ابورافع

اسلم
آرامگاه	مدینه
محل زندگی	مدینه
دین	اسلام
اطلاعات علمی
استادان	ابوبکر ؛ عبدالله بن مسعود؛ علی بن ابی طالب؛ عمر بن خطاب؛ ام سلمة
شاگردان	أبوبکر بن عبدالرحمن بن حارث بن هشام؛ أسامة بن زید بن أسلم؛ حفص بن أبی حفص سراج؛ سالم بن أبی أمیة قرشی؛ سلیمان بن مهران اعمش

این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

ابو رافع در رجال و تراجم - ابو رافع در تاریخ اسلامی - ابو رافع در حدیث

مقدمه

از او با کنیه نام برده می‌شود و در نام او اختلاف است. بیشتر اهل علم، نام او را اسلم دانسته‌اند و برخی ابراهیم و برخی نام‌های دیگر. وی از چهره‌های برجسته تشیع و از پیشتازان در تألیف و تدوین و دانش و از همراهان ارجمند امام نیکان است. ابورافع، از غلامان عباس (عموی پیامبر(ص)) بود که او را به پیامبر(ص) بخشید. چون عباس، اسلام آورد و ابو رافع، خبر اسلام آوردن او را به پیامبر خدا داد، پیامبر(ص) او را آزاد کرد. ابو رافع در همه جنگ‌های پیامبر(ص) بجز بدر، شرکت کرد و پس از ایشان با استواری تمام در کنار امیر مؤمنان ایستاد و از او جدا نشد. ابو رافع از جمله راویان حدیث غدیر است. او را از نیک‌نهادان و شایستگان شیعه بر شمرده‌اند که در نبردهای علی(ع) نیز همراه او بوده است. ابو رافع، مسئول بیت المال امام(ع) در کوفه بود و دو فرزند او، عبید الله و علی، از کاتبان مولا(ع) بودند. ابو رافع، کتابی بزرگ با عنوان السنن و القضایا و الأحکام دارد که مشتمل بر ابواب مختلف فقه است و جمعی از محدثان بزرگ و از جمله فرزندان ارجمند وی آن را روایت کرده‌اند. وی، کتاب‌های دیگری با عناوین أقضیة أمیر المؤمنین، کتاب الدیات و جز آن دارد که عالمانی بر این باورند که همه اینها ابواب و فصول همان کتاب بزرگ بوده است. ابو رافع، پس از شهادت مولا(ع) همراه امام حسن مجتبی(ع) به مدینه رفت و امام حسن(ع) نیمی از خانه علی(ع) را در اختیار وی نهاد. وی، از پیامبر خدا نیز احادیثی را گزارش کرده است. برخی فوت او را در سال ۴۰ هجری ذکر کرده‌اند.

مشایخ در روایت

• جندب بن عبدالله بن جنادة بن سفیان مشهور به ابوذر غفاری
• سعد بن مالک بن وهیب بن عبد مناف بن زهرة مشهور به سعد بن ابی وقاص
• عباس بن عبدالمطلب بن هاشم بن عبد مناف مشهور به عباس بن عبدالمطلب
• عبدالرحمن بن صخر مشهور به ابو هریرة
• عبدالله بن عثمان بن عامر بن عمرو بن کعب مشهور به ابوبکر
• عبدالله بن مسعود بن حبیب بن شمخ مشهور به عبدالله بن مسعود
• علی بن ابی طالب بن عبد المطلب بن هاشم مشهور به علی بن ابی طالب
• عمر بن خطاب بن نفیل بن عبدالعزی مشهور به عمر بن خطاب
• هند بنت حذیفة بن مغیرة بن عبد الله مشهور به ام سلمة

روایت‌کنندگان از او

• أبو أسماء مشهور به أبو أسماء مولی عبد الله بن جعفر
• أبوبکر بن عبدالرحمن بن حارث بن هشام مشهور به أبوبکر بن عبد الرحمن مخزومی
• أسامة بن زید بن أسلم مشهور به أسامة بن زید عدوی
• أسامة بن زید بن حارثة بن شراحیل بن کعب مشهور به أسامة بن زید کلبی
• أسلم مشهور به أسلم عدوی
• حسن بن علی بن أسلم مشهور به حسن بن علی قرشی
• حسین بن علی بن أبی طالب بن عبد المطلب مشهور به حسین بن علی السبط
• فضل بن عبیدالله بن أبی رافع مشهور به فضل بن عبیدالله مدنی
• مسور بن مخرمة بن نوفل بن أهیب مشهور به مسور بن مخرمة قرشی
• مطلب بن عبدالله بن حنطب بن حارث مشهور به مطلب بن عبدالله مخزومی
• بکر بن عبدالله بن عمرو بن هلال مشهور به بکر بن عبدالله مزنی
• ثابت بن أسلم مشهور به ثابت بن أسلم بنانی
• حصین مشهور به حصین قرشی
• حفص بن سلیمان مشهور به حفص بن أبی حفص سراج
• خالد بن یزید مشهور به خالد بن یزید جمحی
• خلاس بن عمرو مشهور به خلاس بن عمرو هجری
• روح بن قاسم مشهور به روح بن قاسم تمیمی
• سالم بن أبی أمیة مشهور به سالم بن أبی أمیة قرشی
• سالم بن عبدالله بن عمر بن خطاب مشهور به سالم بن عبدالله عدوی
• سعد بن مالک بن وهیب بن عبد مناف مشهور به سعد بن أبی وقاص زهری
• سعد بن طریف بن مالک مشهور به سعد بن طریف مری
• سعید بن أبی سعید مشهور به سعید بن أبی سعید انصاری
• سعید بن کیسان مشهور به سعید بن أبی سعید مقبری
• سلمی مشهور به سلمی مولی پیامبر
• سلیمان بن عبدالله مشهور به سلیمان بن أبی مسلم احول
• سلیمان بن مهران مشهور به سلیمان بن مهران اعمش
• سلیمان بن یسار مشهور به سلیمان بن یسار هلالی
• شرحبیل بن سعد مشهور به شرحبیل بن سعد خطمی
• عامر بن أسامة بن عمیر بن عامر بن اقیشر مشهور به أبو ملیح بن أسامة هذلی
• عبدالرحمن بن حارث بن هشام بن مغیرة مشهور به عبدالرحمن بن حارث قرشی
• عبدالرحمن بن مسور بن مخرمة بن نوفل مشهور به عبدالرحمن بن مسور قرشی
• عبدالله بن جعفر بن أبی طالب مشهور به عبدالله بن جعفر هاشمی
• عبدالله بن رافع بن أبی رافع مشهور به عبد الله بن رافع مخزومی
• عبدالله بن عباس بن عبدالمطلب بن هاشم مشهور به عبدالله بن عباس قرشی
• عبدالله بن عبد الرحمن بن عوف بن عبد عوف مشهور به أبو سلمة بن عبدالرحمن زهری
• عبدالله بن عبید الله بن أسلم مشهور به عبدالله بن عبیدالله مدنی
• عبدالله بن محمد بن عقیل بن أبی طالب مشهور به عبدالله بن عقیل هاشمی
• عبیدالله بن أسلم مشهور به عبیدالله بن أسلم مدنی
• عبیدالله بن علی بن عبی الله مشهور به عبیدالله بن علی
• عبیدالله بن علی بن عرفطة مشهور به عبیدالله بن علی سلمی
• عطاء بن یسار مشهور به عطاء بن یسار هلالی
• عکرمة مشهور به عکرمة مولی ابن عباس
• علی بن حسین بن علی بن أبی طالب مشهور به علی زین العابدین
• علی بن رباح بن قصیر بن قشیب بن یینع مشهور به علی بن رباح لخمی
• علی بن زید بن عبدالله بن زهیر بن مشهور به علی بن زید قرشی
• عمرو بن الشرید بن سوید مشهور به عمرو بن شرید ثقفی
• قتادة بن دعامة بن قتادة بن عزیز بن مشهور به قتادة بن دعامة سدوسی
• کیسان بن سعید مشهور به کیسان مقبری
• محمد بن علی بن أبی طالب بن عبدالمطلب مشهور به محمد بن حنفیة هاشمی
• محمد بن علی بن حسین بن علی بن أبی طالب مشهور به محمد باقر
• مغیرة بن أسلم مشهور به مغیرة بن أبی رافع
• مکحول بن شهراب بن شاذل مشهور به مکحول بن أبی مسلم شامی
• موسی بن عبدالله بن قیس بن سلیم بن حضار مشهور به موسی بن أبی موسی اشعری
• یزید بن أبی سعید مشهور به یزید بن أبی سعید مهری
• یزید بن عمرو بن عبید مشهور به یزید بن اصم عامری
• یزید بن عبدالله بن قسیط بن أسامة مشهور به یزید بن قسیط لیثی
• جعفر بن علی بن أبی رافع مشهور به جعفر بن علی بن أبی رافع
• حنین مشهور به حنین بن أبی مغیرة مدینی
• رافع بن أسلم مشهور به رافع بن أبی رافع
• زینب بنت أسلم مشهور به زینب بنت أسلم
• سلمان مشهور به أبو شداد مدنی
• سلمة بن السائب مشهور به سلمة بن سائب کلبی
• صالح بن عبیدالله بن أسلم مشهور به صالح بن عبید الله هاشمی
• صلت مشهور به صلت مکی
• عبادل بن عبیدالله بن أسلم مشهور به عبادل بن عبیدالله مدنی
• عبدالله بن أبی رافع مشهور به عبدالله بن أبی رافع
• علی بن أسلم مشهور به علی بن أبی رافع
• معتمر بن أبی رافع مشهور به معتمر بن أبی رافع شامی
• عثمان بن البهی بن أبی رافع مشهور به عثمان بن بهی
• عبدالرحمن بن عبدالله مشهور به عبدالرحمن بن عبدالله
• إبراهیم مشهور به إبراهیم طائفی
• یزید بن زیاد مشهور به یزید بن زیاد
• عادل بن علی مشهور به عادل بن علی

جستارهای وابسته

• خاندان ابورافع
• سلمی ام رافع (همسر)
• علی بن ابی رافع (فرزند)
• عبیدالله بن ابی رافع (فرزند)
• صالح بن عبیدالله بن ابی رافع (نواده)
• فضل بن عبیدالله بن ابی رافع (نواده)
• حسن بن ابی رافع (نواده)
• حسن بن علی بن ابی رافع (نواده)
• رافع بن ابی رافع (نواده)
• مغیرة بن ابی رافع یا معتمر بن ابی رافع (نواده)
• عبدالله بن ابی رافع (نواده)

منابع

• محمدی ری‌شهری، محمد، گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین
• موسوعة الحدیث

پانویس