منظور از نیابت خاصه چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

افزودن پیوند
از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
دیداریویکی‌متن
جز (جایگزینی متن - '<ref>مجتبی تونه‌ای، موعودنامه، ص' به '<ref>تونه‌ای، مجتبی، [[موعودنامه (کتا...)
خط ۱۷: خط ۱۷:
== پاسخ نخست==
== پاسخ نخست==
[[پرونده:136863.JPG|بندانگشتی|right|100px|[[خدامراد سلیمیان]]]]
[[پرونده:136863.JPG|بندانگشتی|right|100px|[[خدامراد سلیمیان]]]]
::::::حجت الاسلام و المسلمین '''[[خدامراد سلیمیان]]'''، در کتاب ''«[[پرسمان مهدویت (کتاب)|پرسمان مهدویت]]»'' در این‌باره گفته است:
::::::حجت الاسلام و المسلمین '''[[خدامراد سلیمیان]]'''، در دو کتاب ''«[[پرسمان مهدویت (کتاب)|پرسمان مهدویت]]»'' و ''«[[درسنامه مهدویت ج۲ (کتاب)|درسنامه مهدویت]]»'' در این‌باره گفته است:
::::::«از آنجایی که [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} به ناچار مدت درازی از زندگی خود را در پرده [[غیبت]] گذرانده است، برای [[هدایت]] [[جامعه]] ناگزیر از [[برگزیدن]] افرادی به عنوان [[نائب]] بوده است. و نیز از آنجایی که آن حضرت دارای دو نوع [[غیبت]] بوده و ماهیت هر یک با دیگری متفاوت بود این [[نیابت]] نیز در هر مرحله با مرحله دیگر متفاوت است. اصطلاحا [[نیابت]] در دوران [[غیبت صغرا]] را [[نیابت خاص]] و [[نیابت]] در [[غیبت کبرا]] را [[نیابت عام]] می‌نامند.
:::::*«از آنجایی که [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} به ناچار مدت درازی از زندگی خود را در پرده [[غیبت]] گذرانده است، برای [[هدایت]] [[جامعه]] ناگزیر از [[برگزیدن]] افرادی به عنوان [[نائب]] بوده است. و نیز از آنجایی که آن حضرت دارای دو نوع [[غیبت]] بوده و ماهیت هر یک با دیگری متفاوت بود این [[نیابت]] نیز در هر مرحله با مرحله دیگر متفاوت است. اصطلاحا [[نیابت]] در دوران [[غیبت صغرا]] را [[نیابت خاص]] و [[نیابت]] در [[غیبت کبرا]] را [[نیابت عام]] می‌نامند.
:::::*اما [[نیابت خاص]]، آن است که [[امام]] در شرایط ویژه، شخص معین و مشخصی را [[نایب]] خود قرار دهد و به اسم و رسم او را معرفی کند.
:::::*اما [[نیابت خاص]]، آن است که [[امام]] در شرایط ویژه، شخص معین و مشخصی را [[نایب]] خود قرار دهد و به اسم و رسم او را معرفی کند.
:::::*البته از آنجایی که آغاز [[نیابت خاص]] با آغاز [[غیبت]] آن حضرت همزمان بود، [[نصب]] نخستین [[نائب]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} پیش از آن به دست پدر بزرگوار آن حضرت [[امام عسکری]]{{ع}} صورت گرفته بود.
:::::*البته از آنجایی که آغاز [[نیابت خاص]] با آغاز [[غیبت]] آن حضرت همزمان بود، [[نصب]] نخستین [[نائب]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} پیش از آن به دست پدر بزرگوار آن حضرت [[امام عسکری]]{{ع}} صورت گرفته بود.
خط ۲۹: خط ۲۹:
::::#[[انسجام]] بخشی به دوستداران و طرفداران [[امام زمان]]{{ع}}.
::::#[[انسجام]] بخشی به دوستداران و طرفداران [[امام زمان]]{{ع}}.
:::::*در این دوره کمبودی که از [[ناحیه]] عدم حضور و فقدان [[امام]] در اجتماع [[شیعیان]] پیدا شده بود، با این [[نیابت]] پر شد و [[امام زمان]]{{ع}} توانست به وسیله [[نایبان خاص]] [[رهبری]] خویش را در [[جامعه]] اعمال کند و خسارت‌های ناشی از عدم حضور مستقیم خود را جبران کرده و [[مصالح اجتماعی]] آن زمان و دوستداران را- در سخت‌ترین و پیچیده‌ترین شرایط اجتماعی و سیاسی- حفظ کند و نگذارد [[شیعیان]] [[منحرف]] شده و متلاشی گردند<ref>ر. ک: سید محمّد صدر، تاریخ الغیبة الصغری، ص ۴۲۶.</ref><ref> ابراهیم امینی، دادگستر جهان، ص ۱۲۳- ۱۲۴.</ref>»<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[پرسمان مهدویت (کتاب)|پرسمان مهدویت]]، ص: ۱۰۱ - ۱۰۳.</ref>.
:::::*در این دوره کمبودی که از [[ناحیه]] عدم حضور و فقدان [[امام]] در اجتماع [[شیعیان]] پیدا شده بود، با این [[نیابت]] پر شد و [[امام زمان]]{{ع}} توانست به وسیله [[نایبان خاص]] [[رهبری]] خویش را در [[جامعه]] اعمال کند و خسارت‌های ناشی از عدم حضور مستقیم خود را جبران کرده و [[مصالح اجتماعی]] آن زمان و دوستداران را- در سخت‌ترین و پیچیده‌ترین شرایط اجتماعی و سیاسی- حفظ کند و نگذارد [[شیعیان]] [[منحرف]] شده و متلاشی گردند<ref>ر. ک: سید محمّد صدر، تاریخ الغیبة الصغری، ص ۴۲۶.</ref><ref> ابراهیم امینی، دادگستر جهان، ص ۱۲۳- ۱۲۴.</ref>»<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[پرسمان مهدویت (کتاب)|پرسمان مهدویت]]، ص: ۱۰۱ - ۱۰۳.</ref>.
:::::*«در دوره [[غیبت صغرا]]، [[حضرت مهدی]] {{ع}} به واسطه چهار نفر [[نایبان خاص]] خود با [[شیعیان]] در رابطه بود و امور آنان را سروسامان می‌داد. این امور، افزون بر مسایل مالی، شامل مسایل عقیدتی و فقهی نیز می‌شد. رابطان میان آن [[حضرت]] و [[شیعیان]]، چهار نفر از [[اصحاب]] با سابقه و مورد اعتماد [[امامان]] پیشین بودند که یکی پس از دیگری این [[وظیفه]] مهم را بر عهده داشتند. آنان، به "[[نواب خاص]]" آن [[حضرت]] معروفند. این افراد، با [[وکیلان]] [[حضرت]] در دورترین نقاط شهرهای اسلامی در تماس بوده و [[نامه‌ها]] و خواسته‌های [[شیعیان]] را به محضر [[مقدس]] او می‌رساندند و در جواب، توقیعاتی از طرف آن [[حضرت]] صادر می‌شد.
::::::نکته قابل توجه آن که در این دوره، نه فقط شخص [[حضرت مهدی]] {{ع}} از دیده‌ها [[پنهان]] بود، بلکه بیشتر سفرای ایشان نیز به طور ناشناس و بدون آن که جلب توجه کنند، عمل می‌کردند.
::::::[[نیابت خاص]]، بدان‌سان بود که [[امام]] شخص معین و مشخصی را [[نایب]] خود قرار دهد و به اسم و خصوصیات، او را معرفی کند؛ همان‌گونه که پیش از آن [[امام حسن عسکری]] {{ع}} این کار را انجام داده و فرمود: {{عربی|العمری وَ ابْنُهُ ثِقَتَانِ فَمَا ادیا الیک عنی فعنی یؤدیان وَ مَا قَالَا لک فعنی یقولان}}<ref>شیخ کلینی، کافی، ج ۱، ص ۳۲۹، ح ۱؛ شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۲۴۳ و ص ۳۶۰.</ref>؛ عمری و پسرش [[[عثمان بن سعید]]، [[نایب اول]] و [[محمد بن عثمان]]، [[نایب]] دوم‌] مورد اعتماد هستند. هرچه آنان به تو برسانند، از من می‌رسانند و آنچه به تو بگویند، از جانب من می‌گویند.
::::::و در جای دیگر فرمود: {{عربی|وَ اشْهَدُوا علی انَّ عُثْمَانَ بْنِ سعید العمری وکیلی وَ انَّ ابْنَهُ مُحَمَّداً وکیل ابنی مهدیکم}}<ref>شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۳۵۵.</ref>؛ [[گواه]] و [[شاهد]] باشید که [[عثمان بن سعید عمری]] [[[نایب]] اول‌] [[وکیل]] من و فرزندش [[محمد بن عثمان]] [[[نایب]] دوم‌] [[وکیل]] [[فرزند من]]، [[مهدی]] شما است.
::::::[[حضرت مهدی]] {{ع}}، [[نایبان]] پس از [[عثمان بن سعید]] ([[نایب اول]]) را به وسیله [[نایب]] قبل او معین و به [[مردم]] معرفی می‌کرد<ref>ر.ک: غفارزاده، علی، پژوهشی پیرامون زندگانی نواب خاص امام زمان {{ع}}، ص ۳۴.</ref>.
::::::[[نیابت]] و [[سفارت]] [[حضرت مهدی]] {{ع}} در [[دوران غیبت صغرا]]، از پست‌ها و مسؤولیت‌های بسیار خطیر و با اهمیت شناخته شده است. این [[مقام]] ارجمند، فقط برازنده کسی است که ویژگی‌ها و ارزش‌های خاصی داشته باشد. برخی از این ویژگی‌ها چنین است:
::::::ایمانی استوار و خلل‌ناپذیر
::::::[[امانت‌داری]] به مفهوم واقعی آن؛
::::::تقواپیشگی و [[پرهیزکاری]]؛
::::::[[رازداری]] و پوشیده داشتن اموری که باید [[نهان]] بماند؛
::::::دخالت ندادن [[رأی]] و نظر شخصی خویش در امور مخصوص به آن [[حضرت]]؛
::::::اجرای [[دستورهای امام]]. و...
::::::روشن است که "[[نیابت خاص]]" آن [[حضرت]]، با "[[نیابت عام]]" که [[مجتهد]] جامع شرایط دارد، مسؤولیتی بس متفاوت است. اگرچه در [[نیابت خاص]] ویژگی‌هایی در نظر بود، آنچه دارای اهمیت ویژه‌ای بود، [[رازداری]] [[نواب خاص]] بود.
::::::[[شیخ طوسی]] در [[کتاب الغیبة]] نوشته است: عده‌ای از [[ابوسهل نوبختی]] پرسیدند: "چطور شد امر "[[نیابت]]" به [[ابو القاسم حسین بن روح]] واگذار شد؛ ولی به تو واگذار نگردید؟" او پاسخ داد: "آنان ([[ائمه اطهار]] {{عم}}‌) بهتر از هرکس می‌دانند چه کسی را به این [[مقام]] برگزینند.
::::::من [[آدمی]] هستم که با [[دشمنان]]، رفت‌وآمد دارم و با ایشان [[مناظره]] می‌کنم. اگر آنچه [[ابو القاسم]] بن [[روح]] درباره [[امام]] می‌داند، می‌دانستم، شاید در بحث‌هایم با [[دشمنان]] و جدال با آنان، می‌کوشیدم دلیل‌های بنیادی را بر [[وجود امام]] ارائه کنم و در نتیجه محل اقامت او را [[آشکار]] سازم؛ اما اگر [[ابو القاسم]]، [[امام]] را در زیر جامه خود [[پنهان]] کرده باشد، و بدنش را با قیچی قطعه‌قطعه کنند تا او را نشان دهد، هرگز چنین نخواهد کرد"<ref>شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۳۹۱، ح ۳۵۸.</ref>»<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۲ (کتاب)|درسنامه مهدویت]]، ص ۷۴.</ref>.
==پاسخ‌های دیگر==
==پاسخ‌های دیگر==
{{یادآوری پاسخ}}
{{یادآوری پاسخ}}

نسخهٔ ‏۲۷ ژوئن ۲۰۱۹، ساعت ۰۸:۳۲

الگو:پرسش غیرنهایی

منظور از نیابت خاصه چیست؟
موضوع اصلیبانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل اصلیمهدویت

منظور از نیابت خاصه چیست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.

عبارت‌های دیگری از این پرسش

پاسخ نخست

خدامراد سلیمیان
حجت الاسلام و المسلمین خدامراد سلیمیان، در دو کتاب «پرسمان مهدویت» و «درسنامه مهدویت» در این‌باره گفته است:
  1. آماده کردن مردم برای "غیبت کبرا" و عادت دادن تدریجی آنها به پنهان زیستی امام و جلوگیری از غافل گیر شدن آنها در موضوع غیبت. بدون تردید اگر امام مهدی(ع) به طور ناگهانی غیبت می‌کرد، چه بسا باعث انکار مطلق وجود آن حضرت و انحراف افکار عمومی می‌شد. نمایندگان خاص امام زمان(ع) در دوران غیبت صغرا، به این هدف و غرض نایل آمدند و افکار و اذهان عمومی برای "غیبت کبرا" آماده ساختند.
  2. انسجام بخشی به دوستداران و طرفداران امام زمان(ع).
نکته قابل توجه آن که در این دوره، نه فقط شخص حضرت مهدی (ع) از دیده‌ها پنهان بود، بلکه بیشتر سفرای ایشان نیز به طور ناشناس و بدون آن که جلب توجه کنند، عمل می‌کردند.
نیابت خاص، بدان‌سان بود که امام شخص معین و مشخصی را نایب خود قرار دهد و به اسم و خصوصیات، او را معرفی کند؛ همان‌گونه که پیش از آن امام حسن عسکری (ع) این کار را انجام داده و فرمود: العمری وَ ابْنُهُ ثِقَتَانِ فَمَا ادیا الیک عنی فعنی یؤدیان وَ مَا قَالَا لک فعنی یقولان[۸]؛ عمری و پسرش [[[عثمان بن سعید]]، نایب اول و محمد بن عثمان، نایب دوم‌] مورد اعتماد هستند. هرچه آنان به تو برسانند، از من می‌رسانند و آنچه به تو بگویند، از جانب من می‌گویند.
و در جای دیگر فرمود: وَ اشْهَدُوا علی انَّ عُثْمَانَ بْنِ سعید العمری وکیلی وَ انَّ ابْنَهُ مُحَمَّداً وکیل ابنی مهدیکم[۹]؛ گواه و شاهد باشید که عثمان بن سعید عمری [[[نایب]] اول‌] وکیل من و فرزندش محمد بن عثمان [[[نایب]] دوم‌] وکیل فرزند من، مهدی شما است.
حضرت مهدی (ع)، نایبان پس از عثمان بن سعید (نایب اول) را به وسیله نایب قبل او معین و به مردم معرفی می‌کرد[۱۰].
نیابت و سفارت حضرت مهدی (ع) در دوران غیبت صغرا، از پست‌ها و مسؤولیت‌های بسیار خطیر و با اهمیت شناخته شده است. این مقام ارجمند، فقط برازنده کسی است که ویژگی‌ها و ارزش‌های خاصی داشته باشد. برخی از این ویژگی‌ها چنین است:
ایمانی استوار و خلل‌ناپذیر
امانت‌داری به مفهوم واقعی آن؛
تقواپیشگی و پرهیزکاری؛
رازداری و پوشیده داشتن اموری که باید نهان بماند؛
دخالت ندادن رأی و نظر شخصی خویش در امور مخصوص به آن حضرت؛
اجرای دستورهای امام. و...
روشن است که "نیابت خاص" آن حضرت، با "نیابت عام" که مجتهد جامع شرایط دارد، مسؤولیتی بس متفاوت است. اگرچه در نیابت خاص ویژگی‌هایی در نظر بود، آنچه دارای اهمیت ویژه‌ای بود، رازداری نواب خاص بود.
شیخ طوسی در کتاب الغیبة نوشته است: عده‌ای از ابوسهل نوبختی پرسیدند: "چطور شد امر "نیابت" به ابو القاسم حسین بن روح واگذار شد؛ ولی به تو واگذار نگردید؟" او پاسخ داد: "آنان (ائمه اطهار (ع)‌) بهتر از هرکس می‌دانند چه کسی را به این مقام برگزینند.
من آدمی هستم که با دشمنان، رفت‌وآمد دارم و با ایشان مناظره می‌کنم. اگر آنچه ابو القاسم بن روح درباره امام می‌داند، می‌دانستم، شاید در بحث‌هایم با دشمنان و جدال با آنان، می‌کوشیدم دلیل‌های بنیادی را بر وجود امام ارائه کنم و در نتیجه محل اقامت او را آشکار سازم؛ اما اگر ابو القاسم، امام را در زیر جامه خود پنهان کرده باشد، و بدنش را با قیچی قطعه‌قطعه کنند تا او را نشان دهد، هرگز چنین نخواهد کرد"[۱۱]»[۱۲].

پاسخ‌های دیگر

 با کلیک بر «ادامه مطلب» پاسخ باز و با کلیک بر «نهفتن» بسته می‌شود:  

پرسش‌های وابسته

منبع‌شناسی جامع مهدویت

پانویس

 با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:  

  1. ↑ " الْعَمْرِيُ‏ وَ ابْنُهُ‏ ثِقَتَانِ‏ فَمَا أَدَّيَا إِلَيْكَ‏ عَنِّي‏ فَعَنِّي‏ يُؤَدِّيَانِ‏ وَ مَا قَالا لَكَ‏ فَعَنِّي‏ يَقُولَان‏‏‏‏‏‏"؛ شیخ کلینی، کافی، ج ۱، ص ۳۲۹، ح ۱؛ شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۲۴۳، ص ۳۶۰.
  2. ↑ " وَ اشْهَدُوا عَلَى‏ أَنَ‏ عُثْمَانَ‏ بْنَ‏ سَعِيدٍ الْعَمْرِيَ‏ وَكِيلِي‏ وَ أَنَ‏ ابْنَهُ‏ مُحَمَّداً وَكِيلُ‏ ابْنِي‏ مَهْدِيِّكُم‏‏‏‏‏‏‏"؛ شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۳۵۵.
  3. ↑ ر. ک: علی غفارزاده، پژوهشی پیرامون زندگانی نواب خاص امام زمان(ع)، ص ۳۴.
  4. ↑ شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۳۹۱، ح ۳۵۸.
  5. ↑ ر. ک: سید محمّد صدر، تاریخ الغیبة الصغری، ص ۴۲۶.
  6. ↑ ابراهیم امینی، دادگستر جهان، ص ۱۲۳- ۱۲۴.
  7. ↑ سلیمیان، خدامراد، پرسمان مهدویت، ص: ۱۰۱ - ۱۰۳.
  8. ↑ شیخ کلینی، کافی، ج ۱، ص ۳۲۹، ح ۱؛ شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۲۴۳ و ص ۳۶۰.
  9. ↑ شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۳۵۵.
  10. ↑ ر.ک: غفارزاده، علی، پژوهشی پیرامون زندگانی نواب خاص امام زمان (ع)، ص ۳۴.
  11. ↑ شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۳۹۱، ح ۳۵۸.
  12. ↑ سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت، ص ۷۴.
  13. ↑ اصول کافی، ج ۲.
  14. ↑ غیبة طوسی، ص ۳۵۶.
  15. ↑ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص:۷۴۸.
  16. ↑ الغیبة، شیخ طوسی، ص۳۶۰، ح۳۲۲
  17. ↑ مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها، ص ۲۱۲.
برگرفته از «https://fa.imamatpedia.com/w/index.php?title=منظور_از_نیابت_خاصه_چیست؟_(پرسش)&oldid=189211»