مقتل در تاریخ اسلامی
مقتلنویسی درباره امام حسین (ع)
مورخان از دیرباز به نوشتن درباره امام حسین (ع) توجه نشان دادهاند که در قرون اولیه، بیشتر در قالب مقتلنگاری بوده است. ابن ندیم چهار کتاب مقتل را ثبت کرده که نوشته ابومخنف، نصر بن مزاحم، واقدی و محمد بن زکریای غلابی بوده است[۱]. نجاشی، رجالی قرن پنجم، از دوازده مقتل نام برده است که برخی از آنها عبارتانداز: مقتل جابر بن یزید جعفی[۲]، عبدالعزیز بن یحیی جلودی[۳]، ابراهیم بن سعید ثقفی کوفی[۴]، محمد بن زکریا بن دینار[۵]، ابن اسحاق نهاوندی[۶]، محمد بن احمد بن یحیی اشعری قمی[۷]، ابوجعفر محمد بن یحیی عطار قمی[۸]، نصر بن مزاحم منقری[۹] و هشام بن محمد بن سائب[۱۰]. شیخ طوسی نیز از دوازده مقتل نام برده است، از جمله از مقتل اصبغ بن نباته، ابومخنف لوط بن یحیی، شیخ صدوق، علی بن محمد مدائنی و ابن ابی دنیا[۱۱]. جلودی درباره امام حسن و امام حسین (ع) کتابی نوشته است[۱۲].
در منابع کهن و عمومی نظیر الطبقات الکبری، ابن سعد؛ الامامة و السیاسیة، ابن قتیبه دینوری؛ تاریخ الامم و الملوک، طبری؛ انساب الاشراف، بلاذری و الفتوح، ابن اعثم کوفی؛ بخش مهمی از وقایع عاشورا گزارش شده است. در اعلام الوری، طبرسی؛ مقتل الحسین (ع)، خوارزمی تاریخ مدینه دمشق، ابن عساکر؛ کشف الغمه، اربلی و سیر اعلام النبلاء، ذهبی؛ نیز گزارشهای مفصلی درباره زندگی امام حسین (ع) آمده است. در دوره معاصر، تکنگاریهای فراوانی درباره زندگی اجتماعی و سیاسی آن حضرت(ع) نوشته شده است. از مهمترین تألیفهای جدید، دانشنامه امام حسین (ع) است در چهارده مجلد، به زبان عربی و فارسی که در آن از منظر حدیثی و تاریخی به زندگی آن حضرت (ع) پرداخته شده است[۱۳][۱۴]
منابع
پانویس
- ↑ ر. ک: ابن ندیم، الفهرست، ص۱۰۵-۱۰۶، ۱۱۱، ۱۲۱.
- ↑ نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، ص۱۲۸- ۱۲۹.
- ↑ نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، ص۲۴۱ -۲۴۲.
- ↑ نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، ص۱۶-۱۸.
- ↑ نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، ص۳۴۷.
- ↑ نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، ص۱۹.
- ↑ نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، ص۳۴۸-۳۴۹.
- ↑ نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، ص۳۵۳.
- ↑ نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، ص۴۲۸.
- ↑ نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، ص۴۳۴-۴۳۵.
- ↑ ر. ک: طوسی، محمد بن حسن، الفهرست، الفهرست، ج۱۶، ص۸۵-۱۵۹، ۱۷۰، ۲۰۴، ۲۳۷.
- ↑ نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، ص۲۴۱-۲۴۲.
- ↑ ر. ک: ری شهری، محمد، دانشنامه امام حسین (ع).
- ↑ عالمی، سید علی رضا، مقاله «حسین بن علی»، دانشنامه فاطمی، ج۱، ص ۱۹۹.