منظور از رجعت چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
جز (جایگزینی متن - '{{عربی|اندازه=155%|﴿{{متن قرآن' به '{{عربی|اندازه=100%|﴿{{متن قرآن')
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۰: خط ۱۰:
   
   
| پاسخ‌دهنده        =
| پاسخ‌دهنده        =
| پاسخ‌دهندگان      = [[سید جعفر موسوی‌نسب|موسوی‌نسب]] ؛ [[عبدالمجید زهادت|زهادت]] ؛ [[علی رضا رجالی تهرانی|رجالی تهرانی]] ؛ [[علی اصغر رضوانی|رضوانی]] ؛ [[محمد باقری‌زاده اشعری]] ؛ [[نویسندگان کتاب «آفتاب مهر»]] ؛ [[نویسندگان کتاب «نگین آفرینش»]] ؛ [[پژوهشگران مؤسسه آینده روشن]]
| پاسخ‌دهندگان      = [[سید جعفر موسوی‌نسب|موسوی‌نسب]]؛ [[عبدالمجید زهادت|زهادت]]؛ [[علی رضا رجالی تهرانی|رجالی تهرانی]]؛ [[علی اصغر رضوانی|رضوانی]]؛ [[محمد باقری‌زاده اشعری]]؛ [[نویسندگان کتاب «آفتاب مهر»]]؛ [[نویسندگان کتاب «نگین آفرینش»]]؛ [[پژوهشگران مؤسسه آینده روشن]]
}}
}}
'''منظور از [[رجعت]] چیست؟''' یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث '''[[مهدویت (پرسش)|مهدویت]]''' است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی '''[[مهدویت]]''' مراجعه شود.
'''منظور از [[رجعت]] چیست؟''' یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث '''[[مهدویت (پرسش)|مهدویت]]''' است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی '''[[مهدویت]]''' مراجعه شود.
خط ۱۷: خط ۱۷:


== پاسخ نخست==
== پاسخ نخست==
[[پرونده:11046759983.jpg||بندانگشتی|90px|right|[[محمد م‍ح‍م‍دی‌ ری‌ش‍ه‍ری‌]]]]
::::::آیت‌الله '''[[محمد م‍ح‍م‍دی‌ ری‌ش‍ه‍ری‌]]'''، در کتاب ''«[[دانشنامهٔ امام مهدی (کتاب)|دانشنامهٔ امام مهدی]]»'' در این‌باره گفته است:
::::::«[[رجعت]] در لغت، به معنای بازگشت است و در اصطلاح، به معنای بازگشت جمعی از درگذشتگان مؤمن و کافر به زندگی دنیا به هنگام قیام [[امام مهدی]]{{ع}} است تا کافران مجازات دنیوی خود را ببینند و مؤمنان نیز ضمن مشارکت در قیام [[امام مهدی]]{{ع}} از مجازات کافران، خشنود گردند<ref>رسائل الشریف المرتضی، ج ۱، ص ۱۲۵، علم الیقین فی أصول الدین، ج ۲، ص ۸۲۳، مجموعة ثلاث رسائل (مخطوطة)، مفید، ص ۳۴، مجمع البحرین، ج ۴، ص ۳۳۳.</ref>.
::::::معنای اصطلاحی "[[رجعت]]"، جزو آموزه‌های اختصاصی [[شیعه]] است. درباره زمان دقیق [[رجعت]]، سه احتمال وجود دارد: کمی قبل از قیام، هم‌زمان با آغاز قیام و کمی بعد از قیام [[امام مهدی]]{{ع}}<ref>علامه مجلسی، هر سه احتمال را آورده است (مرآة العقول، ج ۳، ص ۲۰۱).</ref>. در هر صورت تعبیر "هنگام قیام"، هر سه احتمال را در بر می‌گیرد. بسیاری از اندیشمندان<ref>این، همان کاری است که [[شیخ مفید]] کرده است (أوائل المقالات، ص ۷۷- ۷۸).</ref>، به پیروی از احادیث، [[رجعت]] را مخصوص کسانی می‌دانند که در ایمان یا کفر، خالص باشند. [[امام صادق]]{{ع}} می‌فرماید: {{عربی|اندازه=120%|"إِنَّ الرَّجْعَةَ لَيْسَتْ بِعَامَّةٍ وَ هِيَ خَاصَّةٌ لَا يَرْجِعُ إِلَّا مَنْ مَحَضَ الْإِيمَانَ مَحْضاً أَوْ مَحَضَ الشِّرْكَ مَحْضاً"}}<ref>تصحیح الاعتقاد، شیخ مفید، ص ۴۰، مختصر بصائر الدرجات، ص ۲۴، بحار الأنوار، ج ۵۳، ص ۳۹، ح ۱.</ref>. [[رجعت]]، عمومی نیست؛ بلکه ویژه گروهی خاص است. تنها، گروهی بازگشت می‌کنند که ایمان خالص یا شرک خالص دارند. [[رجعت]]، به صورت احیای دوباره زندگی دنیاست. بنا بر این، باید روح به بدن باز گردد و بازگشتی جسمانی صورت پذیرد، نه صرفاً بازگشتی روحانی. بر اساس احادیث اسلامی، بازگشت روحانی، برای بسیاری از مؤمنان اتفاق می‌افتد و آنان در مواقعی خاص همچون جمعه، اجازه می‌یابند که به سوی اهل منزل خود بروند و احوال آنان را مشاهده کنند؛ اما این بازگشت روحانی، غیر از "[[رجعت]]" است که در آن، روح به بدن باز می‌گردد و انسان، زندگی جسمانی را از سر می‌گیرد<ref>[[رجعت]] اصطلاحی، با رجعتی که برخی کافران در آستانه مرگ طلب می‌کنند، متفاوت است. چهار تفاوت مهم میان [[رجعت]] و این تقاضای کافران برای بازگشت به دنیا وجود دارد که در بحث از شبهات و ادله مخالفان [[رجعت]] خواهد آمد.</ref>. البته از سخنان بعضی قدمای علمای [[شیعه]] و همچنین از سخنان [[طبرسی]] در مجمع البیان بر می‌آید که اقلیت بسیار کوچکی از [[شیعه]]، [[رجعت]] را به معنای بازگشت دولت و [[حکومت]] [[اهل بیت]]{{عم}} تفسیر کرده‌اند و نه بازگشت اشخاص و زنده شدن مردگان. [[طبرسی]]، بر این اعتقاد است که مخالفت آنها طوری است که لطمه‌ای به اجماع نمی‌زند<ref>مجمع البیان، ج ۷، ص ۳۶۷.</ref>»<ref>[[محمد م‍ح‍م‍دی‌ ری‌ش‍ه‍ری‌|م‍ح‍م‍دی‌ ری‌ش‍ه‍ری‌، محمد]]، [[دانشنامهٔ امام مهدی (کتاب)|دانشنامهٔ امام مهدی]]، ج۸، ص۳۶، ۳۷.</ref>.
==پاسخ‌های دیگر==
{{یادآوری پاسخ}}
{{جمع شدن|۱. حجت الاسلام و المسلمین موسوی‌نسب؛}}
[[پرونده:13681056.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[سید جعفر موسوی‌نسب]]]]
[[پرونده:13681056.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[سید جعفر موسوی‌نسب]]]]
::::::حجت الاسلام و المسلمین '''[[سید جعفر موسوی‌نسب]]'''، در کتاب ''«[[دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]»'' در این‌باره گفته است:
::::::حجت الاسلام و المسلمین '''[[سید جعفر موسوی‌نسب]]'''، در کتاب ''«[[دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]»'' در این‌باره گفته است:
خط ۲۲: خط ۳۰:
::::::و در اصطلاح: از نظر [[شیعه]] [[امامیه]] عقیده به بازگشت [[ائمه]] [[معصومین]] {{عم}} و مؤمنین محض و کافرین محض پس از [[ظهور]] حضرت [[امام مهدی|ولی عصر]] {{ع}} را [[رجعت]] می‌نامند<ref>طبسى، نجم الدین، [[رجعت]] از نظر شیعه، ص ۱۵.</ref>.
::::::و در اصطلاح: از نظر [[شیعه]] [[امامیه]] عقیده به بازگشت [[ائمه]] [[معصومین]] {{عم}} و مؤمنین محض و کافرین محض پس از [[ظهور]] حضرت [[امام مهدی|ولی عصر]] {{ع}} را [[رجعت]] می‌نامند<ref>طبسى، نجم الدین، [[رجعت]] از نظر شیعه، ص ۱۵.</ref>.
::::::[[رجعت]] یکی از عقائد مسلّم و تردیدناپذیر [[شیعه]] است که براساس آیات [[قرآن کریم]] و احادیث [[معصومین]] {{عم}} استوار می‌باشد و فرمان [[رجعت]] همانند فرمان [[ظهور]] از ناحیه مقدس پروردگار متعال صادر می‌شود»<ref>[[دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ج۲، ص۲۷۱.</ref>.
::::::[[رجعت]] یکی از عقائد مسلّم و تردیدناپذیر [[شیعه]] است که براساس آیات [[قرآن کریم]] و احادیث [[معصومین]] {{عم}} استوار می‌باشد و فرمان [[رجعت]] همانند فرمان [[ظهور]] از ناحیه مقدس پروردگار متعال صادر می‌شود»<ref>[[دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ج۲، ص۲۷۱.</ref>.
<br />
{{پایان جمع شدن}}
<br />
<br />


==پاسخ‌های دیگر==
{{جمع شدن|۲. حجت الاسلام و المسلمین زهادت؛}}
{{یادآوری پاسخ}}
{{جمع شدن|۱. حجت الاسلام و المسلمین زهادت؛}}
[[پرونده:Pic259.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[عبدالمجید زهادت]]]]
[[پرونده:Pic259.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[عبدالمجید زهادت]]]]
::::::حجت الاسلام و المسلمین '''[[عبدالمجید زهادت]]'''، در کتاب  ''«[[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید ۵ ج۲]]»'' در این‌باره گفته است:
::::::حجت الاسلام و المسلمین '''[[عبدالمجید زهادت]]'''، در کتاب  ''«[[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید ۵ ج۲]]»'' در این‌باره گفته است:
خط ۴۵: خط ۴۹:
{{پایان جمع شدن}}
{{پایان جمع شدن}}


{{جمع شدن|۲. حجت الاسلام و المسلمین فاضلیان؛}}
{{جمع شدن|۳. حجت الاسلام و المسلمین فاضلیان؛}}
[[پرونده:9030760879.jpg|بندانگشتی|right|100px|[[سید محمد جواد فاضلیان]]]]
[[پرونده:9030760879.jpg|بندانگشتی|right|100px|[[سید محمد جواد فاضلیان]]]]
::::::حجت الاسلام و المسلمین '''[[سید محمد جواد فاضلیان]]'''، در مقاله ''«[[قیام (مقاله)|قیام]]»'' در این‌باره گفته است:
::::::حجت الاسلام و المسلمین '''[[سید محمد جواد فاضلیان]]'''، در مقاله ''«[[قیام (مقاله)|قیام]]»'' در این‌باره گفته است:
خط ۵۱: خط ۵۵:
{{پایان جمع شدن}}
{{پایان جمع شدن}}


{{جمع شدن|۳. حجت الاسلام و المسلمین رجالی تهرانی؛}}
{{جمع شدن|۴. حجت الاسلام و المسلمین رجالی تهرانی؛}}
[[پرونده:1368299.jpg|بندانگشتی|right|100px|[[علی رضا رجالی تهرانی]]]]
[[پرونده:1368299.jpg|بندانگشتی|right|100px|[[علی رضا رجالی تهرانی]]]]
::::::حجت الاسلام و المسلمین '''[[علی رضا رجالی تهرانی]]'''، در کتاب ''«[[یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]»'' در این‌باره گفته است:
::::::حجت الاسلام و المسلمین '''[[علی رضا رجالی تهرانی]]'''، در کتاب ''«[[یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]»'' در این‌باره گفته است:
خط ۶۲: خط ۶۶:
{{پایان جمع شدن}}
{{پایان جمع شدن}}


{{جمع شدن|۴. آقای رضوانی (پژوهشگر حوزه علمیه قم)؛}}
{{جمع شدن|۵. آقای رضوانی (پژوهشگر حوزه علمیه قم)؛}}
[[پرونده:15207.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[علی اصغر رضوانی]]]]
[[پرونده:15207.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[علی اصغر رضوانی]]]]
::::::آقای '''[[علی اصغر رضوانی]]'''، در کتاب ''«[[موعودشناسی و پاسخ به شبهات (کتاب)|موعودشناسی و پاسخ به شبهات]]»'' در این‌باره گفته است:
::::::آقای '''[[علی اصغر رضوانی]]'''، در کتاب ''«[[موعودشناسی و پاسخ به شبهات (کتاب)|موعودشناسی و پاسخ به شبهات]]»'' در این‌باره گفته است:
خط ۶۸: خط ۷۲:
{{پایان جمع شدن}}
{{پایان جمع شدن}}


{{جمع شدن|۵. آقای باقری‌زاده اشعری؛}}
{{جمع شدن|۶. آقای باقری‌زاده اشعری؛}}
[[پرونده:87666522.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[محمد باقری‌زاده اشعری]]]]
[[پرونده:87666522.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[محمد باقری‌زاده اشعری]]]]
::::::آقای '''[[محمد باقری‌زاده اشعری]]'''، در کتاب ''«[[از امام مهدی بیشتر بدانیم (کتاب)|از امام مهدی بیشتر بدانیم]]»'' در این‌باره گفته است:
::::::آقای '''[[محمد باقری‌زاده اشعری]]'''، در کتاب ''«[[از امام مهدی بیشتر بدانیم (کتاب)|از امام مهدی بیشتر بدانیم]]»'' در این‌باره گفته است:
خط ۷۶: خط ۸۰:
{{پایان جمع شدن}}
{{پایان جمع شدن}}


{{جمع شدن|۶. نویسندگان کتاب «آفتاب مهر»؛}}
{{جمع شدن|۷. نویسندگان کتاب «آفتاب مهر»؛}}
[[پرونده:1402.jpg|100px|right|بندانگشتی|]]
[[پرونده:1402.jpg|100px|right|بندانگشتی|]]
::::::نویسندگان کتاب ''«[[آفتاب مهر ج۱ (کتاب)|آفتاب مهر]]»'' در این‌باره گفته‌اند:
::::::نویسندگان کتاب ''«[[آفتاب مهر ج۱ (کتاب)|آفتاب مهر]]»'' در این‌باره گفته‌اند:
خط ۹۰: خط ۹۴:
{{پایان جمع شدن}}
{{پایان جمع شدن}}


{{جمع شدن|۷. پژوهشگران مؤسسه آینده روشن؛}}
{{جمع شدن|۸. پژوهشگران مؤسسه آینده روشن؛}}
[[پرونده:151828.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[پژوهشگران مؤسسه آینده روشن]]]]
[[پرونده:151828.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[پژوهشگران مؤسسه آینده روشن]]]]
::::::'''[[پژوهشگران مؤسسه آینده روشن]]'''، در کتاب ''«[[مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها (کتاب)|مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها]]»'' در این‌باره گفته‌اند:
::::::'''[[پژوهشگران مؤسسه آینده روشن]]'''، در کتاب ''«[[مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها (کتاب)|مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها]]»'' در این‌باره گفته‌اند:
خط ۹۹: خط ۱۰۳:
{{پایان جمع شدن}}
{{پایان جمع شدن}}


{{جمع شدن|۸. نویسندگان کتاب [[نگین آفرینش ج۱ (کتاب)|نگین آفرینش]]؛}}
{{جمع شدن|۹. نویسندگان کتاب [[نگین آفرینش ج۱ (کتاب)|نگین آفرینش]]؛}}
[[پرونده:991395.jpg|بندانگشتی|100px|right|]]
[[پرونده:991395.jpg|بندانگشتی|100px|right|]]
::::::نویسندگان کتاب ''«[[نگین آفرینش ج۱ (کتاب)|نگین آفرینش]]»'' در این باره گفته‌اند:
::::::نویسندگان کتاب ''«[[نگین آفرینش ج۱ (کتاب)|نگین آفرینش]]»'' در این باره گفته‌اند:

نسخهٔ ‏۱۵ آوریل ۲۰۱۹، ساعت ۰۸:۳۲

الگو:پرسش غیرنهایی

منظور از رجعت چیست؟
موضوع اصلیبانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل بالاترمهدویت / عصر پس از ظهور / رجعت
مدخل اصلیویژگی‌های رجعت
مدخل وابسته؟

منظور از رجعت چیست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.

عبارت‌های دیگری از این پرسش

پاسخ نخست

محمد م‍ح‍م‍دی‌ ری‌ش‍ه‍ری‌
آیت‌الله محمد م‍ح‍م‍دی‌ ری‌ش‍ه‍ری‌، در کتاب «دانشنامهٔ امام مهدی» در این‌باره گفته است:
«رجعت در لغت، به معنای بازگشت است و در اصطلاح، به معنای بازگشت جمعی از درگذشتگان مؤمن و کافر به زندگی دنیا به هنگام قیام امام مهدی(ع) است تا کافران مجازات دنیوی خود را ببینند و مؤمنان نیز ضمن مشارکت در قیام امام مهدی(ع) از مجازات کافران، خشنود گردند[۱].
معنای اصطلاحی "رجعت"، جزو آموزه‌های اختصاصی شیعه است. درباره زمان دقیق رجعت، سه احتمال وجود دارد: کمی قبل از قیام، هم‌زمان با آغاز قیام و کمی بعد از قیام امام مهدی(ع)[۲]. در هر صورت تعبیر "هنگام قیام"، هر سه احتمال را در بر می‌گیرد. بسیاری از اندیشمندان[۳]، به پیروی از احادیث، رجعت را مخصوص کسانی می‌دانند که در ایمان یا کفر، خالص باشند. امام صادق(ع) می‌فرماید: "إِنَّ الرَّجْعَةَ لَيْسَتْ بِعَامَّةٍ وَ هِيَ خَاصَّةٌ لَا يَرْجِعُ إِلَّا مَنْ مَحَضَ الْإِيمَانَ مَحْضاً أَوْ مَحَضَ الشِّرْكَ مَحْضاً"[۴]. رجعت، عمومی نیست؛ بلکه ویژه گروهی خاص است. تنها، گروهی بازگشت می‌کنند که ایمان خالص یا شرک خالص دارند. رجعت، به صورت احیای دوباره زندگی دنیاست. بنا بر این، باید روح به بدن باز گردد و بازگشتی جسمانی صورت پذیرد، نه صرفاً بازگشتی روحانی. بر اساس احادیث اسلامی، بازگشت روحانی، برای بسیاری از مؤمنان اتفاق می‌افتد و آنان در مواقعی خاص همچون جمعه، اجازه می‌یابند که به سوی اهل منزل خود بروند و احوال آنان را مشاهده کنند؛ اما این بازگشت روحانی، غیر از "رجعت" است که در آن، روح به بدن باز می‌گردد و انسان، زندگی جسمانی را از سر می‌گیرد[۵]. البته از سخنان بعضی قدمای علمای شیعه و همچنین از سخنان طبرسی در مجمع البیان بر می‌آید که اقلیت بسیار کوچکی از شیعه، رجعت را به معنای بازگشت دولت و حکومت اهل بیت(ع) تفسیر کرده‌اند و نه بازگشت اشخاص و زنده شدن مردگان. طبرسی، بر این اعتقاد است که مخالفت آنها طوری است که لطمه‌ای به اجماع نمی‌زند[۶]»[۷].

پاسخ‌های دیگر

 با کلیک بر «ادامه مطلب» پاسخ باز و با کلیک بر «نهفتن» بسته می‌شود:  

پرسش‌های وابسته

منبع‌شناسی جامع مهدویت

پانویس

 با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:  

  1. رسائل الشریف المرتضی، ج ۱، ص ۱۲۵، علم الیقین فی أصول الدین، ج ۲، ص ۸۲۳، مجموعة ثلاث رسائل (مخطوطة)، مفید، ص ۳۴، مجمع البحرین، ج ۴، ص ۳۳۳.
  2. علامه مجلسی، هر سه احتمال را آورده است (مرآة العقول، ج ۳، ص ۲۰۱).
  3. این، همان کاری است که شیخ مفید کرده است (أوائل المقالات، ص ۷۷- ۷۸).
  4. تصحیح الاعتقاد، شیخ مفید، ص ۴۰، مختصر بصائر الدرجات، ص ۲۴، بحار الأنوار، ج ۵۳، ص ۳۹، ح ۱.
  5. رجعت اصطلاحی، با رجعتی که برخی کافران در آستانه مرگ طلب می‌کنند، متفاوت است. چهار تفاوت مهم میان رجعت و این تقاضای کافران برای بازگشت به دنیا وجود دارد که در بحث از شبهات و ادله مخالفان رجعت خواهد آمد.
  6. مجمع البیان، ج ۷، ص ۳۶۷.
  7. م‍ح‍م‍دی‌ ری‌ش‍ه‍ری‌، محمد، دانشنامهٔ امام مهدی، ج۸، ص۳۶، ۳۷.
  8. معجم مقائیس اللغة.
  9. طبسى، نجم الدین، رجعت از نظر شیعه، ص ۱۵.
  10. دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ج۲، ص۲۷۱.
  11. ، «الرُّجُوعُ: العود إلي ما كان منه البدء فَالرُّجُوعُ: العود، الرَّجْعَةُ و الرِّجْعَةُ، و في العود إلي الدّنيا بعد الممات، و يقال: فلا يؤمن بِالرَّجْعَة»مفردات، ص ۳۴۳. طریحی می‌گوید: «الرجعة بالفتح هي المرة في الرجوع بعد الموت بعد ظهور المهدي (ع)، و هي من ضروريات مذهب الإمامية... و فلا يؤمن بالرجعة: أي بالرجوع إلي الدنيا بعد الموت.»
  12. بقره / ۲۴۳. آیا در (کار) کسانی ننگریسته‌ای که از بیم مرگ از سرزمین خود بیرون رفتند و آنان هزاران کس بودند
  13. بقره / ۲۵۹. یا همچون (داستان) آن کس که بر (خرابه‌های) شهری (با خانه‌هایی) فرو ریخته گذشت.
  14. بقره / ۵۶.
  15. الاعتقادات، ص ۶۰.
  16. الارشاد، ج ۲، ص ۳۶۹.
  17. المسائل، السرویه، ص ۳۰.
  18. الرسائل الشریف مرتضی، ج ۱، ص ۱۲۵.
  19. بحار الانوار، ج ۵۳، ص ۱۲۲.
  20. نمل/ ۸۳. و (یاد کن) روزی (را) که از هر امتی دسته‌ای از آنان را که نشانه‌های ما را دروغ می‌شمردند گرد می‌آوریم و آنگاه آنان را به هم می‌پیوندند.
  21. المیزان، ج ۲، ص ۱۰۶، ذیل آیه ۲۱۰ از سوره بقره.
  22. مجمع البیان، ج ۷، ص ۳۶۷، ذیل آیه ۸۳ سوره نمل.
  23. معارف و عقاید ۵ ج۲، ص۲۸۳-۲۸۶.
  24. شیخ مفید، اوائل المقالات، ص ۷۷
  25. مجمع البیان، ج ۷، ص۴۰۶.
  26. فاضلیان، سید محمد جواد؛ قیام، ص ۳۰۲ تا ۳۰۳.
  27. «اگر در راه خدا کشته شوید، و یا بمیرید، رحمت و مغفرت خدا بهتر است از آنچه گرد می‌‏‏آورید» سوره آل عمران، آیه ۱۵۷
  28. تفسیر عیاشی، ج ۱، ص ۲۰۲
  29. بحار الانوار، علّامه مجلسی، ج ۵۳، ص ۶۶
  30. «خداوند از مؤمنان جان‌ها و مال‌هایشان را خریداری کرد و در برابر، بهشت را از آن آنها ساخت، آنها در راه خدا کارزار کنند و بکشند و کشته شوند. وعده حقّ خدا در تورات و انجیل و قرآن است. چه کسی از خداوند، به وعده خود وفادارتر است؟ بشارت باد بر شما با این معامله‌‏ای که با خدا کردید، و این رستگاری بزرگ است.» سوره توبه، آیه ۱۱۱
  31. سوره آل عمران، آیه ۱۴۴
  32. سوره آل عمران، آیه ۱۵۸.
  33. سوره توبه، آیه ۱۱۱
  34. سوره انبیاء، آیه ۳۵
  35. تفسیر عیاشی، ج ۲، ص112
  36. «آنگاه شما را پس از مرگتان برانگیختم تا شاید سپاسگزار باشید» سوره بقره، آیه ۵۶
  37. تفسیر صافی، فیض کاشانی، ج ۴، ص ۷۷
  38. «به یاد آورید هنگامی را که فردی را به قتل رساندید. سپس درباره قاتل او به نزاع پرداختید، و خداوند آنچه را که مخفی می‌‏کردید آشکار می‌‏‏سازد. پس گفتیم که قسمتی از گاو را به مقتول بزنید (تا زنده شود و قاتل خود را معرفی کند) خداوند این‏گونه مردگان را زنده می‌‏‏کند و آیات خود را به شما نشان می‌‏دهد، شاید عقل خود را به کار برید» سوره بقره، آیات ۷۲ و ۷۳
  39. تفسیر المیزان، علّامه طباطبایی، ج ۱، ص ۲۰۴
  40. تفسیر صافی، فیض کاشانی، ج ۱، ص ۱۲۹
  41. بلد الامین، کفعمی، ص ۳۰۱
  42. اقتباس از کتاب رجعت تألیف محمد خادمی شیرازی
  43. یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص ۲۵۷ تا ۲۶۲.
  44. موعودشناسی و پاسخ به شبهات، ص ۶۵۹.
  45. شیخ مفید، تصحیح الاعتقاد، ص ۴۰.
  46. مسلّم، در این جا به معنای غیر قابل انفکاک و قطعی بودن اصل موضوع است.
  47. رجعت، از مسلّمات مذهب است، بدین معنا که اگر کسی متون مذهب تشیع را ببیند، بی‌تردید، رجعت را جزء اعتقادات شیعه به حساب می‌آورد. البته این به معنای آن نیست که بر سر کیفیت و جزئیات آن نیز اتفاق نظر وجود داشته باشد. به علاوه، ممکن است کسی از متون مذهبی، اطلاع کافی نداشته باشد و بر اثر این بی‌اطلاعی یا قانع نشدن، اعتقاد به رجعت نداشته باشد. چنین کسی از دایره تشیع، بیرون نیست.
  48. ر.ک: محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامهٔ امام مهدی، ج ۸، ص ۳۶–۳۸.
  49. باقری‌زاده اشعری، محمد، از امام مهدی بیشتر بدانیم، ص۹۱، ۹۲.
  50. اوائل المقالات، ص ۷۷.
  51. سوره بقره؛ آیه: ۵۵ و ۵۶.
  52. سوره بقره؛ آیه:۷۳.
  53. سوره بقره؛ آیه:۲۴۳.
  54. سوره بقره؛ آیه:۲۵۹.
  55. سوره آل عمران؛ آیه: ۴۹.
  56. بحارالانوار، ج۵۳، ص۵۱.
  57. بحارالانوار، ج۵۳، ص ۵۹.
  58. بحارالانوار، ج۵۳، ص۹۲.
  59. آفتاب مهر، ج۱، ص ۲۷۸-۲۸۰.
  60. نک: بحار الانوار، ج۳۵، ص۱۳۸
  61. همان، ج۷، ص۶۱ وج۵۳، ص۶۳
  62. تفسیر المیزان، علامه طباطبایی، ترجمه: آیت الله مصباح یزدی، ج۲، ص۱۴۶ ونک: ظهور نور، علی سعادت پرور، ص۲۰۵ - ۲۰۶
  63. مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها، ص ۴۳۷.
  64. بالادستان، محمد امین؛ حائری‌‎پور، محمد مهدی؛ یوسفیان، مهدی، نگین آفرینش، ج۱، ص ۲۴۰.