دهه محرم

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

نسخه‌ای که می‌بینید نسخه‌ای قدیمی از صفحه‌است که توسط Bahmani (بحث | مشارکت‌ها) در تاریخ ‏۳۱ ژوئیهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۰۹:۴۷ ویرایش شده است. این نسخه ممکن است تفاوت‌های عمده‌ای با نسخهٔ فعلی بدارد.

مقدمه

۱۰ روز نخست ماه محرم را اصطلاحاً «دهه محرم» یا «دهه عاشورا» می‌گویند که به سوگواری شهادت امام حسین (ع) و یارانش اختصاص دارد. قدمت سوگواری به مدت یک دهه در آغاز محرم را از دوره آل‌بویه دانسته و ابتکار آن را به معزالدوله (۳۰۲ - ۳۵۶ق) نسبت داده‌اند. این ۱۰ روز مهم‌ترین مقطع فعالیت دسته‌جات عزاداری و هیئت‌های مذهبی و محوری‌ترین روزهای برگزاری مجالس سوگواری شیعی در طول سال‌اند. سوگواری‌ها در روزهای پایانی این دهه به اوج خود می‌رسند. روز نهم این دهه، «تاسوعا»، روز دهم «عاشورا» و شام روز دهم «شام غریبان» نام دارد. مرسوم است که هر یک از روزهای این دهه به بزرگداشت یکی از وقایع یا ذکر مصیبت یکی از شهدای کربلا اختصاص می‌یابد و روضه‌خوانی‌ها و مداحی‌ها با محوریت آن واقعه یا شخص است. این ترتیب، همه جا و همیشه یکسان نیست و در مناطق گوناگون متفاوت است؛ اما ترتیب متعارف آن در ایران این گونه است:

  1. شب / روز اول: مسلم بن عقیل
  2. شب / روز دوم: ورود کاروان امام حسین (ع) به کربلا (ورودیه)
  3. شب/ روز سوم: رقیه
  4. شب/ روز چهارم: فرزندان حضرت زینب (س) یا حر بن یزید ریاحی یا فرزندان مسلم بن عقیل یا اصحاب مشهور امام حسین (ع) (حبیب بن مظاهر، زهیر و...)
  5. شب / روز پنجم: عبدالله بن حسن یا اصحاب امام حسین (ع)
  6. شب / روز ششم: قاسم
  7. شب / روز هفتم: علی اصغر در برخی مناطق: حضرت ابوالفضل (ع)
  8. شب / روز هشتم: علی اکبر
  9. شب / روز نهم (تاسوعا): حضرت ابوالفضل (ع)
  10. روز دهم (عاشورا): روز: امام حسین (ع)؛ شب (شام غریبان): حضرت زینب (س).

گاهی به این دهه، یک تا سه روز افزوده شده و سوگواری‌ها تا یازدهم یا سیزدهم محرم به طول می‌انجامد. ترتیب متعارف ذکر مصیبت در این روزها این‌گونه است:

  1. شب / روز یازدهم: حرکت کاروان از کربلا یا حضرت زینب (س)
  2. شب / روز دوازدهم: ورود کاروان به کوفه یا امام سجاد (ع)
  3. شب / روز سیزدهم: حضرت زهرا (س) یا کاروان اسرا و وقایع کوفه و مسیر شام[۱].

منابع

پانویس