آیا ابراهیم پیامبر علم غیب داشت؟ (پرسش): تفاوت میان نسخهها
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-}} {{پاسخ پرسش +}} {{پاسخ پرسش )) |
جز (جایگزینی متن - '\. \:\:\:\:\:\:(.*)\s' به '. $1 ') |
||
خط ۴۱: | خط ۴۱: | ||
::::::معراج [[رسول خدا]]{{صل}} مصداق دیگری از مشاهده ملکوت است. قرآن کریم، در سوره اسراء به این نکته تصریح میکند که خداوند آن حضرت را در یک شب از مسجد الحرام به مسجد الاقصی برد تا آیاتی از عظمت خود را به او نشان دهد: {{متن قرآن|سُبْحَانَ الَّذِي أَسْرَى بِعَبْدِهِ لَيْلاً مِّنَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ إِلَى الْمَسْجِدِ الأَقْصَى الَّذِي بَارَكْنَا حَوْلَهُ لِنُرِيَهُ مِنْ آيَاتِنَا إِنَّهُ هُوَ السَّمِيعُ الْبَصِيرُ}} <ref> پاکا آن خداوند که شبی بنده خویش را از مسجد الحرام تا مسجد الاقصی که پیرامون آن را خجسته گرداندهایم برد تا از نشانههایمان بدو نشان دهیم، بیگمان اوست که شنوای بیناست؛ سوره اسراء، آیه: ۱.</ref> در این آیه کریمه، هدف و غایت این مسافرت شبانه، نشان دادن برخی از آیات الهی به آن حضرت معرفی شده است. در آیهای دیگر تصریح شده است که آیات نشان داده شده به آن حضرت، حقایقی عظیم و بزرگ بوده است: {{متن قرآن|لَقَدْ رَأَى مِنْ آيَاتِ رَبِّهِ الْكُبْرَى}} <ref> بیگمان برخی از نشانههای بزرگ پروردگارش را دیده است؛ سوره نجم ، آیه: ۱۸.</ref>قرآن کریم در سوره مبارکه نجم نیز از مشاهده حقایق ملکوتی و متعالی جهان توسط [[پیامبر اعظم]]{{صل}} خبر داده است. | ::::::معراج [[رسول خدا]]{{صل}} مصداق دیگری از مشاهده ملکوت است. قرآن کریم، در سوره اسراء به این نکته تصریح میکند که خداوند آن حضرت را در یک شب از مسجد الحرام به مسجد الاقصی برد تا آیاتی از عظمت خود را به او نشان دهد: {{متن قرآن|سُبْحَانَ الَّذِي أَسْرَى بِعَبْدِهِ لَيْلاً مِّنَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ إِلَى الْمَسْجِدِ الأَقْصَى الَّذِي بَارَكْنَا حَوْلَهُ لِنُرِيَهُ مِنْ آيَاتِنَا إِنَّهُ هُوَ السَّمِيعُ الْبَصِيرُ}} <ref> پاکا آن خداوند که شبی بنده خویش را از مسجد الحرام تا مسجد الاقصی که پیرامون آن را خجسته گرداندهایم برد تا از نشانههایمان بدو نشان دهیم، بیگمان اوست که شنوای بیناست؛ سوره اسراء، آیه: ۱.</ref> در این آیه کریمه، هدف و غایت این مسافرت شبانه، نشان دادن برخی از آیات الهی به آن حضرت معرفی شده است. در آیهای دیگر تصریح شده است که آیات نشان داده شده به آن حضرت، حقایقی عظیم و بزرگ بوده است: {{متن قرآن|لَقَدْ رَأَى مِنْ آيَاتِ رَبِّهِ الْكُبْرَى}} <ref> بیگمان برخی از نشانههای بزرگ پروردگارش را دیده است؛ سوره نجم ، آیه: ۱۸.</ref>قرآن کریم در سوره مبارکه نجم نیز از مشاهده حقایق ملکوتی و متعالی جهان توسط [[پیامبر اعظم]]{{صل}} خبر داده است. | ||
::::::ظاهر برخی از این آیات و تصریح برخی روایات نشان میدهد که معراج دو بار رخ داده است. بنابر بیان اجمالی آیات یاد شده و آن چه به طور جزئیتر در برخی روایات آمده است، خداوند در این دو بار، به آن حضرت حقایق پنهان و عظیم جهان مانند آسمانهای هفتگانه، بهشت و جهنم، عرش و سدرة المنتهی را نشان داد و آن حضرت با برخی انبیاء، فرشتگان و مردم سخن گفتند. | ::::::ظاهر برخی از این آیات و تصریح برخی روایات نشان میدهد که معراج دو بار رخ داده است. بنابر بیان اجمالی آیات یاد شده و آن چه به طور جزئیتر در برخی روایات آمده است، خداوند در این دو بار، به آن حضرت حقایق پنهان و عظیم جهان مانند آسمانهای هفتگانه، بهشت و جهنم، عرش و سدرة المنتهی را نشان داد و آن حضرت با برخی انبیاء، فرشتگان و مردم سخن گفتند. | ||
به هر حال، مطالب یاد شده، این برداشت را تأیید میکنند که [[آیا علم به ملکوت علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|مشاهده ملکوت آسمانها و زمین یکی از مصادیق علم به غیب است]] که خداوند آن را در اختیار [[حضرت ابراهیم]]{{ع}} و [[پیامبر خاتم|حضرت محمد]]{{صل}} قرار داد.»<ref>[[قلمرو علم امام از دیدگاه آیات روایات و اصحاب ائمه (پایاننامه)|قلمرو علم امام از دیدگاه آیات روایات و اصحاب ائمه]].</ref>. | |||
}} | }} | ||
{{پاسخ پرسش | {{پاسخ پرسش | ||
خط ۵۶: | خط ۵۷: | ||
| پاسخ = حجت الاسلام و المسلمین دکتر '''[[حسن مهدیفر]]''' در پایاننامه دکتری خود با عنوان ''«[[علوم اهل بیت ویژگیها ابعاد و مبادی آن (پایاننامه)|علوم اهل بیت ویژگیها ابعاد و مبادی آن]]»'' در اینباره گفته است: | | پاسخ = حجت الاسلام و المسلمین دکتر '''[[حسن مهدیفر]]''' در پایاننامه دکتری خود با عنوان ''«[[علوم اهل بیت ویژگیها ابعاد و مبادی آن (پایاننامه)|علوم اهل بیت ویژگیها ابعاد و مبادی آن]]»'' در اینباره گفته است: | ||
::::::«{{متن قرآن|[[ آیا آیه ۷۵ سوره انعام علم غیب ابراهیم پیامبر را اثبات میکند؟ (پرسش)|وَكَذَلِكَ نُرِي إِبْرَاهِيمَ مَلَكُوتَ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ وَلِيَكُونَ مِنَ الْمُوقِنِينَ]] }} <ref> و اینگونه ما گستره آسمانها و زمین را به ابراهیم مینمایانیم و (چنین میکنیم) تا از باورداران گردد؛ سوره انعام، آیه: ۷۵.</ref>. ملکوت در اصل از ریشه ملک "بر وزن حکم" به معنی حکومت و مالکیت است،و "واو" و "ت" برای تأکید و مبالغه به آن اضافه شده بنابراین منظور از آن در اینجا سلطنت و حکومت مطلقه خداوند بر سراسر عالم هستی است<ref>در اصطلاح عرفان و فلسفه، به عالم باطن و عالم غیب، عالم ملکوت اطلاق میشود وعالم ملک به عالم ظاهر و شهادت و عالم اجسام گفته میشود فرهنگ علوم فلسفی و کلامی، سید جعفر سجادی، ص۷۵۱.</ref>. طبق این آیه، [[ابراهیم]] سلطه و قیومیت خداوند و ارتباط واقعی و تکوینی بین اشیاء و خداوند را مشاهده کرد اما این مشاهده نه بهصورت حسی بوده است برای اینکه چنین چیزی از طریق حس قابل دریافت نیست و نه به مشاهده عقلی بوده چون هر انسان موحدو خداشناس وظیفه دارد برای اثبات وجود خداوند وصفات جمال و جلال او، از طریق عقل وبرهان استدلال کند و این امتیازی برای ابراهیم محسوب نمیشود خصوصا اینکه فاعل رؤیت در آیه شریفه، خداوند است و این نشانگر این است که اساساً چنین مطلبی از راه برهان و استدلالهای عقلی امکانپذیر نبوده است. بنابراین مشاهده ابراهیم فوق مشاهده حسی و عقلی بوده و نتیجه چنین مشاهدهای پیدا شدن صفت یقین است. و یقین مرتبهای از علم است که به هیچ وجه شک و تردیدی در آن راه ندارد. | ::::::«{{متن قرآن|[[ آیا آیه ۷۵ سوره انعام علم غیب ابراهیم پیامبر را اثبات میکند؟ (پرسش)|وَكَذَلِكَ نُرِي إِبْرَاهِيمَ مَلَكُوتَ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ وَلِيَكُونَ مِنَ الْمُوقِنِينَ]] }} <ref> و اینگونه ما گستره آسمانها و زمین را به ابراهیم مینمایانیم و (چنین میکنیم) تا از باورداران گردد؛ سوره انعام، آیه: ۷۵.</ref>. ملکوت در اصل از ریشه ملک "بر وزن حکم" به معنی حکومت و مالکیت است،و "واو" و "ت" برای تأکید و مبالغه به آن اضافه شده بنابراین منظور از آن در اینجا سلطنت و حکومت مطلقه خداوند بر سراسر عالم هستی است<ref>در اصطلاح عرفان و فلسفه، به عالم باطن و عالم غیب، عالم ملکوت اطلاق میشود وعالم ملک به عالم ظاهر و شهادت و عالم اجسام گفته میشود فرهنگ علوم فلسفی و کلامی، سید جعفر سجادی، ص۷۵۱.</ref>. طبق این آیه، [[ابراهیم]] سلطه و قیومیت خداوند و ارتباط واقعی و تکوینی بین اشیاء و خداوند را مشاهده کرد اما این مشاهده نه بهصورت حسی بوده است برای اینکه چنین چیزی از طریق حس قابل دریافت نیست و نه به مشاهده عقلی بوده چون هر انسان موحدو خداشناس وظیفه دارد برای اثبات وجود خداوند وصفات جمال و جلال او، از طریق عقل وبرهان استدلال کند و این امتیازی برای ابراهیم محسوب نمیشود خصوصا اینکه فاعل رؤیت در آیه شریفه، خداوند است و این نشانگر این است که اساساً چنین مطلبی از راه برهان و استدلالهای عقلی امکانپذیر نبوده است. بنابراین مشاهده ابراهیم فوق مشاهده حسی و عقلی بوده و نتیجه چنین مشاهدهای پیدا شدن صفت یقین است. و یقین مرتبهای از علم است که به هیچ وجه شک و تردیدی در آن راه ندارد. | ||
تاج العروس مینویسد: یقین در لغت برطرف شدن حالت شک است وتعریف یقین در اصطلاح چنین است: اعتقاد به چیزی به طوری که معتقد باشد آن چیز غیر این نمیتواند باشد وآن اعتقاد مطابق واقع نیز باشد واصلا قابل زوال نباشد. وی درادامه میگوید: ویقین نزد اهل حقیقت مشاهده عینی است بهوسیله قدرت ایمان نه با برهان واستدلال. از دیدگاه قرآن کریم علم یقینی دارای آثار و نتایج مهمی است از جمله اینکه انسان حقایق عالم هستی را که در پس پرده محسوسات است آن مقداری که خدا بخواهد میبیند. {{متن قرآن|كَلاَّ لَوْ تَعْلَمُونَ عِلْمَ الْيَقِينِ لَتَرَوُنَّ الْجَحِيمَ }} <ref> هرگز! اگر به «دانش بیگمان» بدانید، به راستی دوزخ را خواهید دید؛ سوره تکاثر، آیه: ۵ - ۶.</ref>. با انضمام تعریف یقین "خصوصاً تعریف اهل حقیقت" با علم الیقینی که آیه شریفه بیان میکند، چنین نتیجه میگیریم که علم یقینی که بواسطه آن، آنچه در پس پرده غیب است نمایان میشود، نتیجه ارائه خداوندی است که به انبیاء و هر کس دیگری که بخواهد عطا میکند و بدین وسیله آنان را با معارف غیبی آشنا میکند. [[امام باقر]]{{ع}} درتوضیح و استدلال به این آیه فرموده است: برای ابراهیم پردهها کنار رفت تا اینکه زمین و آسمان و آنچه در آنها وجود دارد و همچنین مَلَکی که آنها را حمل میکند را مشاهده کرد و نیز عرش و آنچه بر روی آن است را دید و امام شما نیز چنین است <ref>{{عربی|"كُشِطَ لَهُ عَنِ الْأَرْضِ حَتَّى رَآهَا وَ مَنْ فِيهَا وَ عَنِ السَّمَاءِ حَتَّى رَآهَا وَ مَنْ فِيهَا وَ الْمَلَكُ الَّذِي يَحْمِلُهَا وَ الْعَرْشُ وَ مَنْ عَلَيْهِ وَ كَذَلِكَ أُرِيَ صَاحِبُكُم"}}؛ بصائر الدرجات، ص ۱۲۶- ۱۲۷.</ref>»<ref>[[علوم اهل بیت ویژگیها ابعاد و مبادی آن (پایاننامه)|علوم اهل بیت ویژگیها ابعاد و مبادی آن]]، ص۹۰.</ref>. | |||
}} | }} | ||
{{پاسخ پرسش | {{پاسخ پرسش |
نسخهٔ ۲۴ دسامبر ۲۰۲۱، ساعت ۰۰:۱۲
آیا ابراهیم پیامبر علم غیب داشت؟ | |
---|---|
موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ علم غیب |
مدخل اصلی | علم غیب |
آیا ابراهیم پیامبر علم غیب داشت؟ یکی از سؤالهای مصداقی پرسشی تحت عنوان «آیا همه پیامبران علم غیب داشتهاند؟» است. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤالهای مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی علم غیب مراجعه شود.
عبارتهای دیگری از این پرسش
- آیاتی که علم غیب ابراهیم پیامبر را اثبات میکنند، کدامند؟
- کدام آیات بر علم غیب ابراهیم پیامبر دلالت دارند؟
پاسخ نخست
- آیتالله ابراهیم امینی، در کتاب «بررسی مسائل کلی امامت» در اینباره گفته است:
- «ابن مسکان میگوید حضرت صادق(ع) در تفسیر این آیه ﴿وَكَذَلِكَ نُرِي إِبْرَاهِيمَ مَلَكُوتَ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ وَلِيَكُونَ مِنَ الْمُوقِنِينَ﴾[۱] فرمود: خدا حجاب آسمانهای هفتگانه را برداشت تا ابراهیم به مافوق عرش نظر کرد. از زمین نیز حجاب را برداشت تا آن چه در هوا بود رؤیت نمود[۲][۳][۴].
پاسخها و دیدگاههای متفرقه
۱. حجت الاسلام و المسلمین سبحانی؛ |
---|
حجت الاسلام و المسلمین دکتر سبحانی در کتاب «منابع علم امامان شیعه» در اینباره گفته است:
|
۲. حجت الاسلام و المسلمین هاشمی؛ |
---|
حجت الاسلام و المسلمین دکتر سید علی هاشمی در پایاننامه دکتری خود «قلمرو علم امام از دیدگاه آیات روایات و اصحاب ائمه» در اینباره گفته است:
|
۳. حجت الاسلام و المسلمین شاکر؛ |
---|
حجت الاسلام و المسلمین دکتر محمد تقی شاکر در پایاننامه کارشناسی ارشد خود با عنوان «منابع علم امام در قرآن و روایات» در اینباره گفته است:
|
۴. حجت الاسلام و المسلمین مهدیفر؛ |
---|
حجت الاسلام و المسلمین دکتر حسن مهدیفر در پایاننامه دکتری خود با عنوان «علوم اهل بیت ویژگیها ابعاد و مبادی آن» در اینباره گفته است:
|
۵. پژوهشگران مركز آموزش تخصصی تفسیر و علوم قرآن. |
---|
پژوهشگران «مركز آموزش تخصصی تفسير و علوم قرآن» در پاسخ به این پرسش آوردهاند:
|
پرسشهای مصداقی همطراز
- آیا آدم پیامبر علم غیب دارد؟ (پرسش)
- آیا نوح پیامبر علم غیب دارد؟ (پرسش)
- آیا صالح پیامبر علم غیب دارد؟ (پرسش)
- آیا سلیمان پیامبر علم غیب دارد؟ (پرسش)
- آیا یعقوب پیامبر علم غیب دارد؟ (پرسش)
- آیا عیسی پیامبر علم غیب دارد؟ (پرسش)
- آیا موسی پیامبر علم غیب دارد؟ (پرسش)
- آیا ابراهیم پیامبر علم غیب دارد؟ (پرسش)
- آیا اسحاق پیامبر علم غیب دارد؟ (پرسش)
- آیا خضر پیامبر علم غیب دارد؟ (پرسش)
- آیا داوود پیامبر علم غیب دارد؟ (پرسش)
- آیا لوط پیامبر علم غیب دارد؟ (پرسش)
- آیا پیامبر خاتم علم غیب دارد؟ (پرسش)
پرسشهای وابسته
َ
- آیا در میان مخلوقات فقط انسان عالم به غیب میشود؟ (پرسش)
- آیا انسان آگاه از غیب باید عصمت داشته باشد؟ (پرسش)
- چه کسی غیر از خدا عالم به غیب است؟ (پرسش)
- آیا همه پیامبران علم غیب داشتهاند؟ (پرسش)
- آیا همه امامان علم غیب داشتهاند؟ (پرسش)
- آیا امام معصوم عالم به غیب است؟ (پرسش)
- آیا غیر از پیامبران و امامان انسانی عالم به غیب میشود؟ (پرسش)
- آیا غیر از پیامبران و امامان انسانی توان پیشگویی را دارد؟ (پرسش)
- تفاوت علم غیب خدا و معصوم چیست؟ (پرسش)
- آیا از راه غیر مشروع میتوان به علم غیب دست یافت؟ (پرسش)
- با توجه به عقیده بداء آیا بهرهمندی انسان از علم غیب به معنای برتری مخلوق بر خالق نیست؟ (پرسش)
- آیا شیطان و فرشتگان میتوانند به افکار ما آگاهی داشته باشند؟ (پرسش)
- آیا اطلاع از سرنوشت به نفع انسان ها است یا به ضرر آنها؟ (پرسش)
منبعشناسی جامع علم غیب معصوم
پانویس
- ↑ و اینگونه ما گستره آسمانها و زمین را به ابراهیم مینمایانیم و چنین میکنیم تا از باورداران گردد؛ سوره انعام، آیه ۷۵.
- ↑ بحارالانوار، ج ۲۶، ص ۱۱۴.
- ↑ مقاتل الطالبیین، ص ۲۹۸
- ↑ بررسی مسائل کلی امامت، ص ۲۸۸.
- ↑ «و اینگونه، ملکوت آسمانها و زمین و حاکمیت مطلق خداوند بر آنها را به ابراهیم پیامبر نشان دادیم تا [به آن استدلال کند و اهل یقین گردد؛ سوره انعام، آیه ٧۵.
- ↑ بصائر الدرجات، الجزء الثانى، صص١۵١-١۵٣.
- ↑ «و بگو (آنچه در سر دارید) انجام دهید، به زودی خداوند و پیامبرش و مؤمنان کار شما را خواهند دید»؛ سوره توبه، آیه ١٠۵.
- ↑ «از امام صادق(ع) تفسیر این کلام خداى عزوجل را پرسیدم که مىفرماید: "عمل کنید! خداوند و فرستاده او و مؤمنان، اعمال شما را مىبینند". حضرت فرمود: "مؤمنان، ائمه(ع) هستند"»؛ کافى، ج١، ص٢١٩؛ بصائر الدرجات، جزء٩، صص ۵۵٧-۵۵٩.
- ↑ «و اینگونه، ملکوت آسمانها و زمین و حاکمیت مطلق خداوند بر آنها را به ابراهیم نشان دادیم تا به آن استدلال کند و] اهل یقین گردد؛ سوره انعام، آیه ٧۵.
- ↑ «خداوند پردهها را از آسمانهاى هفتگانه از برابر دیدگان ابراهیم(ع) کنار زد و همین کار را با محمد(ص) انجام داد و به درستى که مىبینم با صاحب شما و امامان بعد از او مثل همان را انجام داده است»؛ بصائر الدرجات، تک جلدى، ص ١٠٧.
- ↑ منابع علم امامان شیعه، ص ۱۵۴-۱۵۷.
- ↑ و اینگونه ما گستره آسمانها و زمین را به ابراهیم مینمایانیم و چنین میکنیم تا از باورداران گردد؛ سوره انعام، آیه: ۷۵.
- ↑ پاکا آن خداوند که شبی بنده خویش را از مسجد الحرام تا مسجد الاقصی که پیرامون آن را خجسته گرداندهایم برد تا از نشانههایمان بدو نشان دهیم، بیگمان اوست که شنوای بیناست؛ سوره اسراء، آیه: ۱.
- ↑ بیگمان برخی از نشانههای بزرگ پروردگارش را دیده است؛ سوره نجم ، آیه: ۱۸.
- ↑ قلمرو علم امام از دیدگاه آیات روایات و اصحاب ائمه.
- ↑ چنین میکنیم تا از باورداران گردد؛ سوره انعام، آیه ۷۵.
- ↑ و چون شکیب ورزیدند و به آیات ما یقین داشتندبرخی از آنان را پیشوایانی گماردیم که به فرمان ما مردم را رهنمایی میکردند؛ سوره سجده، آیه ۲۴.
- ↑ المیزان فی تفسیر القرآن، ج۷، ص ۱۷۲.
- ↑ هرگز! اگر به «دانش بیگمان» بدانید، به راستی دوزخ را خواهید دید؛ سوره تکاثر، آیه ۵ - ۶.
- ↑ نه چنین است؛ کارنامه نیکان در «علّیین» است و تو چه دانی که «علّیین» چیست؟ کارنامهای است نگاشته، که مقرّبان (درگاه خداوند) در آن مینگرند.؛ سوره مطففین، آیه ۱۸ - ۲۱.
- ↑ منابع علم امام در قرآن و روایات؛ ص: ۳۰
- ↑ و اینگونه ما گستره آسمانها و زمین را به ابراهیم مینمایانیم و (چنین میکنیم) تا از باورداران گردد؛ سوره انعام، آیه: ۷۵.
- ↑ در اصطلاح عرفان و فلسفه، به عالم باطن و عالم غیب، عالم ملکوت اطلاق میشود وعالم ملک به عالم ظاهر و شهادت و عالم اجسام گفته میشود فرهنگ علوم فلسفی و کلامی، سید جعفر سجادی، ص۷۵۱.
- ↑ هرگز! اگر به «دانش بیگمان» بدانید، به راستی دوزخ را خواهید دید؛ سوره تکاثر، آیه: ۵ - ۶.
- ↑ "كُشِطَ لَهُ عَنِ الْأَرْضِ حَتَّى رَآهَا وَ مَنْ فِيهَا وَ عَنِ السَّمَاءِ حَتَّى رَآهَا وَ مَنْ فِيهَا وَ الْمَلَكُ الَّذِي يَحْمِلُهَا وَ الْعَرْشُ وَ مَنْ عَلَيْهِ وَ كَذَلِكَ أُرِيَ صَاحِبُكُم"؛ بصائر الدرجات، ص ۱۲۶- ۱۲۷.
- ↑ علوم اهل بیت ویژگیها ابعاد و مبادی آن، ص۹۰.
- ↑ و اینگونه ما گستره آسمانها و زمین را به ابراهیم مینمایانیم و چنین میکنیم تا از باورداران گردد؛ سوره انعام، آیه ۷۵.
- ↑ مركز آموزش تخصصی تفسیر و علوم قرآن