آتش‌بس: تفاوت میان نسخه‌ها

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
جز (جایگزینی متن - 'قطع' به 'قطع')
خط ۱۰: خط ۱۰:


==مقدمه==
==مقدمه==
*آتش‌بس در اصطلاح به معنی [[قطع]] کامل درگیری‌های مسلحانه تابع اصول کلی [[حاکم]] بر [[صلح]] مؤقت است. این اصطلاح [[سیاسی]]، هنگامی به کار می‌رود که مواضع دو طرف درگیر به قدری با یکدیگر ناسازگار است که انعقاد [[پیمان]] [[صلح]] و رسمی میان آنان امکان‌پذیر نیست<ref>دانشنامه ایران، ج۱، ص۵۴۲.</ref>؛ آتش‌بس در واقع نوعی [[صلح]] مؤقت محسوب می‌شود که بر اساس آن رایزنی‌های لازم برای تحقّق [[صلح]] دایمی انجام می‌پذیرد و این واژه زمانی کاربرد دارد که دوطرف مخاصم، درگیر [[جنگ]] مسلحانه باشند و به اصطلاح بر روی همدیگر [[آتش]] توپ و تانک و تفنگ گشوده و یا [[شمشیر]] و دیگر اسلحه‌های [[نبرد]] رد و بدل کنند.
*آتش‌بس در اصطلاح به معنی قطع کامل درگیری‌های مسلحانه تابع اصول کلی [[حاکم]] بر [[صلح]] مؤقت است. این اصطلاح [[سیاسی]]، هنگامی به کار می‌رود که مواضع دو طرف درگیر به قدری با یکدیگر ناسازگار است که انعقاد [[پیمان]] [[صلح]] و رسمی میان آنان امکان‌پذیر نیست<ref>دانشنامه ایران، ج۱، ص۵۴۲.</ref>؛ آتش‌بس در واقع نوعی [[صلح]] مؤقت محسوب می‌شود که بر اساس آن رایزنی‌های لازم برای تحقّق [[صلح]] دایمی انجام می‌پذیرد و این واژه زمانی کاربرد دارد که دوطرف مخاصم، درگیر [[جنگ]] مسلحانه باشند و به اصطلاح بر روی همدیگر [[آتش]] توپ و تانک و تفنگ گشوده و یا [[شمشیر]] و دیگر اسلحه‌های [[نبرد]] رد و بدل کنند.
*بعضی را [[گمان]] بر این است که "[[صلح حدیبیه]]" در [[تاریخ اسلام]] از مصادیق آتش‌بس میان [[پیامبر اسلام]] و [[مشرکان]] است<ref>دائرة المعارف قرآن کریم، ج۱، ص۷۷.</ref>؛ ولی با توجه به تعریفی که از آتش‌بس شده، انطباق آتش‌بس بر [[صلح حدیبیه]]، چندان دقیق به نظر نمی‌رسد؛ زیرا در آن شرایط میان دو طرف، آتشی رد و بدل نمی‌شد تا جایی که [[پیامبر]] و [[یاران]] فارغ از هر گونه درگیری برای انجام [[مناسک]] [[عمره]] رهسپار [[مکه]] شدند. فضای آن روز اصولاً فضای [[نبرد]] و [[ستیز]] نبود تا بگوییم آتش‌بس کردند. مگر اینکه قائل شویم به اعتبار جنگ‌های پیشین و احتمال استمرار و از سرگیری آنها، تعبیر آتش‌پس از روی [[مسامحه]] بر چنین [[قرارداد]] صلحی اطلاق می‌شود.
*بعضی را [[گمان]] بر این است که "[[صلح حدیبیه]]" در [[تاریخ اسلام]] از مصادیق آتش‌بس میان [[پیامبر اسلام]] و [[مشرکان]] است<ref>دائرة المعارف قرآن کریم، ج۱، ص۷۷.</ref>؛ ولی با توجه به تعریفی که از آتش‌بس شده، انطباق آتش‌بس بر [[صلح حدیبیه]]، چندان دقیق به نظر نمی‌رسد؛ زیرا در آن شرایط میان دو طرف، آتشی رد و بدل نمی‌شد تا جایی که [[پیامبر]] و [[یاران]] فارغ از هر گونه درگیری برای انجام [[مناسک]] [[عمره]] رهسپار [[مکه]] شدند. فضای آن روز اصولاً فضای [[نبرد]] و [[ستیز]] نبود تا بگوییم آتش‌بس کردند. مگر اینکه قائل شویم به اعتبار جنگ‌های پیشین و احتمال استمرار و از سرگیری آنها، تعبیر آتش‌پس از روی [[مسامحه]] بر چنین [[قرارداد]] صلحی اطلاق می‌شود.
*واژه آتش‌بس در ردیف واژه‌های "[[صلح]]"، "سَلم"، "هُدنه"، "[[مهادنه]]" و "[[آشتی]] مؤقت" یا "خودداری مؤقت از [[جنگ]]" قرار می‌گیرد و همسوی با آ‌نهاست.
*واژه آتش‌بس در ردیف واژه‌های "[[صلح]]"، "سَلم"، "هُدنه"، "[[مهادنه]]" و "[[آشتی]] مؤقت" یا "خودداری مؤقت از [[جنگ]]" قرار می‌گیرد و همسوی با آ‌نهاست.

نسخهٔ ‏۲۴ مهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۰۶:۲۹


اين مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل آتش‌بس (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

مقدمه

جستارهای وابسته

منابع

  1. کوشا، محمد علی، آتش‌بس، دانشنامه معاصر قرآن کریم

پانویس

  1. دانشنامه ایران، ج۱، ص۵۴۲.
  2. دائرة المعارف قرآن کریم، ج۱، ص۷۷.
  3. «و اگر به سازش گرایند، تو نیز بدان گرای و بر خداوند توکّل کن که او شنوای داناست» سوره انفال، آیه ۶۱.
  4. «پس، سستی نکنید و (دشمنان را) به سازش فرا مخوانید در حالی که شما برترید و خداوند با شماست و هرگز از (پاداش) کردارهایتان نمی‌کاهد» سوره محمد، آیه ۳۵.
  5. «اگر اینان از شما کناره‌جویی کردند و با شما نبرد نکردند و از در سازش درآمدند، خداوند برای شما (در تجاوز) بر آنان راهی ننهاده است» سوره نساء، آیه ۹۰.
  6. مغازی، ج۱، ص۶۱.
  7. «و با آنان نبرد کنید تا آشوبی برجا نماند و تنها دین خداوند بر جای ماند، پس اگر دست از (جنگ) بازداشتند (شما نیز دست باز دارید که) جز با ستمگران دشمنی نباید کرد» سوره بقره، آیه ۱۹۳.
  8. «اگر به کارزار با شما دست یازیدند شما هم آنان را بکشید» سوره بقره، آیه ۱۹۱.
  9. «و اگر به سازش گرایند، تو نیز بدان گرای» سوره انفال، آیه ۶۱.
  10. جهاد در اسلام، ص۱۸.
  11. «خداوند شما را از نیکی ورزیدن و دادگری با آنان که با شما در کار دین جنگ نکرده‌اند و شما را از خانه‌هایتان بیرون نرانده‌اند باز نمی‌دارد؛ بی‌گمان خداوند دادگران را دوست می‌دارد» سوره ممتحنه، آیه ۸.
  12. «و اگر یکی از مشرکان از تو پناه خواست به او پناه ده تا کلام خداوند را بشنود سپس او را به پناهگاه وی برسان؛ این بدان روست که اینان گروهی نادانند» سوره توبه، آیه ۶.
  13. «به پیمان‌ها وفا کنید» سوره مائده، آیه ۱.
  14. «مگر کسانی از مشرکان که با آنان پیمان بسته‌اید سپس چیزی از (پیمان) شما نکاسته‌اند و در برابر شما از کسی پشتیبانی نکرده‌اند؛ پیمان اینان را تا پایان زمانشان پاس بدارید؛ بی‌گمان خداوند پرهیزکاران را دوست می‌دارد» سوره توبه، آیه ۴.
  15. کوشا، محمد علی، آتش‌بس، دانشنامه معاصر قرآن کریم، ص:۲۶-۲۷.