توحید ذاتی در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی
| خداشناسی | |
|---|---|
| توحید | توحید ذاتی • توحید صفاتی • توحید افعالی • توحید عبادی • صفات ذات و صفات فعل |
| فروع | توسل • شفاعت • تبرک • استغاثه |
| عدل الهی | |
| حُسن و قُبح • بداء • امر بین الامرین | |
| نبوت | |
| عصمت پیامبران • خاتمیت • پیامبر اسلام • معجزه • عدم تحریف قرآن | |
| امامت | |
| باورها | عصمت امامان • ولایت تكوینی • علم غیب • خلیفة‌الله • غیبت • مهدویت • انتظار فرج • ظهور • رجعت |
| امامان | امام علی • امام حسن • امام حسین • امام سجاد • امام باقر • امام صادق • امام کاظم • امام رضا • امام جواد • امام هادی • امام عسکری • امام مهدی |
| معاد | |
| برزخ • معاد جسمانی • حشر • صراط • تطایر کتب • میزان | |
| مسائل برجسته | |
| اهل‌بیت • چهارده معصوم • کرامت • تقیه • مرجعیت • ولایت فقیه | |
این مدخل زیرشاخهٔ بحث توحید است. توحید ذاتی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: توحید ذاتی در قرآن - توحید ذاتی در کلام اسلامی - توحید ذاتی در اخلاق اسلامی - توحید ذاتی در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی - پرسش مرتبط نداردمقدمه
توحید در ذات به معنای یگانه و یکتا دانستن خداوند متعال است. یعنی خداوند متعال ذاتی یگانه بوده و هیچ مثل و مانندی ندارد و از سوی دیگر ذاتی بسیط است و هیچ گونه ترکیبی در او راه ندارد. گاهی از نوع اول از توحید ذاتی، به توحید واحدی و از نوع دوم به توحید احدی یاد می‌کنند[۱]. مقام معظم رهبری معتقدند که چون سلسله جنبان آفرینش، یکی است و همه مخلوقات از یک مبدأ به وجود آمده‌اند، همه اجزاء یک مجموعه‌اند و همه جهان یک واحد است که دارای یک جهت‌گیری می‌باشد[۲]. ﴿مَا تَرَى فِي خَلْقِ الرَّحْمَنِ مِنْ تَفَاوُتٍ﴾[۳]. در آفرینش خدای رحمان هیچ ناهماهنگی نمی‌بینی. جهان آفرینش از دیدگاه ایشان، مانند کاروانی است، که همه رهروان آن، همانند حلقه‌های یک زنجیر به هم پیوسته هستند و مانند اجزاء یک دستگاه، در جهت واحد در حال تلاش‌اند و هر جزء با ملاحظه جایگاهش در کل این ارگانیسم قرار دارد[۴]. بیان ایشان در این زمینه شبیه برهان تمانع است که متکلمان و فلاسفه برای اثبات یگانگی خداوند به کار می‌گیرند.[۵]
منابع
پانویس
- ↑ مجموعه آثار استاد شهید مطهری، ج۲، ص۹۹؛ جعفر سبحانی، الهیات، ج۲، ص۱۱-۳۲؛ عبدالله جوادی آملی، توحید در قرآن، ص۲۰۱.
- ↑ روح توحید نفی عبودیت غیر خدا، ص۵ و ۶.
- ↑ «همان که هفت آسمان را تو بر تو آفرید، در آفرینش (خداوند) بخشنده هیچ ناسازواری نمی‌بینی؛ چشم بگردان! آیا هیچ شکاف و رخنه‌ای می‌بینی؟» سوره ملک، آیه ۳.
- ↑ روح توحید نفی عبودیت غیر خدا، ص۵ و ۶.
- ↑ رودبندی زاده، مهدی، مقاله «خداشناسی توحیدی»، منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱ ص ۱۲۰.