حدیث کساء
این مدخل زیرشاخهٔ بحث احادیث امامت است. حدیث کساء از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: حدیث کساء در معارف و سیره نبوی - پرسش مرتبط ندارد| حدیث کساء | |
|---|---|
| متن حدیث | |
| «... فَقالَ: يا فاطِمَةُ، ائتِينِي بِالكِساء اليَمانِي فَغَطِّينِي بِهِ، فَأتَيتُهُ بِالكِساءِ اليَمانِي فَغَطَّيتُهُ بِهِ ...» | |
| ترجمه حدیث | |
| ... پیامبر فرمود: ای فاطمه برایم کساء یمانی را بیاور و مرا بدان بپوشان من کساء یمانی را برایش آوردم و او را بدان پوشاندم ... | |
| مشخصات حدیث | |
| صادره از | پیامبر خاتم (ص) |
| راویان | |
| محتوای حدیث | |
| سبب صدور | حدیثی درباره فضیلت پنج تن آل عبا (ع) |
| دلالت حدیث |
|
| منابع حدیث | |
| منابع شیعه | |
| منابع اهل سنت | |
مقدمه
روزی پیامبر خدا (ص) عبای یمانی خود را‌طلبید و بر روی خود کشید. امام حسن، امام حسین و سپس علی بن ابی طالب و حضرت زهرا زیر آن ردای پیامبر قرار گرفتند. آنگاه پیامبر دست به آسمان برداشت و چنین دعا کرد: خداوندا! اینان خاندان منند، گوشت آنان گوشت من و خونشان خون من است، آنچه آنان را آزرده می‌کند مرا می‌آزارد. من با هرکه با ایشان بجنگد در جنگم و با هرکه با آنان از در صلح درآید در آشتی‌ام، دشمن دشمنشان و دوستدار دوستشان هستم، آنان از منند و من از ایشان، درودها و آمرزش و رضوان خود را بر آنان قرار بده و هرنوع پلیدی را از آنان دور ساز و آنان را به نحو کامل پاک گردان. از سوی خدا ندا آمد که من همۀ هستی را به خاطر این پنج تن که زیر عبا جمع شده‌اند آفریده‌ام، یعنی فاطمه و پدرش و همسرش و فرزندانش، جبرئیل هم نزد آنان رفت و سلام و تحیّت الهی را برایشان نازل کرد و گفت خداوند وحی کرده و فرموده است: ﴿إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا﴾[۱]. این ماجرا که دربارۀ این پنج تن معصوم به‌طور خلاصه یاد شد، سبب شده که آنان را اصحاب کساء و آن روز را یوم العباء و یوم الکساء گویند. نیز آل عبا و پنج تن آل عبا هم گفته می‌شود.
آنچه به شرح مفصّل این واقعه مربوط می‌شود حدیث کساء نام دارد که خواندن آن فضیلت دارد و از جابر بن عبد اللّه انصاری نقل شده است. آیه‌ای که در شأن و منقبت این خاندان نازل شد، به آیه تطهیر معروف است، که دلیل عصمت اهل بیت (ع) و از برجسته‌ترین فضیلت‌های این خاندان است و بر این آیه جهت امامت] حضرت علی (ع) و ائمه دیگر استدلال شده است. توسل به اصحاب کساء نیز سفارش شده است[۲] علی اللّه فی کلّ الأمور توکّلی و بالخمس اصحاب الکساء توسّلی در روایات، اصحاب کساء به پیامبر و اهل بیت او گفته می‌شود و احادیث فراوانی در فضیلت و مقام آنان نقل شده است.[۳] گروهی از غلات منحرف به الوهیّت این پنج تن قائل‌اند که به اصحاب علباء معروفند.[۴]
تجمع اهل بیت در زیر عبا (کسا)
فضیلت برتری خداوند به این خاندان نشان و شایستگی ایشان است و هم این که آنان در بالاترین درجات تقوایند و به حق اعمالشان با این نتیجه‌گیری هماهنگی دارد و بیانات پیامبر در مورد آنان این شایستگی را آشکارتر می‌کند.
امام سجاد (ع) ما به مردی از اهل شام فرمود: آیا آیه ﴿إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ﴾[۵] را در سوره احزاب خوانده‌ای؟ عرض کرد: مگر مراد این آیه شما هستید؟ فرمود: بله مقصود آیه ما هستیم [۶].
ابوسعید خدری از رسول خدا (ص) نقل کرده است: "آیه تطهیر درباره پنج نفر نازل شده است: درباره من، علی، فاطمه، حسن و حسین"[۷].
فخر رازی در تفسیر آیه مباهله می‌گوید: هنگامی که پیامبر با آن عبای مویین سیاه بیرون آمد حسن و حسین را داخل آن عبا جا داد، سپس علی و فاطمه آمدند. آنگاه پیامبر فرمود: ﴿إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا﴾[۸]. و در مورد صحت این حدیث می‌گوید این حدیث مورد اتفاق اهل تفسیر و حدیث است[۹].
حدیث کساء به دو شکل نقل شده است:
حدیث مفصل کساء، متواتر نیست، اما حدیث مختصر کساء، متواتر است[۱۲][۱۳].
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
- ↑ «خداوند اراده کرده که از شما خاندان، پلیدی را دور کند و شما را کاملا پاک سازد». سوره احزاب آیه۳۳
- ↑ متن حدیث کساء در عوالم العلوم بحرانی، ج ۱۱(حضرت زهرا)، ص ۶۳۸ با ذکر اسناد آن آمده است. در مفاتیح الجنان نیز از عوالم نقل شده است.
- ↑ بحار الأنوار، ج ۳۷ ص ۳۵ تا ۹۸
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۷۸.
- ↑ «جز این نیست که خداوند می‌خواهد از شما اهل بیت هر پلیدی را بزداید» سوره احزاب، آیه ۳۳.
- ↑ طبری، جامع البیان، ج۲۲، ص۷، ذیل آیه؛ نیز ر. ک: طبرسی، الاحتجاج، ج۲، ص۱۲۰.
- ↑ سیوطی، الدر المنثور، ج۵، ص۱۹۸، ذیل آیه ۳۳ سوره احزاب؛ همچنین: حاکم حسکانی، شواهد التنزیل، ج۲، ص۳۸ و ۴۰؛ طبری، جامع البیان، ج۲۲، ص۷، ذیل آیه ۳۳ سوره أحزاب؛ و در منابع شیعی: حویزی، تفسیر نور الثقلین، ج۴، ص۲۷۴، ذیل آیه ۳۳ سوره احزاب.
- ↑ «جز این نیست که خداوند می‌خواهد از شما اهل بیت هر پلیدی را بزداید و شما را به شایستگی پاک گردان» سوره احزاب، آیه ۳۳.
- ↑ فخرالدین رازی، تفسیر مفاتیح الغیب، ج۸، ص۲۴۷.
- ↑ عبد الله بحرانی، عوالم العلوم، ج۱۱، ص۹۳۱.
- ↑ ابن مغازلی شافعی، المناقب ترجمه سید جواد مرعشی نجفی، ص۲۴۰؛ سنن ترمذی، جلد ۵ کتاب المناقب، باب ۶۱، ح۳۸۷۱، ص۶۵۶؛ صحیح مسلم، کتاب فضائل، جزء ۱۵ و ۱۶، باب ۸ و ۹، ح۲۴۲۴، ص۱۹۴؛ همچنین: حاکم حسکانی، شواهد التنزیل، ج۲، ص۵۶.
- ↑ ناصر مکارم شیرازی، آیات ولایت در قرآن، ص۱۶۷.
- ↑ شکری، آرزو، حقوق اهل بیت، ص۶۷- ۶۸.
