آزادی رفتاری

این مدخل زیرشاخهٔ بحث آزادی است. آزادی رفتاری از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: آزادی رفتاری در قرآن - آزادی رفتاری در کلام اسلامی - آزادی رفتاری در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی - آزادی رفتاری در فقه سیاسی - پرسش‌های مرتبط

مقدمه

نوع تفسیر از آزادی رفتار متفاوت بوده و به همین دلیل ممکن است بسیار مهم و سازنده یا بر عکس ویرانگر باشد. این نکته را با نگاهی به مکتب لیبرالیسم و اسلام می‌‌توان دریافت؛ زیرا فرد در مکاتب لیبرالی از نظر رفتاری آزادی کامل دارد؛ یعنی اگر کسی به همجنس بازی گرایش داشته باشد یا به شکل ناهنجار در میان جمعیت ظاهر شود هیچ کس نمی‌تواند به او اعتراض کند. در غرب تنها این جمله مطرح است که فقط مزاحم حقوق دیگران نباش، سپس هر چه می‌‌خواهی بکن .

از دیدگاه اسلام، انسان در برابر اعمالش مسئول است و نمی‌تواند هر کاری را انجام دهد. در این باره آیات و روایات بسیاری را می‌‌توان شاهد آورد که ابعاد مسئولیت انسان را در برابر اعمالش از دیدگاه اسلام نشان می‌‌دهد.

در بعضی از آیات به این نکته اشاره است که قیامت یوم البروز است و در آنجاست که انسان همه اعمال خود را می‌‌بیند و از نیک و بد آنها آگاه می‌‌شود ﴿يَوْمَ تَجِدُ كُلُّ نَفْسٍ مَا عَمِلَتْ مِنْ خَيْرٍ مُحْضَرًا وَمَا عَمِلَتْ مِنْ سُوءٍ تَوَدُّ لَوْ أَنَّ بَيْنَهَا وَبَيْنَهُ أَمَدًا بَعِيدًا وَيُحَذِّرُكُمُ اللَّهُ نَفْسَهُ وَاللَّهُ رَءُوفٌ بِالْعِبَادِ﴾، ﴿عَلِمَتْ نَفْسٌ مَا قَدَّمَتْ وَأَخَّرَتْ﴾ و در بعضی آیات تصریح شده که انسان در برابر تمام اعمال خویش مسئول است ﴿ثُمَّ لَتُسْأَلُنَّ يَوْمَئِذٍ عَنِ النَّعِيمِ﴾، ﴿وَقِفُوهُمْ إِنَّهُمْ مَسْئُولُونَ﴾ و نیز بهشت که پاداش الهی به انسان هاست در برابر اعمال نیک آنها به ایشان داده می‌‌شود ﴿وَتِلْكَ الْجَنَّةُ الَّتِي أُورِثْتُمُوهَا بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ﴾.

در روایات بسیاری نیز به مسئولیت انسان در برابر اعمالش تصریح شده است . حضرت علی(ع) درباره این موضوع می‌‌فرماید: زمانی که مردگان از قبرها برخیزند در آنجاست که هر کس از آنچه پیش فرستاده است آگاه می‌‌شود و سخن‌ها و افتراهای بی جایی که در دنیا دست آویزشان بوده، به دردشان نمی‌خورد .

منابع

1. اسحاقی و اصغری، مقاله «آزادی»، دانشنامه کلام اسلامی ج۱