زیارت اهل قبور

افزودن پیوند
از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

نسخه‌ای که می‌بینید نسخه‌ای قدیمی از صفحه‌است که توسط Heydari (بحث | مشارکت‌ها) در تاریخ ‏۱۶ دسامبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۳:۵۶ ویرایش شده است. این نسخه ممکن است تفاوت‌های عمده‌ای با نسخهٔ فعلی بدارد.


اين مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل زیارت اهل قبور (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

مقدمه

استدلال ابن تیمیه

  1. معنای این روایات- چنان که گذشت- احتمال دیگری نیز دارند و بدین روی، معنای مقصود ابن تیمیه از قطعیت می‌افتد و اعتبار خویش را از دست می‌دهد؛ زیرا چون پای احتمال به میان آید، استدلال روی به بطلان می‌گذارد. وانگهی، احتمال نخست قوت بیش‌تری دارد؛ زیرا مناسبت حکم و موضوع و هماهنگی مستثنی منه و مستثنی مقتضی آن است.
  2. بنابر احتمال ابن تیمیه، معنای روایت مخدوش‌ می‌شود و صدور آن از گوینده حکیم و عالمی همانند پیامبر محال می‌نماید. بنابر معنای احتمالی او، سفر به هر جایی جز مسجد یاد شده، ناروا است؛ در حالی که از نظر اسلام، سیر در ارض جایز و بلکه مستحب و گاه واجب است؛ مانند سفر برای تحصیل دانش، تجارت، صله رحم، سیاحت و جهاد. بدین سان، گریزی جز پذیرفتن معنای نخست بر جای نمی‌ماند هر چند صحت حدیث بنابر این احتمال نیز مشکل‌آفرین است و نسبت چنین دستوری به پیامبر (ص) ممکن نیست؛ زیرا بنابر آن، سفر به هیچ مسجدی جز سه مسجد یاد شده روا نیست؛ اما محدثان نقل کرده‌اند که پیامبر (ص) روزهای شنبه، پیاده و گاه سواره به مسجد قبا می‌رفته و دو رکعت نماز می‌گزارده است[۱۳][۱۴].

استدلال شیعیان

  1. زیارت قبور از نظر قرآن و سنت: قرآن کریم درباره منافقان می‌فرماید: "و هرگز بر هیچ مرده‌ای از آنان نماز مگزار و بر سر قبرش نایست؛ چرا که آنان به خدا و پیامبر او کافر شدند و در حال فسق مردند"[۱۵]. از این آیه دو فرمان مهم بر می‌آید:
    1. بر جنازه منافقان نباید نماز گزارد؛
    2. پیش قبر آنان نباید ایستاد. آیا مراد از "ایستادن"، تنها ایستادن هنگام دفن است یا مفهومی گسترده‌تر دارد؟ مفسران، احتمال دوم را ترجیح داده‌اند[۱۶]. اینکه خداوند به پیامبرش فرمان می‌دهد پیش قبر منافقان نرود، نشان می‌دهد که سیره نبوی (ص) آن بوده که بر قبر مسلمانان حضور می‌یافته و بر ایشان دعا می‌کرده است. اگر جز این باشد، نهی قرآن معنا نخواهد داشت. روایات پرشماری نیز از شیعه و سنی به چشم می‌آیند که بر جواز زیارت قبور گواهی می‌دهند:
  2. مسلم در صحیح‌ از عائشه نقل می‌کند که پیامبر (ص) در واپسین ساعات شب، خانه را به قصد زیارت بقیع ترک کرد و هنگام زیارت به مردگان فرمود:السَّلَامُ عَلَيْكُمْ دَارُ قَوْمٍ مُؤْمِنِينَ وَ آتاكُمْ ما تُوعَدُونَ غَداً مُؤَجَّلُونَ وَ إِنَّا انَّ شَاءَ اللَّهُ بِكُمْ لَا حِقُونَ. أَللَّهُمَّ اغْفِرْ لِأَهْلِ بَقِيعِ...[۱۷].
  3. همو نقل می‌کند که پیامبر (ص) به عائشه فرمود: "جبرئیل بر من فرود آمد و گفت: خدایت‌ فرمان می‌دهد به زیارت اهل بقیع بروید و برای آنان آمرزش بخواهید. عائشه گفت: چگونه برای آنان آمرزش بخواهم؟ پیامبر (ص) فرمود: بگو السَّلَامُ عَلَيْكُمْ أَهْلَ الدِّيَارِ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ وَ الْمُسْلِمِينَ وَ يَرْحَمُ الْمُسْتَقْدِمِينَ مِنَّا وَ الْمُسْتَأْخِرِينَ وَ إِنَّا إِنْ شَاءَ اللَّهُ بِكُمْ لَا حِقُونَ [۱۸].
  4. در فقه شیعی و سنی پژوهش‌های پردامنه‌ای درباره جواز زیارت قبور، انجام پذیرفته است به ویژه درباره زیارت مرقد شریف پیامبر (ص). علامه امینی نظریه بیش از چهل دانشمند مسلمان را در این باره گرد آورده است[۱۹]. تقی‌الدین سُبُکی شافعی (متوفای ۷۵۶ ق.) نیز آرای فقیهان سنی را از قرن ۴ تا زمان خویش، به دست آورده و با استناد به آنها، آرای ابن تیمیه را به نقد کشانیده است[۲۰].
  5. قرآن کریم به مسلمانان می‌آموزد که به محضر پیامبر (ص) بار یابند و از خداوند آمرزش خواهند و از رسول او تمنا کنند که برایشان آمرزش بخواهد[۲۱]. خداوند در نکوهش منافقان می‌فرماید: "هر گاه بدانان گویند که به حضور رسول خدا بروید تا برایتان آمرزش طلبد، سر باز می‌زنند"[۲۲].</ref>. برخی محققان اهل سنت معتقدند که هم اینک نیز می‌توان به این آیه عمل کرد و به حرم رسول خدا (ص) شرفیاب گشت و از او خواست تا برای مؤمنان آمرزش بطلبد[۲۳][۲۴].
  1. مرگ در نظرگاه دینی، پایان زندگی نیست، بلکه گذر به جهانی دیگر است که از این جهان برتر است و انسان در آن جهان نیز زنده و بینا و شنوا است.
  2. بنابر روایاتی فراوان از رسول خدا (ص) فرشتگان درود هر مسلمانی را در هر جای، به او می‌رسانند: "بر من درود بفرستید که درود شما هر جا که باشید، به من می‌رسد"[۲۵].
  3. بر مسلمانان واجب است در نماز خویش بر پیامبر (ص) سلام گویند و برایش دعا کنند: "السلام علیک ایها النبی و رحمة الله و برکاته". این سلام، از باب تبرک و تشریفات نیست؛ بلکه واقعی است؛ سلامی است از زنده‌ای به زنده‌ای دیگر که شنوا و دانا است. قرآن کریم می‌فرماید: "و بگو هر کاری می‌خواهید بکنید که به زودی خدا و پیامبر او و مؤمنان در کردار شما خواهند نگریست"[۲۶][۲۷].

زیارت زنان مسلمان

احادیث وهابیان

  1. «" لَعَنَ اللَّهُ زوارات الْقُبُورِ ‏"»[۳۵].
  2. ابن ماجه از حضرت علی بن ابی‌طالب (ع) نقل کرده است که روزی پیامبر (ص) از خانه به در آمد و زنانی را دید که بر راه نشسته‌اند. فرمود: برای چه اینجا نشسته‌اید؟ گفتند: در انتظاریم تا جنازه‌ای بیاورند. فرمود: شما او را غسل می‌دهید؟ گفتند: نه. فرمود: شما او را به سوی قبر می‌برید؟ گفتند: نه فرمود: شما او را دفن می‌کنید؟ گفتند: نه. فرمود: پس برگردید که شما گناه می‌کنید نه آنکه اجر می‌برید[۳۶][۳۷].

نقد و بررسی

منابع

جستارهای وابسته

پانویس

  1. ↑ کشف الارتیاب‌، ۳۷۲.
  2. ↑ بحارالانوار، ۷۹/ ۶۴.
  3. ↑ سنن ابن ماجه، ۱/ ۵۰۰؛ کشف الارتیاب‌، ۳۷۲.
  4. ↑ فرهنگ شیعه، ص 277.
  5. ↑ وسائل الشیعه‌، ۱۰/ ۳۴۶.
  6. ↑ فتح المجید، ۲۴۴؛ شیعیگری‌، ۲۲/ به نقل از شیعه چه می‌گوید، ۶۳؛ دائرة المعارف فارسی‌، ۱/ ۱۱۵۷.
  7. ↑ اقتضاء الصراط المستقیم مخالفة اهل الجحیم‌، ۴۵۷/ به نقل از الجوامع و الفوارق بین السنة و الشیعة، ۲۷۷.
  8. ↑ فرهنگ شیعه، ص 278.
  9. ↑ صحیح مسلم‌، ۴/ ۱۲۶.
  10. ↑ صحیح مسلم‌، ۴/ ۱۲۶.
  11. ↑ فرهنگ شیعه، ص 278.
  12. ↑ فرهنگ شیعه، ص 278.
  13. ↑ وهابیت مبانی فکری و کارنامه عملی‌، ۱۴۱؛ کشف الارتیاب‌ ۳۷۷- ۳۷۴.
  14. ↑ فرهنگ شیعه، ص 278-279.
  15. ↑ ﴿ وَلاَ تُصَلِّ عَلَى أَحَدٍ مِّنْهُم مَّاتَ أَبَدًا وَلاَ تَقُمْ عَلَىَ قَبْرِهِ إِنَّهُمْ كَفَرُواْ بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ وَمَاتُواْ وَهُمْ فَاسِقُونَ﴾؛ سوره توبه، آیه ۸۴.
  16. ↑ تفسیر بیضاوی‌، ۱/ ۴۱۶؛ تفسیر جلالین‌، ۸۴؛ روح البیان‌، ۳/ ۳۷۸؛ روح المعانی‌، ۱۰/ ۱۵۵.
  17. ↑ صحیح مسلم‌، ۳/ ۶۳.
  18. ↑ صحیح مسلم‌، ۳/ ۶۴.
  19. ↑ الغدیر، ۵/ ۹- ۱.
  20. ↑ شفاء السقام فی زیارة خیر الانام، ۷۹- ۶۵.
  21. ↑ ﴿وَمَا أَرْسَلْنَا مِن رَّسُولٍ إِلاَّ لِيُطَاعَ بِإِذْنِ اللَّهِ وَلَوْ أَنَّهُمْ إِذ ظَّلَمُواْ أَنفُسَهُمْ جَاؤُوكَ فَاسْتَغْفَرُواْ اللَّهَ وَاسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُواْ اللَّهَ تَوَّابًا رَّحِيمًا ﴾؛ سوره نساء، آیه ۶۴.
  22. ↑ ﴿وَإِذَا قِيلَ لَهُمْ تَعَالَوْا يَسْتَغْفِرْ لَكُمْ رَسُولُ اللَّهِ لَوَّوْا رُؤُوسَهُمْ وَرَأَيْتَهُمْ يَصُدُّونَ وَهُم مُّسْتَكْبِرُونَ ﴾؛ سوره منافقان، آیه ۵.
  23. ↑ شفاء السقام‌، ۸۱.
  24. ↑ فرهنگ شیعه، ص 280.
  25. ↑ التاج الجامع‌ للاصول فی احادیث الرسول‌، ۲/ ۱۸۹.
  26. ↑ ﴿وَقُلِ اعْمَلُواْ فَسَيَرَى اللَّهُ عَمَلَكُمْ وَرَسُولُهُ وَالْمُؤْمِنُونَ وَسَتُرَدُّونَ إِلَى عَالِمِ الْغَيْبِ وَالشَّهَادَةِ فَيُنَبِّئُكُم بِمَا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ﴾؛سوره توبه، آیه ۱۰۵.
  27. ↑ فرهنگ شیعه، ص 280.
  28. ↑ السنن‌، ۲/ ۲۷۸؛ الاحکام السلطانیة، ۱۰۵.
  29. ↑ احیاء العلوم‌، ۱/ ۳۰۶؛ الغدیر، ۵/ ۹۷.
  30. ↑ خصال صدوق‌، ۲/ ۴۰۶؛ بحارالانوار، ۹۷/ ۱۳۹.
  31. ↑ علل الشرائع، ۴۶۰؛ بحارالانوار، ۹۷/ ۱۳۹.
  32. ↑ فرهنگ شیعه، ص 280-281.
  33. ↑ سنن ابن ماجه‌، ۱/ ۵۰۰.
  34. ↑ فرهنگ شیعه، ص 281.
  35. ↑ سنن ابن ماجة، ۱۰/ ۵۳۰؛ سنن ابی داوود، ۳/ ۲۱۸.
  36. ↑ فتح الباری‌، ۳/ ۱۴۸.
  37. ↑ فرهنگ شیعه، ص 281-282.
  38. ↑ سنن ابن ماجة، ۳/ ۳۷۱.
  39. ↑ وهابیت مبانی فکری و کارنامه عملی‌، ۱۱۱.
  40. ↑ فرهنگ شیعه، ص 282.
برگرفته از «https://fa.imamatpedia.com/w/index.php?title=زیارت_اهل_قبور&oldid=630767»