پیامبر خاتم در کلام اسلامی
 | این یک مقالهٔ خرد است. می‌توانید با گسترش آن به امامت‌پدیا کمک کنید. |
- اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث پیامبر خاتم است. "پیامبر خاتم" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
- در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل پیامبر خاتم (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.
مقدمه
- نام مبارکش محمد و فرزند عبدالله بن عبدالمطلب(ع) و آمنه بنت وهب(س) است. به سال ۵۲ پیش از هجرت به دنیا آمد[۱]. پدر و مادر ارجمندش، هر دو از شریف‌ترین خاندان‌های قریش و از نسل عبد مناف‌اند[۲].
زندگی‌نامه
- حضرت محمد(ص) هنوز به دنیا نیامده بود که پدرش از دنیا رفت و چون به دنیا آمد، عبدالمطلب(ع) سرپرستی او را بر عهده گرفت. در پنج سالگی مادر خویش را نیز از دست داد.عبدالمطلب(ع) او را بسیار گرامی می‌داشت و چون هنگام رحلتش در رسید، ابوطالب(ع) را به سرپرستی‌اش گمارد که فرزند ارشدش بود[۳]. ابوطالب(ع) و عبدالله از یک مادر بودند. او از شخصیت‌های بانفوذ مکه بود و به بازرگانی اشتغال داشت[۴].
- نقل است که در سفری تجاری، برادرزاده خویش محمد(ص) را همراه برد. چون به بُصری رسیدند، راهبی مسیحی به نام بحیرا، محمد(ص) را دید و ابوطالب را از آینده او خبر داد. بحیرا گفت که ما نشان او را در کتاب‌هایمان دیده‌ایم و وصفش را از پدرانمان شنیده‌ایم. محمد را از یهودیان دور دار که اگر او را بشناسند، به قتلش کمر خواهند بست[۵]. وقتی حضرت محمد(ص) به جوانی رسید، پیشه خانوادگی خویش را برگزید و به بازرگانی روی آورد. چیزی نگذشت که در پاکدامنی و امانت‌داری و درستکاری شهره قریش شد؛ چونان که مردم او را به "محمد امین" خواندند. در بیست و پنج سالگی با خدیجه ازدواج کرد که زنی پاکدامن و ثروتمند بود. خدیجه همه دارایی خویش را در اختیار محمد(ص) گذاشت و از اینجا بود که آن حضرت توانست مستمندان مکه را یاری دهد و از رنج و فقر و تنگدستی آنان بکاهد[۶]. پیامبر اسلام(ص) درس ناخوانده بود[۷].
- قرآن نیز از این حقیقت یاد کرده است[۸]. پیش از بعثت هیچ‌گاه بتی را سجده نکرد و گرد گناه و زشتی در نیامد. از آغاز زندگی در تأیید الهی بود و بنابر روایت، خداوند بزرگ‌ترین فرشته خود را مأمور کرده بود او را به محاسن اخلاق بیاراید[۹]. بسیار شجاع و دلیر بود. نقل است که در نوجوانی، همراه قریش، برای دفاع از حقوق بینوایان و ستمدیدگان در جنگی شرکت جست. قریش در این جنگ به پیروزی رسید و آن حضرت محبوبیتی فراوان از این گذر به دست آورد[۱۰]. در جوانی عضو پیمان حلف الفضول گشت که هدف آن، دفاع از حق ستمدیدگان بود[۱۱]. پس از آنکه با خدیجه ازدواج کرد، دیگر در پی بازرگانی نرفت و دوران خلوت و عبادت در انزوا را آغاز کرد. به غار حراء می‌رفت و به عبادت و تفکر و تدبر می‌پرداخت. ماه رمضان، مکه را به کلی ترک می‌کرد و گوشه خلوت می‌گزید و به تفکر و عبادت و تهجد روی می‌آورد[۱۲].
- سرانجام در ۲۷ رجب، ۱۳ سال پیش از هجرت/ ۶۱۰ م. جبرئیل(ع) بر او ظاهر شد و نخستین آیات قرآن را بدو ابلاغ کرد و بدین‌سان، رسالت حضرت محمد(ص) آغاز گشت[۱۳]. سه سال به صورت نهانی دین اسلام را تبلیغ کرد و آن‌گاه مأموریت یافت تا دعوت خویش را آشکار کند[۱۴] و این، دشمنی و بدخواهی و آزارهای قریش را همراه آورد. پس از مرگ خدیجه(س) و ابوطالب(ع)- حامی با نفوذ پیامبر(ص)- آزارهای کفار مکه بالا گرفت. پیامبر(ص) در فرصتی که پیش آمد، گروهی از بزرگان یثرب را به دین خویش خواند و آنان اسلام آوردند و این رویداد مقدمات هجرت مسلمانان به یثرب را فراهم آورد[۱۵].
- پس از آنکه پیامبر(ص) و پیروانش به یثرب هجرت کردند، این شهر نام "مدینة النبی" به خود گرفت. پیامبر(ص) در این شهر حکومتی تشکیل داد و اختلافات دیرینه میان دو قبیله اوس و خزرج را حل کرد و بدین‌سان، در امنیت و آرامش توانست مردم را از تعالیم آسمانی خویش بهره‌مند سازد. اساس حکومت پیامبر(ص) بر برادری و یگانگی مسلمانان بود. پیامبر(ص) بدین موضوع بسیار ارج می‌نهاد و حتی میان مسلمانان، یک به یک، عقد اخوت برقرار ساخت و خود با علی(ع) عقد اخوت بست[۱۶]. سرانجام پس از رنج‌ها و کوشش‌های بسیار در سال ۸ ه. مکه را بدون خونریزی فتح کرد و بدین‌سان، بساط شرک و بت‌پرستی در جزیرة العرب برچیده شد. آن پیامبر بزرگ آسمانی سرانجام در سال ۱۱ هجری دنیا را ترک گفت. مرقد مطهرش در مدینه- مسجد النبی- جای دارد و هر ساله زیارتگاه میلیون‌ها مسلمان است[۱۷].
رفتار و خُلق و خوی پیامبر(ص)
- آنچه پیامبر اسلام(ص) را در رسالتش توفیق داد، خُلق و خوی نیک و مهربانی و بردباری و مردمداری‌اش بود. او با مردم بر زمین می‌نشست، بر زمین غذا می‌خورد و بر زمین می‌خوابید.مقام دنیایی برای خویش نمی‌شناخت. با دست خویش کفش خود را پینه می‌زد، لباسش را می‌دوخت و گوسفند می‌دوشید. چون می‌نشست، بر چیزی تکیه نمی‌کرد. کار خود را خود انجام می‌داد. هدیه مردم را می‌پذیرفت. صدقه از کسی نمی‌گرفت. به کسی خیره نمی‌شد. خشنودی و ناخشنودی‌اش برای خدا بود. هیچ‌گاه غذای سیر نخورد و لباس خشن بر تن می‌کرد. پاکیزه و آراسته بود. آهسته سخن می‌گفت و بر سر کسی فریاد برنمی‌آورد. خطاکاران را زود می‌بخشید و بدی را با بدی پاسخ نمی‌داد. خوشرو بود و اهل مجادله و عیبجو نبود. اهل مشورت بود و به نظر دیگران احترام می‌نهاد. خرج زندگی‌اش اندک بود. هر چه می‌گفت، نخست خود بدان عمل می‌کرد[۱۸]. فرزند پسری از خود بر جای نگذاشت و نسل پاک او از طریق دختر معصومش حضرت فاطمه(س) و علی بن ابی طالب(ع)- عموزاده و داماد و خلیفه و وصی‌اش- دوام و بقا یافت و یازده امام معصوم(ع) یکی پس از دیگری امامت و خلافت مسلمانان را بر عهده گرفتند[۱۹].
منابع
سبحانی، محمد تقی و برنجکار، رضا، معارف و عقاید ۱.
محدثی، جواد، فرهنگ‌نامه دینی
دانشنامه نهج البلاغه ج۲
فرهنگ شیعه
جستارهای وابسته
پانویس
با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:
- ↑ بحارالانوار، ۱۵/ ۲۴۸؛ مجموعه آثار شهید مطهری، ۱۶/ ۱۹۲؛ زندگی و آیین محمد، ۱۵.
- ↑ فرهنگ شیعه، ص۱۷۵.
- ↑ بحارالانوار، ۱۵/ ۴۰۶.
- ↑ فرهنگ شیعه، ص 175.
- ↑ سید المرسلین، ۱/ ۲۳۱.
- ↑ زندگی و آئین محمد، ۱۹.
- ↑ فرهنگ شیعه، ص 175-176.
- ↑ ﴿وَمَا كُنتَ تَتْلُو مِن قَبْلِهِ مِن كِتَابٍ وَلا تَخُطُّهُ بِيَمِينِكَ إِذًا لّارْتَابَ الْمُبْطِلُونَ ﴾؛ سوره عنکبوت، آیه ۴۸.
- ↑ نهج البلاغه، خ ۲۳۴.
- ↑ سید المرسلین، ۱/ ۲۴۴.
- ↑ سید المرسلین، ۱/ ۲۵۰.
- ↑ فرهنگ شیعه، ص 176.
- ↑ ﴿اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِي خَلَقَ خَلَقَ الإِنسَانَ مِنْ عَلَقٍ اقْرَأْ وَرَبُّكَ الأَكْرَمُ الَّذِي عَلَّمَ بِالْقَلَمِ عَلَّمَ الإِنسَانَ مَا لَمْ يَعْلَمْ﴾؛ سوره علق، آیه ۱- ۵.
- ↑ ﴿فَاصْدَعْ بِمَا تُؤْمَرُ وَأَعْرِضْ عَنِ الْمُشْرِكِينَ ﴾؛ سوره حجر، آیه ۹۴.
- ↑ فرهنگ شیعه، ص 176-177.
- ↑ اعلام النساء، ۳/ ۶؛ صواعق، ۷۳ و ۷۵؛ الاصابة، ۲/ ۵۰۷.
- ↑ فرهنگ شیعه، ص 176-177.
- ↑ بحارالانوار، ۱۶/ ۱۹۴؛ مجموعه آثار شهید مطهری، ۱۶/ ۴۳؛ زندگی و آیین محمد، ۸۲.
- ↑ فرهنگ شیعه، ص 177.