سیره اجتماعی امام مهدی: تفاوت میان نسخهها
(←مقدمه) |
|||
(۱۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ | {{مدخل مرتبط | ||
| موضوع مرتبط = سیره امام مهدی | |||
| عنوان مدخل = سیره امام مهدی | |||
| مداخل مرتبط = | |||
| پرسش مرتبط = امام مهدی (پرسش) | |||
}} | |||
'''گسترش [[عدل و داد]]''' از آرمانهای والای [[امام زمان]] {{ع}} است. نوع [[تربیت]] [[مردم]] در عصر ظهور زمینه برپایی [[عدالت]] را در همۀ ابعاد فردی و [[اجتماعی]] فراهم میسازد و [[رشد]] [[روحی]] و [[عقلی]] مردم در آن عصر، زمینهساز عدالت جهانی میشود. | |||
== مقدمه == | == مقدمه == | ||
گسترانیدن [[عدل و داد]] از آرمانهای بنیادی [[امام زمان]] {{ع}} است؛ همان سان که [[پیامبران]] {{ع}} نیز همواره در پی آن بودهاند<ref>{{متن قرآن|قَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَيِّنَاتِ وَأَنْزَلْنَا مَعَهُمُ الْكِتَابَ وَالْمِيزَانَ لِيَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ وَأَنْزَلْنَا الْحَدِيدَ فِيهِ بَأْسٌ شَدِيدٌ وَمَنَافِعُ لِلنَّاسِ وَلِيَعْلَمَ اللَّهُ مَنْ يَنْصُرُهُ وَرُسُلَهُ بِالْغَيْبِ إِنَّ اللَّهَ قَوِيٌّ عَزِيزٌ}}«ما پیامبرانمان را با برهانها (ی روشن) فرستادیم و با آنان کتاب و ترازو فرو فرستادیم تا مردم به دادگری برخیزند و (نیز) آهن را فرو فرستادیم که در آن نیرویی سخت و سودهایی برای مردم است و تا خداوند معلوم دارد چه کسی در نهان، (دین) او و پیامبرانش را یاری می کند» سوره حدید، آیه ۲۵.</ref>. احادیثی که از [[قیام امام زمان]] {{ع}} سخن میگویند، همان قدر بر [[عدالت]] پای میفشارند که بر [[توحید]] و مبارزۀ با [[شرک]]. [[دادگری]]، آشکارترین صفت [[نیک]] [[امام]] {{ع}} است و بدین روی در برخی [[ادعیه]] از آن | گسترانیدن [[عدل و داد]] از آرمانهای بنیادی [[امام زمان]]{{ع}} است؛ همان سان که [[پیامبران]]{{ع}} نیز همواره در پی آن بودهاند<ref>{{متن قرآن|قَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَيِّنَاتِ وَأَنْزَلْنَا مَعَهُمُ الْكِتَابَ وَالْمِيزَانَ لِيَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ وَأَنْزَلْنَا الْحَدِيدَ فِيهِ بَأْسٌ شَدِيدٌ وَمَنَافِعُ لِلنَّاسِ وَلِيَعْلَمَ اللَّهُ مَنْ يَنْصُرُهُ وَرُسُلَهُ بِالْغَيْبِ إِنَّ اللَّهَ قَوِيٌّ عَزِيزٌ}}«ما پیامبرانمان را با برهانها (ی روشن) فرستادیم و با آنان کتاب و ترازو فرو فرستادیم تا مردم به دادگری برخیزند و (نیز) آهن را فرو فرستادیم که در آن نیرویی سخت و سودهایی برای مردم است و تا خداوند معلوم دارد چه کسی در نهان، (دین) او و پیامبرانش را یاری می کند» سوره حدید، آیه ۲۵.</ref>. احادیثی که از [[قیام امام زمان]]{{ع}} [[سخن]] میگویند، همان قدر بر [[عدالت]] پای میفشارند که بر [[توحید]] و مبارزۀ با [[شرک]]. [[دادگری]]، آشکارترین صفت [[نیک]] [[امام]]{{ع}} است و بدین روی در برخی [[ادعیه]] از آن حضرت با عنوان "[[عدل]] [[منتظر]]" یاد شده است. در روایتی آمده است: "امام موعود، آغاز و انجام عدل است". بدین معنا که عدالت با آن حضرت به کمال و تمام میرسد. کمتر [[حدیثی]] را دربارۀ [[امام غایب]]{{ع}} میتوان یافت که از یادکرد عدالت تهی باشد و [[اخبار]] در این باره به سرحد تواتر رسیدهاند<ref>مکیال المکارم، ج ۱ ص۱۱۸ ـ ۱۱۹.</ref>. | ||
در | در عصر ظهور، [[تربیت دینی]] و [[اخلاقی]] [[مردم]]، زمینههای [[برپایی عدالت]] را در همۀ ابعاد فردی و [[اجتماعی]] فراهم میسازد. در روایتی از [[امام رضا]]{{ع}} دربارۀ برپایی عدالت به دست امام زمان{{ع}} آمده است: «[[خداوند]] [[زمین]] را به دست او از هر ستمی میپیراید و از هر گونه [[کژی]] میزداید و... آن گاه که او خروج میکند، [[میزان]] عدل را میان مردم برمینهد و بدینسان، کسی نتواند به دیگری [[ستم]] روا دارد»<ref>{{متن حدیث|یُطَهِّرُ اللَّهُ بِهِ الْأَرْضَ مِنْ کُلِّ جَوْرٍ وَ یُقَدِّسُهَا مِنْ کُلِّ ظُلْمٍ وَ هُوَ الَّذِی یَشُکُّ النَّاسُ فِی وِلَادَتِهِ وَ هُوَ صَاحِبُ الْغَیْبَةِ قَبْلَ خُرُوجِهِ فَإِذَا خَرَجَ أَشْرَقَتِ الْأَرْضُ بِنُورِ رَبِّها وَ وَضَعَ مِیزَانَ الْعَدْلِ بَیْنَ النَّاسِ فَلَا یَظْلِمُ أَحَدٌ أَحَداً}}؛ بحار الأنوار ج ۵۲ ص۳۲۲.</ref> این بدان معناست که در [[روزگار]] ظهور، [[میزان]] و معیار [[عدالت]] مشخص میشود و به دست [[مردم]] میافتد و [[زمامداران]] وظیفۀ خویش را میشناسند و مردم [[رفتار]] خود را به صلاح میآورند. در روایتی دیگر [[پیامبر اسلام]]{{صل}} فرمودند: «[[مهدی]] [[ثروت]] را عادلانه میان مردم تقسیم میکند و [[خدای متعال]] [[قلب]] [[امت اسلام]] را از [[بینیازی]] سرشار میکند و آنان را از عدالت خویش بهرهمند میسازد»<ref>{{متن حدیث|یَقْسِمُ الْمَالَ بِالسَّوِیَّةِ وَ یَجْعَلُ اللَّهُ الْغِنَی فِی قُلُوبِ هَذِهِ الْأُمَّةِ فَیَمْلِکُ سَبْعاً أَوْ تِسْعاً لَا خَیْرَ فِی الْعَیْشِ بَعْدَ الْمَهْدِیِّ}}؛ بحارالانوار، ج ۵۱ ص۸۴.</ref> بدین ترتیب، [[رشد]] [[روحی]] و [[عقلی]] مردم در آن عصر، زمینهساز عدالت جهانی میشود و [[قاطعیت]] در [[اجرای احکام]] و [[قوانین]] [[عدالت محور]] [[اسلام]] نیز چاشنی آن میگردد و [[دادگری]] به هر خانهای پا مینهد؛ چنانکه در روایتی از [[امام صادق]]{{ع}} آمده است: «مهدی عدالت را به هر خانهای راه مینماید؛ همان سان که سرما و گرما به هر خانهای راه مییابد، و دادگری او همه جا را در بر میگیرد»<ref>{{متن حدیث|أَمَا وَ اللَّهِ لَیَدْخُلَنَّ عَلَیْهِمْ عَدْلُهُ جَوْفَ بُیُوتِهِمْ کَمَا یَدْخُلُ الْحَرُّ وَ الْقُر}}؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ص۳۶۲.</ref> و در روایتی از [[امام علی]]{{ع}} آمده است: «بردهای نمیماند مگر مهدی او را میخرد و [[آزاد]] میکند و بدهکاری نمیماند مگر بدهیاش را میپردازد و حقی بر گردن کسی نمیماند مگر به صاحب [[حق]] باز میدهد و کسی کشته نمیشود مگر دیه او را میپردازد و کسی به کام [[مرگ]] نمیافتد مگر بدهی او را ادا میکند و... [[زمین]] را از داد پُر میسازد پس از آنکه از [[بیداد]] پر میشود»<ref>{{متن حدیث|فَلَا یَتْرُکُ عَبْداً مُسْلِماً إِلَّا اشْتَرَاهُ وَ أَعْتَقَهُ وَ لَا غَارِماً إِلَّا قَضَی دَیْنَهُ وَ لَا مَظْلِمَةً لِأَحَدٍ مِنَ النَّاسِ إِلَّا رَدَّهَا وَ لَا یَقْتُلُ مِنْهُمْ عَبْداً إِلَّا أَدَّی ثَمَنَهُ دِیَةٌ مُسَلَّمَةٌ إِلی أَهْلِهِ وَ لَا یُقْتَلُ قَتِیلٌ إِلَّا قَضَی عَنْهُ دَیْنَهُ وَ أَلْحَقَ عِیَالَهُ فِی الْعَطَاءِ حَتَّی یَمْلَأَ الْأَرْضَ قِسْطاً وَ عَدْلًا کَمَا مُلِئَتْ ظُلْماً وَ جَوْراً وَ عُدْوَاناً}}؛ بحارالانوار، ج ۵۲ ص۲۲۴ ـ ۲۲۵.</ref>. | ||
[[جامعۀ انسانی]] در | [[جامعۀ انسانی]] در [[روزگار]] ظهور برای نخستین بار به گونهای بیهمتا بر [[عدالت]] و [[درستی]] [[استوار]] میشود و [[روایات]] بزرگان [[معصوم]] برای به تصویر کشاندن آن، به فراخور حال مخاطبان، حتی از جزئیات [[نظم]] و [[عدل]] [[اجتماعی]] روزگار [[حکومت جهانی]] [[امام زمان]]{{ع}} [[سخن]] گفتهاند. به عنوان مثال، در پارهای روایات آمده است که در آن [[زمان]]، پنجرههایی که به معابر عمومی باز شدهاند و برای [[مردم]] مایه زحمتاند، بسته میشوند و ناودانهایی که به راه مردم آب میریزند، از میان میروند. در روایتی از [[امام باقر]]{{ع}} آمده است: «چون [[قائم]] ظهور میکند، راههای بزرگ را [[توسعه]] میدهد و... مساجدی را که میان راه مردماناند، ویران میکند»<ref>{{متن حدیث|یُوَسِّعُ الطَّرِیقَ الْأَعْظَمَ فَیَصِیرُ سِتِّینَ ذِرَاعاً وَ یَهْدِمُ کُلَّ مَسْجِدٍ عَلَی الطَّرِیقِ}}؛ بحار الأنوار ج ۵۲ ص۳۳۳.</ref> همچنین در [[روایت]] آمده است هنگام [[حج]]، کسی از سوی [[امام]] خطاب به [[حاجیان]] بانگ برمیآورد: «هر کس [[نماز]] [[طواف]] [[واجب]] را گزارده است، کنار رود تا دیگران نیز نماز واجب طواف خویش را بگزارند و [[نماز نافله]] مانع انجام نماز واجب نگردد»<ref>بحار الأنوار ج ۵۲ ص۳۳۳.</ref> [[هدف]] این روایات آن است که دقت و جدیت امام{{ع}} را در [[برقراری عدالت]] نشان دهند. | ||
نکتۀ پایانی در سیرۀ | نکتۀ پایانی در سیرۀ سیاسی حضرت [[کارگزاران]] عصر ظهور هستند، کسانی که در حکومت عدل [[حضرت مهدی]]{{ع}} وظیفهای بر عهده میگیرند، نمونههای [[راستی]] و [[دادگری]] و درستیاند و از قید [[امیال]] نفسانی و [[شهوتها]] رستهاند. حضرت مهدی{{ع}} بر کارگزاران خویش بسیار سختگیر است و مراقب است تا مبادا به [[کژی]] و ناراستی گرایند<ref>ر.ک: [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص۲۸۸-۲۹۰.</ref>. | ||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||
{{مدخل وابسته}} | {{مدخل وابسته}} | ||
*[[سیره | * [[سبک زندگی امام مهدی]] | ||
*[[سیره | * [[سیره اخلاقی امام مهدی]] | ||
*[[سیره عبادی امام مهدی]] | * [[سیره دینی امام مهدی]] | ||
*[[سیره خانوادگی امام مهدی]] | * [[سیره عبادی امام مهدی]] | ||
*[[سیره تربیتی امام مهدی]] | * [[سیره خانوادگی امام مهدی]] | ||
*[[سیره اجتماعی امام مهدی]] | * [[سیره تربیتی امام مهدی]] | ||
*[[سیره علمی امام مهدی]] | * [[سیره اجتماعی امام مهدی]] | ||
*[[سیره تبلیغی امام مهدی]] | * [[سیره علمی امام مهدی]] | ||
*[[سیره سیاسی امام مهدی]] | * [[سیره تبلیغی امام مهدی]] | ||
*[[سیره اقتصادی امام مهدی]] | * [[سیره سیاسی امام مهدی]] | ||
*[[سیره فرهنگی امام مهدی]] | * [[سیره اقتصادی امام مهدی]] | ||
*[[سیره مدیریتی امام مهدی]] | * [[سیره فرهنگی امام مهدی]] | ||
*[[سیره نظامی امام مهدی]] | * [[سیره مدیریتی امام مهدی]] | ||
*[[سیره قضایی امام مهدی]] | * [[سیره نظامی امام مهدی]] | ||
* [[سیره قضایی امام مهدی]] | |||
* [[سیره حکومتی امام مهدی]] | |||
{{پایان مدخل وابسته}} | {{پایان مدخل وابسته}} | ||
خط ۳۸: | خط ۴۴: | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده:سیره امام مهدی]] | |||
[[رده:سیره اجتماعی]] |
نسخهٔ کنونی تا ۱۷ نوامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۱:۳۲
گسترش عدل و داد از آرمانهای والای امام زمان (ع) است. نوع تربیت مردم در عصر ظهور زمینه برپایی عدالت را در همۀ ابعاد فردی و اجتماعی فراهم میسازد و رشد روحی و عقلی مردم در آن عصر، زمینهساز عدالت جهانی میشود.
مقدمه
گسترانیدن عدل و داد از آرمانهای بنیادی امام زمان(ع) است؛ همان سان که پیامبران(ع) نیز همواره در پی آن بودهاند[۱]. احادیثی که از قیام امام زمان(ع) سخن میگویند، همان قدر بر عدالت پای میفشارند که بر توحید و مبارزۀ با شرک. دادگری، آشکارترین صفت نیک امام(ع) است و بدین روی در برخی ادعیه از آن حضرت با عنوان "عدل منتظر" یاد شده است. در روایتی آمده است: "امام موعود، آغاز و انجام عدل است". بدین معنا که عدالت با آن حضرت به کمال و تمام میرسد. کمتر حدیثی را دربارۀ امام غایب(ع) میتوان یافت که از یادکرد عدالت تهی باشد و اخبار در این باره به سرحد تواتر رسیدهاند[۲].
در عصر ظهور، تربیت دینی و اخلاقی مردم، زمینههای برپایی عدالت را در همۀ ابعاد فردی و اجتماعی فراهم میسازد. در روایتی از امام رضا(ع) دربارۀ برپایی عدالت به دست امام زمان(ع) آمده است: «خداوند زمین را به دست او از هر ستمی میپیراید و از هر گونه کژی میزداید و... آن گاه که او خروج میکند، میزان عدل را میان مردم برمینهد و بدینسان، کسی نتواند به دیگری ستم روا دارد»[۳] این بدان معناست که در روزگار ظهور، میزان و معیار عدالت مشخص میشود و به دست مردم میافتد و زمامداران وظیفۀ خویش را میشناسند و مردم رفتار خود را به صلاح میآورند. در روایتی دیگر پیامبر اسلام(ص) فرمودند: «مهدی ثروت را عادلانه میان مردم تقسیم میکند و خدای متعال قلب امت اسلام را از بینیازی سرشار میکند و آنان را از عدالت خویش بهرهمند میسازد»[۴] بدین ترتیب، رشد روحی و عقلی مردم در آن عصر، زمینهساز عدالت جهانی میشود و قاطعیت در اجرای احکام و قوانین عدالت محور اسلام نیز چاشنی آن میگردد و دادگری به هر خانهای پا مینهد؛ چنانکه در روایتی از امام صادق(ع) آمده است: «مهدی عدالت را به هر خانهای راه مینماید؛ همان سان که سرما و گرما به هر خانهای راه مییابد، و دادگری او همه جا را در بر میگیرد»[۵] و در روایتی از امام علی(ع) آمده است: «بردهای نمیماند مگر مهدی او را میخرد و آزاد میکند و بدهکاری نمیماند مگر بدهیاش را میپردازد و حقی بر گردن کسی نمیماند مگر به صاحب حق باز میدهد و کسی کشته نمیشود مگر دیه او را میپردازد و کسی به کام مرگ نمیافتد مگر بدهی او را ادا میکند و... زمین را از داد پُر میسازد پس از آنکه از بیداد پر میشود»[۶].
جامعۀ انسانی در روزگار ظهور برای نخستین بار به گونهای بیهمتا بر عدالت و درستی استوار میشود و روایات بزرگان معصوم برای به تصویر کشاندن آن، به فراخور حال مخاطبان، حتی از جزئیات نظم و عدل اجتماعی روزگار حکومت جهانی امام زمان(ع) سخن گفتهاند. به عنوان مثال، در پارهای روایات آمده است که در آن زمان، پنجرههایی که به معابر عمومی باز شدهاند و برای مردم مایه زحمتاند، بسته میشوند و ناودانهایی که به راه مردم آب میریزند، از میان میروند. در روایتی از امام باقر(ع) آمده است: «چون قائم ظهور میکند، راههای بزرگ را توسعه میدهد و... مساجدی را که میان راه مردماناند، ویران میکند»[۷] همچنین در روایت آمده است هنگام حج، کسی از سوی امام خطاب به حاجیان بانگ برمیآورد: «هر کس نماز طواف واجب را گزارده است، کنار رود تا دیگران نیز نماز واجب طواف خویش را بگزارند و نماز نافله مانع انجام نماز واجب نگردد»[۸] هدف این روایات آن است که دقت و جدیت امام(ع) را در برقراری عدالت نشان دهند.
نکتۀ پایانی در سیرۀ سیاسی حضرت کارگزاران عصر ظهور هستند، کسانی که در حکومت عدل حضرت مهدی(ع) وظیفهای بر عهده میگیرند، نمونههای راستی و دادگری و درستیاند و از قید امیال نفسانی و شهوتها رستهاند. حضرت مهدی(ع) بر کارگزاران خویش بسیار سختگیر است و مراقب است تا مبادا به کژی و ناراستی گرایند[۹].
جستارهای وابسته
- سبک زندگی امام مهدی
- سیره اخلاقی امام مهدی
- سیره دینی امام مهدی
- سیره عبادی امام مهدی
- سیره خانوادگی امام مهدی
- سیره تربیتی امام مهدی
- سیره اجتماعی امام مهدی
- سیره علمی امام مهدی
- سیره تبلیغی امام مهدی
- سیره سیاسی امام مهدی
- سیره اقتصادی امام مهدی
- سیره فرهنگی امام مهدی
- سیره مدیریتی امام مهدی
- سیره نظامی امام مهدی
- سیره قضایی امام مهدی
- سیره حکومتی امام مهدی
منابع
پانویس
- ↑ ﴿قَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَيِّنَاتِ وَأَنْزَلْنَا مَعَهُمُ الْكِتَابَ وَالْمِيزَانَ لِيَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ وَأَنْزَلْنَا الْحَدِيدَ فِيهِ بَأْسٌ شَدِيدٌ وَمَنَافِعُ لِلنَّاسِ وَلِيَعْلَمَ اللَّهُ مَنْ يَنْصُرُهُ وَرُسُلَهُ بِالْغَيْبِ إِنَّ اللَّهَ قَوِيٌّ عَزِيزٌ﴾«ما پیامبرانمان را با برهانها (ی روشن) فرستادیم و با آنان کتاب و ترازو فرو فرستادیم تا مردم به دادگری برخیزند و (نیز) آهن را فرو فرستادیم که در آن نیرویی سخت و سودهایی برای مردم است و تا خداوند معلوم دارد چه کسی در نهان، (دین) او و پیامبرانش را یاری می کند» سوره حدید، آیه ۲۵.
- ↑ مکیال المکارم، ج ۱ ص۱۱۸ ـ ۱۱۹.
- ↑ «یُطَهِّرُ اللَّهُ بِهِ الْأَرْضَ مِنْ کُلِّ جَوْرٍ وَ یُقَدِّسُهَا مِنْ کُلِّ ظُلْمٍ وَ هُوَ الَّذِی یَشُکُّ النَّاسُ فِی وِلَادَتِهِ وَ هُوَ صَاحِبُ الْغَیْبَةِ قَبْلَ خُرُوجِهِ فَإِذَا خَرَجَ أَشْرَقَتِ الْأَرْضُ بِنُورِ رَبِّها وَ وَضَعَ مِیزَانَ الْعَدْلِ بَیْنَ النَّاسِ فَلَا یَظْلِمُ أَحَدٌ أَحَداً»؛ بحار الأنوار ج ۵۲ ص۳۲۲.
- ↑ «یَقْسِمُ الْمَالَ بِالسَّوِیَّةِ وَ یَجْعَلُ اللَّهُ الْغِنَی فِی قُلُوبِ هَذِهِ الْأُمَّةِ فَیَمْلِکُ سَبْعاً أَوْ تِسْعاً لَا خَیْرَ فِی الْعَیْشِ بَعْدَ الْمَهْدِیِّ»؛ بحارالانوار، ج ۵۱ ص۸۴.
- ↑ «أَمَا وَ اللَّهِ لَیَدْخُلَنَّ عَلَیْهِمْ عَدْلُهُ جَوْفَ بُیُوتِهِمْ کَمَا یَدْخُلُ الْحَرُّ وَ الْقُر»؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ص۳۶۲.
- ↑ «فَلَا یَتْرُکُ عَبْداً مُسْلِماً إِلَّا اشْتَرَاهُ وَ أَعْتَقَهُ وَ لَا غَارِماً إِلَّا قَضَی دَیْنَهُ وَ لَا مَظْلِمَةً لِأَحَدٍ مِنَ النَّاسِ إِلَّا رَدَّهَا وَ لَا یَقْتُلُ مِنْهُمْ عَبْداً إِلَّا أَدَّی ثَمَنَهُ دِیَةٌ مُسَلَّمَةٌ إِلی أَهْلِهِ وَ لَا یُقْتَلُ قَتِیلٌ إِلَّا قَضَی عَنْهُ دَیْنَهُ وَ أَلْحَقَ عِیَالَهُ فِی الْعَطَاءِ حَتَّی یَمْلَأَ الْأَرْضَ قِسْطاً وَ عَدْلًا کَمَا مُلِئَتْ ظُلْماً وَ جَوْراً وَ عُدْوَاناً»؛ بحارالانوار، ج ۵۲ ص۲۲۴ ـ ۲۲۵.
- ↑ «یُوَسِّعُ الطَّرِیقَ الْأَعْظَمَ فَیَصِیرُ سِتِّینَ ذِرَاعاً وَ یَهْدِمُ کُلَّ مَسْجِدٍ عَلَی الطَّرِیقِ»؛ بحار الأنوار ج ۵۲ ص۳۳۳.
- ↑ بحار الأنوار ج ۵۲ ص۳۳۳.
- ↑ ر.ک: فرهنگ شیعه، ص۲۸۸-۲۹۰.