مطهرون

موضوع مرتبط ندارد - مدخل مرتبط ندارد - پرسش مرتبط ندارد

حقیقت مطهرون

علم به لوح محفوظ

قرآن کریم در سوره واقعه می‌فرماید: ﴿فَلَا أُقْسِمُ بِمَوَاقِعِ النُّجُومِ * وَإِنَّهُ لَقَسَمٌ لَوْ تَعْلَمُونَ عَظِيمٌ * إِنَّهُ لَقُرْآنٌ كَرِيمٌ * فِي كِتَابٍ مَكْنُونٍ * لَا يَمَسُّهُ إِلَّا الْمُطَهَّرُونَ﴾.

در این آیات ابتدا به جایگاه ستارگان سوگند یاد می‌شود، و آنگاه عظمت این سوگند مورد تأکید قرار می‌گیرد. این نکته لازم به ذکر است که اگر سوگندی عظیم و دارای اهمیت باشد، حاکی از اهمیت و عظمت حقیقتی است که برای آن حقیقت، سوگند خورده شده است و آن حقیقت این است که "همانا این قرآنی است گرامی، در کتابی مکنون و محفوظ قرار دارد که جز افرادی که از تطهیر ویژه الهی برخوردارند آن را مس نمی‌کنند".

در نگاه نخست، مس به ظاهر قرآن، جز برای افراد با طهارت حرام است. اما با دقت بیشتر می‌فهمیم که منظور، مس ظاهری قرآن نیست و ضمیر در ﴿لَا يَمَسُّهُ﴾ به قرآن برنمی‌گردد، بلکه مراد از مس، تماس معنوی و مقصود از مطهرون، کسانی هستند که خداوند آنان را از طهارت ویژه بهره‌مند کرده است. بنابراین ضمیر ﴿لَا يَمَسُّهُ﴾ به کتاب مکنون برمی‌گردد، چون:

1. جمله ﴿لَا يَمَسُّهُ﴾ ظهور در اخبار دارد نه انشاء، چون ظاهراً این جمله وصف است و انشاء نمی‌تواند وصف باشد و اگر انشاء بود به معنای تحریم مس به ظاهر قرآن بود.
2. به واسطه قرابت ﴿كِتَابٍ مَكْنُونٍ﴾ به ﴿لَا يَمَسُّهُ﴾، ضمیر، به کتاب مکنون برمی‌گردد نه به قرآن که قبل از آن بوده است.
3. قرآن کریم به این توصیف شده که در کتاب مکنون قرار دارد و در دسترس انسان‌های معمولی نیست و این با تحریم مس تناسب ندارد.
4. کسانی که دارای وضو، غسل و تیمم هستند، از آنها به متطهر تعبیر می‌شود نه مطهر.

با توضیح فوق، روشن شد که جز افراد مطهر کسی نمی‌تواند از لوح محفوظ یا کتاب مکنون مطلع شود و از حقایق آن آگاه گردد.

مصادیق مطهرون

بعضی از مفسران اهل سنت "مطهرون" را در انحصار فرشتگان می‌دانند. اما قرآن کریم در سوره بقره وقتی قضیه حضرت آدم (ع) و آگاهی و علم او از اسماء الهی را بیان می‌کند و سپس سجده فرشتگان را در مقابل او، آن حضرت را خلیفه خدا و انسان کامل و او را معلم فرشتگان و برتر از آنها یاد می‌کند، لذا مطهرون در انحصار فرشتگان نیست، بلکه از میان انسان‌ها افرادی هستند که دارای طهارت ویژه الهی‌اند؛ مثلاً آیه تطهیر که در شأن اهل بیت پیامبر (ص) نازل شده بر طهارت ویژه آنها دلالت کامل و تام دارد؛ بدین معنا که از جانب پروردگار عالم به این موهبت الهی نائل گردیده‌اند.

از طرفی قرائن داخلی آیه مثل اراده تکوینی الهی بر اذهاب رجس که دال بر تحقق طهارت آنهاست، به همراه تأکید با ضمایر و مفعول مطلق ﴿تَطْهِيرًا﴾ که به صورت نکره آمده و کلمه ﴿إِنَّمَا﴾ که نشانه حصر است، دال بر طهارت آنها می‌کنند. همچنین قرائن خارجی موجود، مثل روایات متواتر که فریقین آن را نقل کرده‌اند و شأن نزول آیه تطهیر را خمسه طیبه یا امامان به همراه پیامبر (ص) و حضرت زهرا (س) می‌دانند و نیز اجماع فریقین بر آنکه قابل انکار نیست و قرائن دیگر که در جای خود بحث گردید همگی بر این گواه‌اند که اهل بیت پیامبر (ص) ﴿مُطَهَّرُونَ﴾ حقیقی هستند.

در اینجا برای نمونه به دو روایت استناد می‌شود:

1. حکیم ترمذی و طبرانی و ابن مردویه و ابو نعیم و بیهقی در کتاب"الدلائل" از ابن عباس روایت کرده‌اند که پیامبر (ص) فرمود: خداوند تعالی خلایق را به دو بخش تقسیم نمود و مرا در بخش برتر قرار داد و این است قول خداوند ﴿وَأَصْحَابُ الْيَمِينِ﴾، ﴿وَأَصْحَابُ الشِّمَالِ﴾ و من از اصحاب یمین و بهترین آنها هستم. سپس دو قسم مذکور را به سه بخش کرده و مرا در بهترین آنان قرار داد و این است قول خداوند ﴿فَأَصْحَابُ الْمَيْمَنَةِ مَا أَصْحَابُ الْمَيْمَنَةِ * وَأَصْحَابُ الْمَشْأَمَةِ مَا أَصْحَابُ الْمَشْأَمَةِ * وَالسَّابِقُونَ السَّابِقُونَ﴾ و من از سابقین و بهترین آنها هستم. سپس این سه گروه را قبیله‌هایی چند قرار داد، چنانکه فرمود ﴿وَجَعَلْنَاكُمْ شُعُوبًا وَقَبَائِلَ لِتَعَارَفُوا إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقَاكُمْ إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ خَبِيرٌ﴾ و من پرهیزگارترین و گرامی‌ترین آنان نزد خداوندم و فخر نمی‌کنم. سپس قبیله‌ها را در خانه‌ها و مرا در بهترین آنها قرار داد و فرمود ﴿إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا﴾ پس من و اهل بیتم از (پلیدی) گناهان، پاک قرار داده شدیم.
2. از عمر بن علی از پدرش علی بن الحسین (ع) روایت است که فرمود: حسن بن علی (ع) بعد از شهادت امام علی (ع) برای مردم خطبه خواند و فرمود: در این شب مردی از دنیا رفت که نه از انسان‌های گذشته کسی در عمل از او پیشی گرفته بود و نه از آیندگان کسی به وی خواهد رسید. پیامبر (ص) در جنگ‌ها پرچم خویش را به وی می‌داد و او به مقاتله برمی‌خواست؛ در حالی که جبرئیل در جانب راست و میکائیل در جانب چپ وی قرار داشت و او باز نمی‌گشت جز اینکه خداوند پیروزی را به دست وی قرار می‌داد. او از خویشتن زرد و سفیدی (مالی)، جز هفتصد درهم که از عطایای وی افزون آمده بود به جای نگذاشت که می‌خواست با آن برای اهل خویش خادمی خریداری کند. سپس فرمود: ای مردم کسی که مرا می‌شناسد که می‌شناسد و کسی که نمی‌شناسد، من حسن بن علی هستم و من فرزند پیامبر (ص) و فرزند جانشین وی و فرزند بشیر و نذیر و فرزند کسی هستم که به اذن خدا مردم را به خدا دعوت می‌کرد و فرزند چراغ روشن الهی هستم. من از اهل بیتی هستم که جبرئیل به سوی ما فرود می‌آمد و از نزد ما صعود می‌کرد. از اهل بیتی هستم که خداوند پلیدی را از آنان دور گرداند و آنان را به طهارت ویژه پاکیزه ساخت. من از اهل بیتی می‌باشم که خداوند دوستی آنان را بر هر مسلمانی، واجب قرار داد و خداوند تعالی به پیامبرش (ص) فرمود: ﴿قُلْ لَا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَى وَمَنْ يَقْتَرِفْ حَسَنَةً نَزِدْ لَهُ فِيهَا حُسْنًا﴾. پس انجام کار نیک، دوستی ما اهل بیت است.

با توجه به قرائن آیه و روایات قطعی فریقین، آیه تطهیر مربوط به پیامبر (ص) و امام علی، حضرت فاطمه، امام حسن و امام حسین (ع)است. بنابراین با توجه به آیه تطهیر و روایات شأن نزول، اهل بیت که حضرت امیرالمؤمنین (ع) در رأس آنان است، از تطهیر ویژه الهی برخوردارند و مشمول آیه ﴿لَا يَمَسُّهُ إِلَّا الْمُطَهَّرُونَ﴾ می‌باشند که می‌توانند از لوح محفوظ و حقایق آن آگاهی داشته باشند.

منابع

1. صفرزاده، ابراهیم، عصمت امامان از دیدگاه عقل و وحی