وقعة صفین (کتاب)
وقعة صفین کتابی است به زبان عربی که به پژوهشی درباره جنگ صفین می‌پردازد. پدیدآورندهٔ این اثر نصر بن مزاحم منقری است و انتشارات کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی نشر آن را به عهده داشته است.[۱]
| وقعة صفین | |
|---|---|
 | |
| زبان | عربی |
| نویسنده | نصر بن مزاحم منقری |
| موضوع | جنگ صفین |
| مذهب | شیعه |
| ناشر | [[:رده:انتشارات انتشارات کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی|انتشارات انتشارات کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی]][[رده:انتشارات انتشارات کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی]] |
| محل نشر | قم، ایران |
| سال نشر | ۱۴۰۴ ق، ۱۳۶۳ ش |
| تعداد صفحه | ۶۹۱ |
| شابک | ۹۶۴-۶۱۲۱-۱۱۰-X |
| شماره ملی | م۷۶-۶۰۵۶ |
دربارهٔ کتاب
در معرفی این کتاب آمده است: «کتاب حاضر با نقل ماجرای ورود امیر المؤمنین(ع) به کوفه (رجب سال ۳۶ق) و خطبه ایشان آغاز می‌‌شود و شامل هشت بخش عمده است.
بخش اول؛ پیام‌ها، گفتگوها و نامه‌ها؛
بخش دوم؛ رایزنی‌ها و چاره جویی‌ها؛
بخش سوم؛ بسیج، حرکت، درگیری و اعلان جنگ؛
بخش چهارم؛ شروع پیکار اصلی بعد از محرم و دلاوری‌ها؛
بخش پنجم؛ شدت پیکار و لحظات خطرناک؛
بخش ششم؛ درگیراگیر نبرد؛
بخش هفتم؛ پیروزی سپاه امیر المؤمنین؛
بخش هشتم؛ داوری و نیرنگ عمرو بن عاص، داستان داوران، بازگشت امیرالمؤمنین از صفین به کوفه.
کتاب وقعه صفین فقط گزارش وقایع نیست بلکه حاوی موجبات بروز تدریجی هر واقعه، گفتگوها، مکاتبات، پیام‌ها، مشورت‌ها، مذاکرات خصوصی، خطبه‌ها، برخوردها و بسیاری نکات دیگرست. به علاوه اسناد هر روایت نیز مذکور است و این خصائص کتاب را خواندنی و پُرفایده کرده است از آن جمله: گفتگوی جریر با معاویه وابلاغ پیام حضرت امیر المؤمنین و پاسخ معاویه، قرار و مدار معاویه و عمروعاص بر سرحکومت مصر؛ نامه مهم امیر المؤمنین به معاویه واظهار نظر در مورد خلافت؛ رایزنی امیر المؤمنین با مهاجران و انصار پیش از لشکر کشی به شام؛ مختار گذاشتن امیر المؤمنین اشخاص را در راهی که می‌‌خواستند اختیار کنند؛ نظر امیر المؤمنین درباره پرداخت خون‌بهای اربد فزاری – که زیردست و پای تعقیب کنندگان مرد- از بیت المال؛ بازداشتن امیر المؤمنین حجر بن عدی و عمرو بن حمق را از دشنام گویی به شامیان؛ رفتار امیر المؤمنین با دهقانان انبار؛ نمازگزاردن امیر المؤمنین بر راهب مقتول در پیکار صفین و طلب آمرزش برای او که از امیرالمؤمنین جدا نشد تا شهادت نصیبش شد؛ نامه امیر المؤمنین به دو تن از سردارانش زیاد بن نضر و شریح بن هانی در چگونگی تعبیه لشکر و مراقبت‌های لازم.
علاوه بر اینها دستورها ورهنمودهای امیر المؤمنین که در موارد گوناگون آمده پُر مغز و درخور توجه خاص است از آن جمله است آنچه به عاملان خراج در چگونگی رفتار با مردم نگاشته و نکاتی که به فرماندهان لشکر خویش سفارش فرموده است.
خواننده با خواندن مطالب مندرج در کتاب به تدریج به این نتیجه می‌‌رسد که هرچه در رفتار و گفتار حضرت امیر المؤمنین در زمینه‌های مختلف، ایمان استوار و حق پرستی وصداقت و بزرگواری دیده می‌‌شود از جانب معاویه و همگامان او حب جاه و مکنت و خدعه‌ها و بند و بست‌های پوشیده و آشکار صورت می‌‌گیرد.
مؤلف در نقل سخنان و نامه‌های برخی از مخالفان از جمله متن پاسخ معاویه و عمروعاص را به امیر المؤمنین، هم انصاف و اعتدال به خرج داده و هم کتاب خود را مستند و معتبر کرده است.
ذکر تعداد شهدای رکاب امام(ع) در صفین و نهروان و... پایان بخش کتاب است» [۲]