی]]؛ [[محمد جواد فاضل لنکرانی|فاضل لنکرانی]]؛ [[محسن غرویان|غرویان]]، [[مصطفی سلطانی|سلطانی]]؛ [[سید محمد حسین میرباقری|میرباقری]] و [[محمد رضا غلامی|غلامی]]؛ [[مرکز پاسخگویی به سؤالات دینی انوار طاها (وبگاه)|پژوهشگران مرکز پاسخگویی به سؤالات دینی انوار طاها]]
}}
}}
'''[[علم غیب]] غیر ذاتی چیست؟''' یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث '''[[علم غیب معصوم (پرسش)|علم غیب معصوم]]''' است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی '''[[علم غیب]]''' مراجعه شود.
'''[[علم غیب]] غیر ذاتی چیست؟''' یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث '''[[علم غیب معصوم (پرسش)|علم غیب معصوم]]''' است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی '''[[علم غیب]]''' مراجعه شود.


==عبارت‌های دیگری از این پرسش==
== عبارت‌های دیگری از این پرسش ==
*[[علم غیب عرضی]] چیست؟
* [[علم غیب عرضی]] چیست؟
*[[علم غیب اکتسابی]] چیست؟
* [[علم غیب اکتسابی]] چیست؟
*[[علم غیب فیضی]] یا [[علم غیب افاضی|افاضی]] چیست؟
* [[علم غیب فیضی]] یا [[علم غیب افاضی|افاضی]] چیست؟
*[[علم غیب مستفاد]] چیست؟
* [[علم غیب مستفاد]] چیست؟
*[[علم غیب تعلیمی]] چیست؟
* [[علم غیب تعلیمی]] چیست؟


== پاسخ نخست==
== پاسخ نخست ==
[[پرونده:sobhani.jpg|بندانگشتی|right|100px|[[جعفر سبحانی]]]]
[[پرونده:sobhani.jpg|بندانگشتی|راست|100px|[[جعفر سبحانی]]]]
آیت‌الله '''[[جعفر سبحانی|سبحانی]]''' در کتاب ''«[http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1286 جدال احسن]»'' در این باره گفته است:
آیت‌الله '''[[جعفر سبحانی|سبحانی]]''' در کتاب ''«[http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1286 جدال احسن]»'' در این باره گفته است:
::::::«این نوع آگاهی، که به تعلیم الهی است، از امکان عقلی برخوردار است، و آیات و روایات گواهی روشن بر برخورداری انبیا از این آگاهی است. تنها در سوره یوسف، [[حضرت یعقوب]]{{ع}} و [[حضرت یوسف]]{{ع}} به‌ طور مکرر از پس پرده خبر داده‌اند و هرگز جنبه اعجاز نداشته، بلکه به تعلیم الهی بوده است، اینک اشاره‌ای به آن‌ها داریم:
:::::#[[حضرت یوسف]]{{ع}} در رؤیا دید که آفتاب و ماه و یازده ستاره برای او سجده می‌کنند، پدر به تعلیم الهی از پس پرده غیب، یعنی از آینده درخشان فرزند خود آگاه شد و فرمود: خواب خود را برای برادرها بازگو نکن.
:::::# آن‌گاه که برادران یوسف از پدر درخواست کردند که اجازه دهد او را با خود برای گردش ببرند، گفت: از آن می‌‌‌ترسم که گرگ او را بخورد، در اینجا نیز از دروغ‌گویی فرزندان خود در آینده گزارش داد، به همین دلیل، وقتی برگشتند و دروغی را ساختند، همه را تکذیب کرد و گفت: {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|بَلْ سَوَّلَتْ لَكُمْ أَنفُسُكُمْ أَمْرًا}}﴾}}<ref>«بلکه (هوای) نفستان کاری را در چشمتان آراست»، سوره یوسف، آیه۱۸.</ref>».<ref>[http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1286 جدال احسن: نقد و بررسی شبهات وهابیان، ص ۱۰۰]</ref>


==پاسخ‌های دیگر==
«این نوع آگاهی، که به تعلیم الهی است، از امکان عقلی برخوردار است، و آیات و روایات گواهی روشن بر برخورداری انبیا از این آگاهی است. تنها در سوره یوسف، [[حضرت یعقوب]] {{ع}} و [[حضرت یوسف]] {{ع}} به‌ طور مکرر از پس پرده خبر داده‌اند و هرگز جنبه اعجاز نداشته، بلکه به تعلیم الهی بوده است، اینک اشاره‌ای به آن‌ها داریم:
{{یادآوری پاسخ}}
# [[حضرت یوسف]] {{ع}} در رؤیا دید که آفتاب و ماه و یازده ستاره برای او سجده می‌کنند، پدر به تعلیم الهی از پس پرده غیب، یعنی از آینده درخشان فرزند خود آگاه شد و فرمود: خواب خود را برای برادرها بازگو نکن.
{{جمع شدن|۱. حجت الاسلام و المسلمین فاضل لنکرانی؛}}
# آن‌گاه که برادران یوسف از پدر درخواست کردند که اجازه دهد او را با خود برای گردش ببرند، گفت: از آن می‌‌‌ترسم که گرگ او را بخورد، در اینجا نیز از دروغ‌گویی فرزندان خود در آینده گزارش داد، به همین دلیل، وقتی برگشتند و دروغی را ساختند، همه را تکذیب کرد و گفت: {{متن قرآن|بَلْ سَوَّلَتْ لَكُمْ أَنفُسُكُمْ أَمْرًا}}<ref>«بلکه (هوای) نفستان کاری را در چشمتان آراست»، سوره یوسف، آیه۱۸.</ref>».<ref>[http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1286 جدال احسن: نقد و بررسی شبهات وهابیان، ص ۱۰۰]</ref>
[[پرونده:11736.jpg|بندانگشتی|right|100px|[[محمد جواد فاضل لنکرانی|فاضل لنکرانی]]]]
حجت الاسلام و المسلمین '''[[محمد جواد فاضل لنکرانی|فاضل لنکرانی]]''' در بیاناتی با موضوع ''«[http://www.j-fazel.com/persian/lecture/9482/ همگرایی قیام امام حسین  با علم حضرت به شهادت خود و یارانش]»'' در این‌باره گفته‌ است:
::::::«در علم [[ائمه]] تعبیری به نام علم مستفاد هست که مؤید همان تعبیر [[امام علی|امیرالمؤمنین]] {{ع}} است، علم مستفاد، یعنی علمی که واسطه می‌خورد و من غیر نفسه است، علم خدای تبارک و تعالی من عند نفسه یا بالذات است اما علم [[ائمه]]{{عم}} علم مستفاد است، اینکه در روایات وارد شده ائمه ما در هر شب جمعه متصل به عرش خدای تبارک و تعالی می‌شوند و ازدیاد علم می‌کنند، اگر این اتصال نباشد علم آنها پایان می‌پذیرد این علم مستفاد است»<ref>[http://www.j-fazel.com/persian/lecture/9482/ وبگاه پاسخ‌دهنده (محمد جواد فاضل لنکرانی).]</ref>.
{{پایان جمع شدن}}


{{جمع شدن|۲. حجج الاسلام و المسلمین غرویان، میرباقری و غلامی؛}}
== پاسخ‌های دیگر ==
[[پرونده:11212121.jpg|بندانگشتی|right|100px|[[محسن غرویان]]]]
{{پاسخ پرسش
حجج الاسلام و المسلمین '''[[محسن غرویان|غرویان]]'''، '''[[سید محمد حسین میرباقری|میرباقری]]''' و '''[[محمد رضا غلامی|غلامی]]''' در کتاب ''«[[بحثی مبسوط در آموزش عقاید (کتاب)|بحثی مبسوط در آموزش عقاید]]»'' در این‌باره گفته‌اند:
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۱. آیت‌الله فاضل لنکرانی؛
«'''علم غیب اکتسابی:''' علمی است که در رابطه با غیر خداوند مطرح می‌شود و چنین نیست که این آگاهی از غیب لازمه ذات و یا عین ذات چنین موجوداتی باشد، بلکه بایستی خداوند چنین علمی را یا از طریق وحی بدانان عنایت فرماید و یا زمینه ها و اسباب لازم برای حصول چنین علمی را فراهم آورد»<ref>[[بحثی مبسوط در آموزش عقاید (کتاب)|بحثی مبسوط در آموزش عقاید]]، ج٢، ص٢٧</ref>.
| تصویر = 11736.jpg
{{پایان جمع شدن}}
| پاسخ‌دهنده = محمد جواد فاضل لنکرانی
| پاسخ = حجت الاسلام و المسلمین '''[[محمد جواد فاضل لنکرانی|فاضل لنکرانی]]''' در بیاناتی با موضوع ''«[http://www.j-fazel.com/persian/lecture/9482/ همگرایی قیام امام حسین  با علم حضرت به شهادت خود و یارانش]»'' در این‌باره گفته‌ است:


{{جمع شدن|۳. حجت الاسلام و المسلمین سلطانی؛}}
«در علم [[ائمه]] تعبیری به نام علم مستفاد هست که مؤید همان تعبیر [[امام علی|امیرالمؤمنین]] {{ع}} است، علم مستفاد، یعنی علمی که واسطه می‌خورد و من غیر نفسه است، علم خدای تبارک و تعالی من عند نفسه یا بالذات است اما علم [[ائمه]] {{عم}} علم مستفاد است، اینکه در روایات وارد شده ائمه ما در هر شب جمعه متصل به عرش خدای تبارک و تعالی می‌شوند و ازدیاد علم می‌کنند، اگر این اتصال نباشد علم آنها پایان می‌پذیرد این علم مستفاد است»<ref>[http://www.j-fazel.com/persian/lecture/9482/ وبگاه پاسخ‌دهنده (محمد جواد فاضل لنکرانی).]</ref>.
[[پرونده:765454.jpg|بندانگشتی|right|100px|[[مصطفی سلطانی|سلطانی]]]]
}}
::::::حجت الاسلام و المسلمین '''[[مصطفی سلطانی]]''' در کتاب ''«[[امامت از دیدگاه امامیه و زیدیه (کتاب)|امامت از دیدگاه امامیه و زیدیه]]»'' در این باره گفته است:
{{پاسخ پرسش
::::::«نکته‌ای که در بحث [[علم امام]]{{ع}} باید به آن توجه داشت، تفکیک بین علم ذاتی ازلی و ابدی و علم غیر ذاتی است. قرآن مجید در بیان علم و نسبت آن به انبیا و [[ائمه]]{{عم}}، گاهی بیان اثباتی و گاهی بیان سلبی دارد. سیاق اینگونه قرآن، نشان‌دهنده تفکیک بین علم ذاتی و غیرذاتی است. آیات نافی علم از [[پیامبر]]{{صل}} نفی علم ذاتی می‌کند، نه غیر ذاتی<ref>[[علی نمازی شاهرودی]]، [http://www.ghbook.ir/index.php?name=%D8%B9%D9%84%D9%85%20%D8%BA%DB%8C%D8%A8&option=com_mtree&task=readonline&link_id=16234&page=14&chkhashk=EFF9D86168&Itemid=&lang=fa علم غیب]، ص: ۱۴ - ۱۵.</ref> به این بیان در صورت وجود مصلحت، خداوند همه علوم غیر ذاتی را در اختیار [[پیامبر]]{{صل}} قرار می‌دهد، از این رو تعارضی بین آیات قرآن نیست<ref>رک: بقره، ۲۱۶؛ توبه، ۱۰۱؛ زمر، ۳۹؛ مجادله، ۵۸؛ عنکبوت، ۴۹؛ آل عمران، ۶۱؛ بقره، ۱۲۹.</ref>. بیان فوق به واسطه روایات نیز تأیید می‌شود. در روایتی آمده است: {{عربی|اندازه=150%|«إِنَّ لِلَّهِ عِلْمَيْنِ‏ عِلْمٌ‏ مَكْنُونٌ‏ مَخْزُونٌ‏ لَا يَعْلَمُهُ‏ إِلَّا هُوَ مِنْ ذَلِكَ يَكُونُ الْبَدَاءُ وَ عِلْمٌ عَلَّمَهُ مَلَائِكَتَهُ وَ رُسُلَهُ وَ أَنْبِيَاءَهُ فَنَحْنُ نَعْلَمُه‏‏‏»}}<ref> خداوند دوگونه علم دارد: علم که در خزینه غیبی خود پنهان دارد و کسی جز او خبر نداردو بداء هم در همین حیطه است و علمی که به ملائکه و انبیایش تعلیم داده است؛ بصائر الدرجات، ص۱۰۹؛ بحارالانوار، ج۲۶، ص۱۶۳.</ref>»<ref>[http://fa.imamatpedia.com/wiki/%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85%D8%AA_%D8%A7%D8%B2_%D8%AF%DB%8C%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85%DB%8C%D9%87_%D9%88_%D8%B2%DB%8C%D8%AF%DB%8C%D9%87_(%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8) امامت از دیدگاه امامیه و زیدیه، ص۶۹ ]</ref>.
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۲. حجج الاسلام و المسلمین غرویان، میرباقری و غلامی؛
{{پایان جمع شدن}}
| تصویر = 11212121.jpg
| پاسخ‌دهنده = محسن غرویان
| پاسخ = حجج الاسلام و المسلمین '''[[محسن غرویان|غرویان]]'''، '''[[سید محمد حسین میرباقری|میرباقری]]''' و '''[[محمد رضا غلامی|غلامی]]''' در کتاب ''«[[بحثی مبسوط در آموزش عقاید (کتاب)|بحثی مبسوط در آموزش عقاید]]»'' در این‌باره گفته‌اند:
«'''[[علم غیب]] اکتسابی:''' علمی است که در رابطه با غیر خداوند مطرح می‌شود و چنین نیست که این آگاهی از غیب لازمه ذات و یا عین ذات چنین موجوداتی باشد، بلکه بایستی خداوند چنین علمی را یا از طریق وحی بدانان عنایت فرماید و یا زمینه ها و اسباب لازم برای حصول چنین علمی را فراهم آورد»<ref>[[بحثی مبسوط در آموزش عقاید (کتاب)|بحثی مبسوط در آموزش عقاید]]، ج٢، ص٢٧</ref>.
}}
{{پاسخ پرسش
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۳. حجت الاسلام و المسلمین سلطانی؛
| تصویر = 765454.jpg
| پاسخ‌دهنده = مصطفی سلطانی
| پاسخ = حجت الاسلام و المسلمین '''[[مصطفی سلطانی]]''' در کتاب ''«[[امامت از دیدگاه امامیه و زیدیه (کتاب)|امامت از دیدگاه امامیه و زیدیه]]»'' در این باره گفته است:


{{جمع شدن|۴. پژوهشگران مرکز پاسخگویی به سؤالات دینی انوار طاها.}}
«نکته‌ای که در بحث [[علم امام]] {{ع}} باید به آن توجه داشت، تفکیک بین علم ذاتی ازلی و ابدی و علم غیر ذاتی است. قرآن مجید در بیان علم و نسبت آن به انبیا و [[ائمه]] {{عم}}، گاهی بیان اثباتی و گاهی بیان سلبی دارد. سیاق اینگونه قرآن، نشان‌دهنده تفکیک بین علم ذاتی و غیرذاتی است. آیات نافی علم از [[پیامبر]] {{صل}} نفی علم ذاتی می‌کند، نه غیر ذاتی<ref>[[علی نمازی شاهرودی]]، [http://www.ghbook.ir/index.php?name=%D8%B9%D9%84%D9%85%20%D8%BA%DB%8C%D8%A8&option=com_mtree&task=readonline&link_id=16234&page=14&chkhashk=EFF9D86168&Itemid=&lang=fa علم غیب]، ص ۱۴ - ۱۵.</ref> به این بیان در صورت وجود مصلحت، خداوند همه علوم غیر ذاتی را در اختیار [[پیامبر]] {{صل}} قرار می‌دهد، از این رو تعارضی بین آیات قرآن نیست<ref>رک: بقره، ۲۱۶؛ توبه، ۱۰۱؛ زمر، ۳۹؛ مجادله، ۵۸؛ عنکبوت، ۴۹؛ آل عمران، ۶۱؛ بقره، ۱۲۹.</ref>. بیان فوق به واسطه روایات نیز تأیید می‌شود. در روایتی آمده است: {{عربی|«إِنَّ لِلَّهِ عِلْمَيْنِ‏ عِلْمٌ‏ مَكْنُونٌ‏ مَخْزُونٌ‏ لَا يَعْلَمُهُ‏ إِلَّا هُوَ مِنْ ذَلِكَ يَكُونُ الْبَدَاءُ وَ عِلْمٌ عَلَّمَهُ مَلَائِكَتَهُ وَ رُسُلَهُ وَ أَنْبِيَاءَهُ فَنَحْنُ نَعْلَمُه‏‏‏»}}<ref> خداوند دوگونه علم دارد: علم که در خزینه غیبی خود پنهان دارد و کسی جز او خبر نداردو بداء هم در همین حیطه است و علمی که به ملائکه و انبیایش تعلیم داده است؛ بصائر الدرجات، ص۱۰۹؛ بحارالانوار، ج۲۶، ص۱۶۳.</ref>»<ref>[[امامت از دیدگاه امامیه و زیدیه (کتاب)|امامت از دیدگاه امامیه و زیدیه، ص۶۹]]</ref>.
[[پرونده:9030760879.jpg|بندانگشتی|right|100px|]]
}}
پژوهشگران  ''«[http://www.anvartaha.ir/fa/Content مرکز پاسخگویی به سؤالات دینی انوار طاها]»'' در این‌باره گفته‌‌اند:
{{پاسخ پرسش
::::::«[[علم غیب]] غیر ذاتی که افرادی به تبع تعلیم حق تعالى و به إذن او، می توانند از آن آگاه شوند.<ref>[[المیزان (کتاب)|المیزان فی تفسیر القرآن]]، ج‏ ۲۰، ص ۵۴.</ref>در برخی آیات به این نوع علم غیب اشاره شده است: {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|[[با توجه به آیه ۲۶ و ۲۷ سوره جن غیر از خدا چه کسی از غیب خبر دارد؟ (پرسش)|عَالِمُ الْغَيْبِ فَلا يُظْهِرُ عَلَى غَيْبِهِ أَحَدًا * إِلاَّ مَنِ ارْتَضَى مِن رَّسُولٍ]]}}﴾}}<ref>«او دانای نهان است پس هیچ کس را بر نهان خویش آگاه نمی‌کند. جز فرستاده‌ای را که بپسندد که پیش رو و پشت سرش، نگهبانانی می‌گمارد». سوره جن، آیه ۲۶ و ۲۷.</ref> و {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|[[آیا آیه ۴۹ سوره هود علم غیب غیر خدا را اثبات می‌کند؟ (پرسش)|تِلْكَ مِنْ أَنبَاء الْغَيْبِ نُوحِيهَا إِلَيْكَ ...]]}}﴾}}<ref>«این از خبرهای غیب است که ما به تو وحی می‌کنیم»؛ سوره هود، آیه ۴۹.</ref>»<ref>[http://www.anvartaha.ir/fa/Content/42/%D8%B7%D8%A8%D9%82%20%D8%A7%D9%8A%D8%A7%D8%AA%20%D9%82%D8%B1%D8%A7%D9%86%20%D8%A7%D9%8A%D8%A7%20%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%20%D9%86%D9%8A%D8%B2%20%D8%B9%D8%A7%D9%84%D9%85%20%D8%A8%D9%87%20%D8%BA%D9%8A%D8%A8%20%D9%87%D8%B3%D8%AA%D9%86%D8%AF وبگاه مرکز پاسخگویی به سؤالات دینی انوار طاها]</ref>.
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۴. حجت الاسلام و المسلمین مهدی‌فر؛
{{پایان جمع شدن}}
| تصویر = 11902.jpg
==پرسش‌های وابسته==
| پاسخ‌دهنده = حسن مهدی‌فر
{{فهرست پرسش‌ها}}
| پاسخ = حجت الاسلام و المسلمین دکتر '''[[حسن مهدی‌فر]]''' در پایان‌نامه دکتری خود با عنوان ''«[[علوم اهل بیت ویژگی‌ها ابعاد و مبادی آن (پایان‌نامه)|علوم اهل بیت ویژگی‌ها ابعاد و مبادی آن]]»'' در این‌باره گفته‌ است:
{{ستون-شروع|2}}
 
«علمی است که به واسطه تعلیم خداوند، انسان‌های برگزیده می‌توانند از آن بهره‌مند شوند و چنین علمی، تبعی و نسبت به علم خداوند موقتی و محدود می‌باشد»<ref>[[علوم اهل بیت ویژگی‌ها ابعاد و مبادی آن (پایان‌نامه)|علوم اهل بیت ویژگی‌ها ابعاد و مبادی آن]]، ص۲۴.</ref>.
}}
{{پاسخ پرسش
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۵. پژوهشگران مرکز پاسخگویی به سؤالات دینی انوار طاها.
| تصویر = 9030760879.jpg
| پاسخ‌دهنده = مرکز پاسخگویی به سؤالات دینی انوار طاها
| پاسخ = پژوهشگران  ''«[http://www.anvartaha.ir/fa/Content مرکز پاسخگویی به سؤالات دینی انوار طاها]»'' در این‌باره گفته‌‌اند:
 
«[[علم غیب]] غیر ذاتی که افرادی به تبع تعلیم حق تعالى و به إذن او، می توانند از آن آگاه شوند.<ref>[[المیزان (کتاب)|المیزان فی تفسیر القرآن]]، ج‏ ۲۰، ص ۵۴.</ref>در برخی آیات به این نوع علم غیب اشاره شده است: {{متن قرآن|[[با توجه به آیه ۲۶ و ۲۷ سوره جن غیر از خدا چه کسی از غیب خبر دارد؟ (پرسش)|عَالِمُ الْغَيْبِ فَلا يُظْهِرُ عَلَى غَيْبِهِ أَحَدًا * إِلاَّ مَنِ ارْتَضَى مِن رَّسُولٍ]]}}<ref>«او دانای نهان است پس هیچ کس را بر نهان خویش آگاه نمی‌کند. جز فرستاده‌ای را که بپسندد که پیش رو و پشت سرش، نگهبانانی می‌گمارد». سوره جن، آیه ۲۶ و ۲۷.</ref> و {{متن قرآن|[[آیا آیه ۴۹ سوره هود علم غیب غیر خدا را اثبات می‌کند؟ (پرسش)|تِلْكَ مِنْ أَنبَاء الْغَيْبِ نُوحِيهَا إِلَيْكَ ...]]}}<ref>«این از خبرهای غیب است که ما به تو وحی می‌کنیم»؛ سوره هود، آیه ۴۹.</ref>»<ref>[http://www.anvartaha.ir/fa/Content/42/%D8%B7%D8%A8%D9%82%20%D8%A7%D9%8A%D8%A7%D8%AA%20%D9%82%D8%B1%D8%A7%D9%86%20%D8%A7%D9%8A%D8%A7%20%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%20%D9%86%D9%8A%D8%B2%20%D8%B9%D8%A7%D9%84%D9%85%20%D8%A8%D9%87%20%D8%BA%D9%8A%D8%A8%20%D9%87%D8%B3%D8%AA%D9%86%D8%AF وبگاه مرکز پاسخگویی به سؤالات دینی انوار طاها]</ref>.
}}
 
== پرسش‌های وابسته ==
{{پرسش وابسته}}
# [[اقسام و انواع غیب کدام‌اند؟ (پرسش)]]
# [[اقسام و انواع غیب کدام‌اند؟ (پرسش)]]
# [[غیب مطلق چیست و مصداق‌های آن کدام‌اند؟ (پرسش)]]
# [[غیب مطلق چیست و مصداق‌های آن کدام‌اند؟ (پرسش)]]
خط ۶۰: خط ۷۲:
# [[غیب اضافی یا نسبی چیست و مصداق‌های آن کدام‌اند؟ (پرسش)]]
# [[غیب اضافی یا نسبی چیست و مصداق‌های آن کدام‌اند؟ (پرسش)]]
# [[به چه دلیل برای خداوند غیبی وجود ندارد؟ (پرسش)]]
# [[به چه دلیل برای خداوند غیبی وجود ندارد؟ (پرسش)]]
# [[اگر برای خدا غیبی وجود ندارد معنای عالم الغیب والشهادة چیست؟ (پرسش)]]  
# [[اگر برای خدا غیبی وجود ندارد معنای عالم الغیب والشهادة چیست؟ (پرسش)]]
# [[آیا غیب و شهادت مراتب و درجات دارند؟ (پرسش)]]
# [[آیا غیب و شهادت مراتب و درجات دارند؟ (پرسش)]]
# [[اقسام و انواع علم غیب کدام‌اند؟ (پرسش)]]
# [[اقسام و انواع علم غیب کدام‌اند؟ (پرسش)]]
# [[علم غیب ذاتی چیست؟ (پرسش)]]
# [[علم غیب ذاتی چیست؟ (پرسش)]]
# [[علم غیب فعلی یا دائمی به چه معناست؟ (پرسش)]]
# [[علم غیب فعلی یا دائمی به چه معناست؟ (پرسش)]]
# [[علم غیب شأنى یا استعدادی یا ارادی و اختیاری به چه معناست؟ (پرسش)]]
# [[علم غیب شأنی یا استعدادی یا ارادی و اختیاری به چه معناست؟ (پرسش)]]
# [[فرق بین علم غیب فعلی و شأنى چیست؟ (پرسش)]]
# [[فرق بین علم غیب فعلی و شأنی چیست؟ (پرسش)]]
# [[آیا علم غیب مراتب و درجات دارد؟ (پرسش)]]
# [[آیا علم غیب مراتب و درجات دارد؟ (پرسش)]]
# [[فرق علم غیب خدا و علم غیب برگزیدگان خدا چیست؟ (پرسش)]]
# [[فرق علم غیب خدا و علم غیب برگزیدگان خدا چیست؟ (پرسش)]]
# [[فرق علم غیب پیامبر با امام چیست؟ (پرسش)]]
# [[فرق علم غیب پیامبر با امام چیست؟ (پرسش)]]
# [[آیا علم غیب پیامبران و امامان از لحاظ مرتبه یکسان یا متفاوت است؟ (پرسش)]]
# [[آیا علم غیب پیامبران و امامان از لحاظ مرتبه یکسان یا متفاوت است؟ (پرسش)]]
{{پایان}}
{{پایان پرسش وابسته}}
{{پایان}}


==[[:رده:آثار علم غیب معصوم|منبع‌شناسی جامع علم غیب معصوم]]==
== [[:رده:آثار علم غیب معصوم|منبع‌شناسی جامع علم غیب معصوم]] ==
{{پرسش‌های وابسته}}
{{منبع‌ جامع}}
{{ستون-شروع|3}}
* [[:رده:کتاب‌شناسی کتاب‌های علم غیب معصوم|کتاب‌شناسی علم غیب معصوم]]؛
* [[:رده:کتاب‌شناسی کتاب‌های علم غیب معصوم|کتاب‌شناسی علم غیب معصوم]]؛
* [[:رده:مقاله‌شناسی مقاله‌های علم غیب معصوم|مقاله‌شناسی علم غیب معصوم]]؛
* [[:رده:مقاله‌شناسی مقاله‌های علم غیب معصوم|مقاله‌شناسی علم غیب معصوم]]؛
* [[:رده:پایان‌نامه‌شناسی پایان‌نامه‌های علم غیب معصوم|پایان‌نامه‌شناسی علم غیب معصوم]].  
* [[:رده:پایان‌نامه‌شناسی پایان‌نامه‌های علم غیب معصوم|پایان‌نامه‌شناسی علم غیب معصوم]].
{{پایان}}
{{پایان منبع‌ جامع}}
{{پایان}}
 
==پانویس==
== پانویس ==
{{یادآوری پانویس}}
{{پانویس}}
{{پانویس2}}


[[رده:علم غیب معصوم]]
[[رده:پرسش]]
[[رده:پرسش‌های جامع امامت و ولایت]]
[[رده:پرسمان علم غیب امامان معصوم]]
[[رده:پرسش‌های علم غیب معصوم]]
[[رده:(اح): پرسش‌هایی با ۶ پاسخ]]
[[رده:پرسش‌های علم غیب امام]]
[[رده:(اح): پرسش‌های علم غیب معصوم با ۶ پاسخ]]
[[رده:(اج): پرسش‌هایی با ۵ پاسخ]]
[[رده:(اج): پرسش‌های علم غیب معصوم با ۵ پاسخ]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۴ نوامبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۴:۰۰

علم غیب غیر ذاتی چیست؟
موضوع اصلیبانک جامع پرسش و پاسخ علم غیب
مدخل اصلیعلم غیب

علم غیب غیر ذاتی چیست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث علم غیب معصوم است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی علم غیب مراجعه شود.

عبارت‌های دیگری از این پرسش

پاسخ نخست

جعفر سبحانی

آیت‌الله سبحانی در کتاب «جدال احسن» در این باره گفته است:

«این نوع آگاهی، که به تعلیم الهی است، از امکان عقلی برخوردار است، و آیات و روایات گواهی روشن بر برخورداری انبیا از این آگاهی است. تنها در سوره یوسف، حضرت یعقوب (ع) و حضرت یوسف (ع) به‌ طور مکرر از پس پرده خبر داده‌اند و هرگز جنبه اعجاز نداشته، بلکه به تعلیم الهی بوده است، اینک اشاره‌ای به آن‌ها داریم:

  1. حضرت یوسف (ع) در رؤیا دید که آفتاب و ماه و یازده ستاره برای او سجده می‌کنند، پدر به تعلیم الهی از پس پرده غیب، یعنی از آینده درخشان فرزند خود آگاه شد و فرمود: خواب خود را برای برادرها بازگو نکن.
  2. آن‌گاه که برادران یوسف از پدر درخواست کردند که اجازه دهد او را با خود برای گردش ببرند، گفت: از آن می‌‌‌ترسم که گرگ او را بخورد، در اینجا نیز از دروغ‌گویی فرزندان خود در آینده گزارش داد، به همین دلیل، وقتی برگشتند و دروغی را ساختند، همه را تکذیب کرد و گفت: ﴿بَلْ سَوَّلَتْ لَكُمْ أَنفُسُكُمْ أَمْرًا﴾[۱]».[۲]

پاسخ‌های دیگر

۱. آیت‌الله فاضل لنکرانی؛
حجت الاسلام و المسلمین فاضل لنکرانی در بیاناتی با موضوع «همگرایی قیام امام حسین با علم حضرت به شهادت خود و یارانش» در این‌باره گفته‌ است: «در علم ائمه تعبیری به نام علم مستفاد هست که مؤید همان تعبیر امیرالمؤمنین (ع) است، علم مستفاد، یعنی علمی که واسطه می‌خورد و من غیر نفسه است، علم خدای تبارک و تعالی من عند نفسه یا بالذات است اما علم ائمه (ع) علم مستفاد است، اینکه در روایات وارد شده ائمه ما در هر شب جمعه متصل به عرش خدای تبارک و تعالی می‌شوند و ازدیاد علم می‌کنند، اگر این اتصال نباشد علم آنها پایان می‌پذیرد این علم مستفاد است»[۳].
۲. حجج الاسلام و المسلمین غرویان، میرباقری و غلامی؛
حجج الاسلام و المسلمین غرویان، میرباقری و غلامی در کتاب «بحثی مبسوط در آموزش عقاید» در این‌باره گفته‌اند: «علم غیب اکتسابی: علمی است که در رابطه با غیر خداوند مطرح می‌شود و چنین نیست که این آگاهی از غیب لازمه ذات و یا عین ذات چنین موجوداتی باشد، بلکه بایستی خداوند چنین علمی را یا از طریق وحی بدانان عنایت فرماید و یا زمینه ها و اسباب لازم برای حصول چنین علمی را فراهم آورد»[۴].
۳. حجت الاسلام و المسلمین سلطانی؛
حجت الاسلام و المسلمین مصطفی سلطانی در کتاب «امامت از دیدگاه امامیه و زیدیه» در این باره گفته است: «نکته‌ای که در بحث علم امام (ع) باید به آن توجه داشت، تفکیک بین علم ذاتی ازلی و ابدی و علم غیر ذاتی است. قرآن مجید در بیان علم و نسبت آن به انبیا و ائمه (ع)، گاهی بیان اثباتی و گاهی بیان سلبی دارد. سیاق اینگونه قرآن، نشان‌دهنده تفکیک بین علم ذاتی و غیرذاتی است. آیات نافی علم از پیامبر (ص) نفی علم ذاتی می‌کند، نه غیر ذاتی[۵] به این بیان در صورت وجود مصلحت، خداوند همه علوم غیر ذاتی را در اختیار پیامبر (ص) قرار می‌دهد، از این رو تعارضی بین آیات قرآن نیست[۶]. بیان فوق به واسطه روایات نیز تأیید می‌شود. در روایتی آمده است: «إِنَّ لِلَّهِ عِلْمَيْنِ‏ عِلْمٌ‏ مَكْنُونٌ‏ مَخْزُونٌ‏ لَا يَعْلَمُهُ‏ إِلَّا هُوَ مِنْ ذَلِكَ يَكُونُ الْبَدَاءُ وَ عِلْمٌ عَلَّمَهُ مَلَائِكَتَهُ وَ رُسُلَهُ وَ أَنْبِيَاءَهُ فَنَحْنُ نَعْلَمُه‏‏‏»[۷]»[۸].
۴. حجت الاسلام و المسلمین مهدی‌فر؛
حجت الاسلام و المسلمین دکتر حسن مهدی‌فر در پایان‌نامه دکتری خود با عنوان «علوم اهل بیت ویژگی‌ها ابعاد و مبادی آن» در این‌باره گفته‌ است: «علمی است که به واسطه تعلیم خداوند، انسان‌های برگزیده می‌توانند از آن بهره‌مند شوند و چنین علمی، تبعی و نسبت به علم خداوند موقتی و محدود می‌باشد»[۹].
۵. پژوهشگران مرکز پاسخگویی به سؤالات دینی انوار طاها.
پژوهشگران «مرکز پاسخگویی به سؤالات دینی انوار طاها» در این‌باره گفته‌‌اند: «علم غیب غیر ذاتی که افرادی به تبع تعلیم حق تعالى و به إذن او، می توانند از آن آگاه شوند.[۱۰]در برخی آیات به این نوع علم غیب اشاره شده است: ﴿عَالِمُ الْغَيْبِ فَلا يُظْهِرُ عَلَى غَيْبِهِ أَحَدًا * إِلاَّ مَنِ ارْتَضَى مِن رَّسُولٍ﴾[۱۱] و ﴿تِلْكَ مِنْ أَنبَاء الْغَيْبِ نُوحِيهَا إِلَيْكَ ...﴾[۱۲]»[۱۳].

پرسش‌های وابسته

  1. اقسام و انواع غیب کدام‌اند؟ (پرسش)
  2. غیب مطلق چیست و مصداق‌های آن کدام‌اند؟ (پرسش)
  3. آیا غیب مطلق برای خدا هم غیب است یا برای او قابل ادارک است؟ (پرسش)
  4. غیب اضافی یا نسبی چیست و مصداق‌های آن کدام‌اند؟ (پرسش)
  5. به چه دلیل برای خداوند غیبی وجود ندارد؟ (پرسش)
  6. اگر برای خدا غیبی وجود ندارد معنای عالم الغیب والشهادة چیست؟ (پرسش)
  7. آیا غیب و شهادت مراتب و درجات دارند؟ (پرسش)
  8. اقسام و انواع علم غیب کدام‌اند؟ (پرسش)
  9. علم غیب ذاتی چیست؟ (پرسش)
  10. علم غیب فعلی یا دائمی به چه معناست؟ (پرسش)
  11. علم غیب شأنی یا استعدادی یا ارادی و اختیاری به چه معناست؟ (پرسش)
  12. فرق بین علم غیب فعلی و شأنی چیست؟ (پرسش)
  13. آیا علم غیب مراتب و درجات دارد؟ (پرسش)
  14. فرق علم غیب خدا و علم غیب برگزیدگان خدا چیست؟ (پرسش)
  15. فرق علم غیب پیامبر با امام چیست؟ (پرسش)
  16. آیا علم غیب پیامبران و امامان از لحاظ مرتبه یکسان یا متفاوت است؟ (پرسش)

منبع‌شناسی جامع علم غیب معصوم

پانویس

  1. ↑ «بلکه (هوای) نفستان کاری را در چشمتان آراست»، سوره یوسف، آیه۱۸.
  2. ↑ جدال احسن: نقد و بررسی شبهات وهابیان، ص ۱۰۰
  3. ↑ وبگاه پاسخ‌دهنده (محمد جواد فاضل لنکرانی).
  4. ↑ بحثی مبسوط در آموزش عقاید، ج٢، ص٢٧
  5. ↑ علی نمازی شاهرودی، علم غیب، ص ۱۴ - ۱۵.
  6. ↑ رک: بقره، ۲۱۶؛ توبه، ۱۰۱؛ زمر، ۳۹؛ مجادله، ۵۸؛ عنکبوت، ۴۹؛ آل عمران، ۶۱؛ بقره، ۱۲۹.
  7. ↑ خداوند دوگونه علم دارد: علم که در خزینه غیبی خود پنهان دارد و کسی جز او خبر نداردو بداء هم در همین حیطه است و علمی که به ملائکه و انبیایش تعلیم داده است؛ بصائر الدرجات، ص۱۰۹؛ بحارالانوار، ج۲۶، ص۱۶۳.
  8. ↑ امامت از دیدگاه امامیه و زیدیه، ص۶۹
  9. ↑ علوم اهل بیت ویژگی‌ها ابعاد و مبادی آن، ص۲۴.
  10. ↑ المیزان فی تفسیر القرآن، ج‏ ۲۰، ص ۵۴.
  11. ↑ «او دانای نهان است پس هیچ کس را بر نهان خویش آگاه نمی‌کند. جز فرستاده‌ای را که بپسندد که پیش رو و پشت سرش، نگهبانانی می‌گمارد». سوره جن، آیه ۲۶ و ۲۷.
  12. ↑ «این از خبرهای غیب است که ما به تو وحی می‌کنیم»؛ سوره هود، آیه ۴۹.
  13. ↑ وبگاه مرکز پاسخگویی به سؤالات دینی انوار طاها
برگرفته از «https://fa.imamatpedia.com/w/index.php?title=علم_غیب_غیر_ذاتی_چیست؟_(پرسش)&oldid=1184128»