بحث:انتظار فرج چه فضیلتی دارد؟ (پرسش)

پاسخ‌های دیگر

۱. خانم قنبری؛

معصومه قنبری خانم معصومه قنبری، در مقاله «بررسی مسأله انتظار ادله فوائد و نقش آن‌» در این‌باره گفته است: «در کمال الدین از حضرت صادق (ع) روایت شده که فرمودند: هر یک از شما با ایمان و در حال انتظار بمیرد مانند کسی است که در خیمه حضرت قائم و در خدمت آن جناب است. و در روایت دیگری از رسول اکرم (ص) که فرموده‌اند: «أَفْضَلُ الْعِبَادَةِ انْتِظَارُ الْفَرَجِ»؛ امیرالمؤمنین در این زمینه می‌فرمایند: «انْتَظَرُوا الْفَرَجَ وَ لا تَيْأَسُوا مِنْ رَوْحِ اللَّهِ فَإِنَّ أَحَبَّ الْأَعْمَالِ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ انْتِظَارُ الْفَرَجِ». منتظر فرج و گشایش باشید و از رحمت الهی نومید مشوید چه محبوب‌ترین اعمال نزد خدای تعالی، انتظار فرج است، هنگامی‌که بنده با ایمان بر آن مداومت ورزد».

انتظار فرج در معنای عام و خاص

• انتظار، آدمی را متعهد می‌سازد که برای تحقق هدف‌های اسلامی و آرمان‌های انسانی، بدون هیچ‌گونه ضعف و یأس، تلاش کند و به سوی مقاصد متعالی اسلام گام بردارد و پیوسته مقاوم و استوار، به وظایف دینی و اسلامی خود عمل نماید. از همین جهت است که "انتظار" در روایات، از جهات گوناگونی با ارزش‌ترین اعمال به شمار آمده است. البته با اندکی تأمل و توجه به فلسفۀ انتظار و وظایف منتظران واقعی سِرّ این همه فضیلت روشن خواهد شد. چه اینکه در نبوی شریف آمده است: «"أَفْضَلُ الْأَعْمَالِ أَحْمَزُهَا"» و شاید سِرّ این فضیلت بزرگ، سختی و مشقتی باشد که در انتظار واقعی نهفته است و الا صرف ادعای انتظار که مشکل و دشوار نیست.

فضایل انتظار

• بر اساس روایات به برخی از فضایلی اشاره می‌‌شود که برای منتظران بقیة الله الأعظم (عجل الله تعالی فرجه الشریف) بیان شده است:

انتظار، در زمرۀ عبادات

• عبادت و بندگی: قرآن و اهل بیت(ع)، به ما می‌آموزند هدف از آفرینش، بندگی خداوند است. و رسول گرامی اسلام(ص) یکی از نمودهای این بندگی را انتظار گشایش دانسته است: «"انْتِظَارُ الْفَرَجِ‏ عِبَادَةٌ‏‏‏‏"» و امام صادق(ع) می‌فرماید: «بدانید کسی که منتظر ظهور حضرت مهدی(ع) باشد، پاداش کسی را دارد که شب‌ها را برای انجام عبادت بیدار، و روزها روزه‌دار باشد».

انتظار، برترین عبادت ها

• برترین عبادت: برخی عبادت‌ها بر برخی دیگر برتری دارد؛ از این رو انجام آنها افزون بر آنکه مورد تأکید آموزه‌های دینی است، از پاداش افزون تری نیز برخوردار است. رسول گرامی اسلام(ص) می‌‌فرماید: «"أَفْضَلُ الْعِبَادَةِ انْتِظَارُ الْفَرَجِ"»

انتظار، برترین اعمال

• برترین کارها: گاهی انتظار برترین کارهای امت پیامبر خاتم(ص) معرفی می‌شود:

1. امیر المؤمنین(ع) فرمود: «منتظر فرج باشید و از رحمت خدا ناامید نشوید، به درستی که بهترین عمل نزد خداوند عزّ و جلّ انتظار فرج است».
2. رسول گرامی اسلام(ص) فرمودند: «"أَفْضَلُ أَعْمَالِ أُمَّتِی انْتِظَارُ الْفَرَجِ مِنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ"»
3. امام جواد(ع) فرمودند: «برترین اعمال شیعیان ما انتظار فرج (مهدی موعود(ع)) است». و... .

انتظار، برترین جهاد

• برترین جهاد: درباره اهمیت انتظار فرج ـ افزون بر آنچه مورد اشاره قرار گرفت ـ به روایتی بر می‌خوریم که بسی شگفتی آور است که انتظار را نه فقط عبادت که "برترین جهاد" دانسته است:

1. رسول گرامی اسلام(ص) فرمودند: «"أَفْضَلُ جِهَادِ أُمَّتِی اِنْتِظَارُ اَلْفَرَجِ"»
2. امام صادق(ع) فرمودند: «هرکس از شما بمیرد، در حالی‏که منتظر این امر (ظهور مهدی(ع)) باشد، همانند کسی است که با حضرت قائم (عجل الله تعالی فرجه الشریف) در خیمه‏‌اش بوده باشد. سپس چند لحظه‏‌ای درنگ کرده و آنگاه فرمود: نه، بلکه مانند کسی است که در خدمت آن حضرت شمشیر بزند. سپس فرمود: نه به خدا، همچون کسی است که در رکاب رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) شهید شده باشد».
3. منتظران ظهور چنان ارجمند خوانده شده‌اند که مردن در حال انتظار همانند حضور در رکاب مقدس قائم(عجل الله تعالی فرجه الشریف) شمرده است: «"مَنْ مَاتَ مِنْکُمْ عَلَی هَذَا الْأَمْرِ مُنْتَظِراً لَهُ کَانَ کَمَنْ کَانَ فِی فُسْطَاطِ الْقَائِمِ"» و... .

سایر فضایل انتظار فرج از کلام معصومان(ع)

• از روایات انتظار ظهور حضرت مهدی(ع) به دست می‌آید انتظار ظهور نه فقط راه رسیدن به جامعۀ موعود است که خود نیز موضوعیت دارد؛ بدان معنا که اگر کسی در انتظار راستین به سر برد، تفاوتی ندارد به مورد انتظار خویش دست یابد، یا نه. امام باقر(ع) ـ آنگاه که دین مورد خشنودی خداوند را تعریف می‌کند ـ پس از شمردن اموری می‌فرماید: «"... وَ اَلتَّسْلِیمُ لِأَمْرِنَا وَ اَلْوَرَعُ وَ اَلتَّوَاضُعُ وَ اِنْتِظَارُ قَائِمِنَا...."» چنانکه ابوبصیر می‌گوید: به امام صادق(ع) عرض کردم: فدایت شوم، فرج شما کی فرامی‌رسد؟ فرمود: «گویی که تو از فرج، جنبه دنیوی آن را می‌خواهی؛ خیر، هرکس که در خط‍‌ ولایت باشد، همان انتظار فرج، برای او فرج است.

انتظار فرج در معنای عام و خاص

• "فرج" به‌معنای گشایش و آسودگی از اندوه است و در اصطلاح به ظهور حضرت مهدی(ع) می‌گویند؛ چون حضرتش، گره از کار فروبسته جهان و جهانیان می‌گشاید.
• انتظار فرج در معنای عامّ بدین معناست که آموزه‌های دینی افزون بر بیان فضیلت "گشایش عمومی" و امید به آینده و شوق انسان‌ها به این عرصه، نومیدی را نیز مورد نکوهش قرار دهد. اهتمام آموزه‌های اسلامی در بیان معنای عام انتظار و امید، تا بدان اندازه بوده که از آن با بلند‌ترین عنوان‌ها یاد نموده، ارزش‌های شگفت آوری برای آن ذکر کرده است. در معنای خاص به معنای چشم به راه بودن آینده‌ای با همۀ ویژگی‌های یک جامعه است که مورد خشنودی خداوند باشد که یگانه مصداق آن، دوران حاکمیت آخرین ذخیر الهی، وجود ارزشمند حضرت ولی عصر(ع) است.
• در روایات اسلامی چنان مقام و منزلتی برای منتظران موعود شمرده شده است که گاه انسان را به تعجب وا می‌دارد که چگونه ممکن است عملی که شاید در ظاهر ساده جلوه کند، از چنین فضیلتی برخوردار باشد. البته توجه به فلسفۀ انتظار و وظایفی که برای منتظران واقعی آن حضرت شمرده شده است، راز این فضیلت را روشن می‌سازد. انتظار، آدمی را متعهد می‌سازد تا برای تحقق هدف‌های اسلامی و آرمان‌های انسانی، بدون هیچ‌گونه ضعف و یأس، تلاش کند و به سوی مقاصد متعالی اسلام گام بردارد و پیوسته مقاوم و استوار، به وظایف دینی و اسلامی خود عمل نماید. بدین جهت که "انتظار" در روایات، از جهات گوناگونی با ارزش‌ترین اعمال به شمار آمده است. و با اندکی تأمل و توجه به فلسفۀ انتظار و وظایف منتظران واقعی سِرّ این همه فضیلت روشن خواهد شد. چه اینکه در نبوی شریف آمده است: «"أَفْضَلُ الْأَعْمَالِ أَحْمَزُهَا"» و شاید سِرّ این فضیلت بزرگ، سختی و مشقتی باشد که در انتظار واقعی نهفته است و الا صرف ادعای انتظار که مشکل و دشوار نیست.

فضایل انتظار

• بر اساس روایات به برخی از فضایلی اشاره می‌‌شود که برای منتظران بقیة الله الأعظم (عجل الله تعالی فرجه الشریف) بیان شده است.

انتظار، در زمرۀ عبادات

• عبادت و بندگی: قرآن و اهل بیت(ع)، به ما می‌آموزند هدف از آفرینش، بندگی خداوند است و رسول گرامی اسلام(ص) یکی از نمودهای این بندگی را انتظار گشایش دانسته است: «"انْتِظَارُ الْفَرَجِ‏ عِبَادَةٌ‏‏‏‏"» و امام صادق(ع) می‌فرماید: «بدانید کسی که منتظر ظهور حضرت مهدی(ع) باشد، پاداش کسی را دارد که شب‌ها را برای انجام عبادت بیدار، و روزها روزه‌دار باشد».

انتظار برترین عبادت ها

• برترین عبادت: برخی عبادت‌ها بر برخی دیگر برتری دارد؛ از این رو انجام آنها افزون بر آنکه مورد تأکید آموزه‌های دینی است، از پاداش افزون تری نیز برخوردار است و نقش آن در سازندگی انسان بیشتر است. رسول گرامی اسلام(ص) پس از آنکه انتظار فرج را در زمرۀ عبادت‌های خداوند دانسته است، آن را یکی از برترین عبادت‌ها برشمرده می‌‌فرماید: «"أَفْضَلُ الْعِبَادَةِ انْتِظَارُ الْفَرَجِ"»

انتظار، برترین اعمال

• برترین کارها: گاهی انتظار برترین کارهای امت پیامبر خاتم(ص) معرفی می‌شود:

1. امیر المؤمنین(ع) فرمود: «منتظر فرج باشید و از رحمت خدا ناامید نشوید، به درستی که بهترین عمل نزد خداوند عزّ و جلّ انتظار فرج است».
2. رسول گرامی اسلام(ص) فرمودند: «"أَفْضَلُ أَعْمَالِ أُمَّتِی انْتِظَارُ الْفَرَجِ مِنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ"»
3. امام جواد(ع) فرمودند: «برترین اعمال شیعیان ما انتظار فرج (مهدی موعود(ع)) است». و... .

انتظار، برترین جهاد

• برترین جهاد: در آموزه‌های دینی، جهاد و کوشش در راه خدا، یکی از مهم‌ترین رفتارهای فردی و گروهی مسلمانان معرفی شده است. آیات فراوانی از قرآن و روایات بسیاری از معصومان(ع) علم به حقیقت این رفتار ارزشمند اشاره کرده است. دربارۀ اهمیت انتظار فرج ـ افزون بر آنچه مورد اشاره قرار گرفت ـ به روایتی بر می‌خوریم که بسی شگفتی آور است و انتظار را نه فقط عبادت که "برترین جهاد" دانسته است، از این نوع روایات نیز به خوبی استفاده می‌شود انتظار، از نوع عمل است:

1. رسول گرامی اسلام(ص) فرمودند: «"أَفْضَلُ جِهَادِ أُمَّتِی اِنْتِظَارُ اَلْفَرَجِ"»
2. یا همانند مجاهدانی که در محضر رسول خدا(ص) شمشیر زدن و با دشمنان پیکار کردند یکسان شمرده شده است: «"الْمُنْتَظِرُ الثَّانِیَ عَشَرَ مِنْهُمْ کَالشَّاهِرِ سَیْفَهُ بَیْنَ یَدَیْ رَسُولِ اللَّهِ یَذُبُّ عَنْهُ"». همچنین امام صادق(ع) فرمودند: «هرکس از شما بمیرد، در حالی که منتظر این امر (ظهور مهدی(ع)) باشد، همانند کسی است که با حضرت قائم(ع) در خیمه‏‌اش بوده باشد. سپس چند لحظه‏‌ای درنگ کرده و آنگاه فرمود: نه، بلکه مانند کسی است که در خدمت آن حضرت شمشیر بزند. سپس فرمود: نه به خدا، همچون کسی است که در رکاب رسول خدا(ص) شهید شده باشد».
3. منتظران ظهور چنان ارجمند خوانده شده‌اند که مردن در حال انتظار همانند حضور در رکاب مقدس قائم(ع) شمرده است: «"مَنْ مَاتَ مِنْکُمْ عَلَی هَذَا الْأَمْرِ مُنْتَظِراً لَهُ کَانَ کَمَنْ کَانَ فِی فُسْطَاطِ الْقَائِمِ"».
4. در تجلیل از مقام منتظران، همین بس که انتظار آنان، هم سنگ شهادت و به خون طپیدن در راه خدا یاد شده است. شیخ صدوق در کتاب کمال الدین از امام صادق(ع) روایت کرده امام صادق(ع) از پدرانش نقل می‌کند فرمودند: «منتظر امر (حکومت) ما بسان آن است که در راه خدا در خون غلتیده باشد».

سایر فضایل انتظار فرج از کلام معصومان(ع)

• از روایات انتظار ظهور حضرت مهدی(ع) به دست می‌آید، انتظار ظهور نه فقط راه رسیدن به جامعۀ موعود است که خود نیز موضوعیت دارد؛ بدان معنا که اگر کسی در انتظار راستین به سر برد، تفاوتی ندارد به مورد انتظار خویش دست یابد، یا نه.

1. امام باقر(ع) ـ آنگاه که دین مورد خشنودی خداوند را تعریف می‌کند ـ پس از شمردن اموری می‌فرماید: «"... وَ اَلتَّسْلِیمُ لِأَمْرِنَا وَ اَلْوَرَعُ وَ اَلتَّوَاضُعُ وَ اِنْتِظَارُ قَائِمِنَا...."»
2. ابوبصیر می‌گوید: به امام صادق(ع) عرض کردم:: فدایت شوم، فرج شما کی فرامی‌رسد؟ فرمود: «گویی که تو از فرج، جنبه دنیوی آن را می‌خواهی؛ خیر، هرکس که در خط‍‌ ولایت باشد، همان انتظار فرج، برای او فرج است».
3. امام صادق(ع) در روایت دیگری در فضیلت منتظران می‌‌فرمایند: «ای ابابصیر! خوشا به حال شیعیان قائم ما، کسانی که در غیبتش منتظِر ظهور او هستند و در حال ظهورش نیز فرمانبردار اویند. آنان اولیای خدا هستند که نه ترسی بر آنهاست و نه اندوهگین می‌شوند».
4. و در ضمن حدیث مفصلی امام صادق(ع) فرمودند: «هرکس منتظر امر ما باشد و بر ترس و آزاری که از دشمنان ما می‌بیند صبر کند، فردای قیامت با ما خواهد بود».
5. امام سجاد(ع) همچنین منتظران را برترین مردم همه روزگاران می‌شمارد، ایشان به ابا خالد می‌فرمایند: «اهل زمان غیبت او (امام مهدی(ع)) که معتقد به امامت او و منتظران ظهور او هستند، برتر از اهل هر زمانی هستند...».
6. پیامبر اکرم(ص) نیز فرمودند: «خوشا به حال کسی که درک کند قائم اهل بیت مرا در حالی که هنگام غیبت و پیش از قیامش به او اقتدا کند و دوستانش را دوست بدارد و از دشمنانش بیزاری جوید، که او از همراهان و دوستان و گرامی‌ترین امتم در روز قیامت خواهد بود».
7. و در این باره همین بس که حضرت سید الساجدین(ع) در دعای عرفه بر منتظران درود فرستاده و برای آنان دعا کرده است.

پانویس

 با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید: