بحث:عایشه

دختر ابوبکر، همسر رسول خدا (ص) که نسبت به امیر المؤمنین (ع) حسد و کینه داشت و پیوسته علیه آن حضرت تلاش می‌کرد. وی زمان خلیفۀ اوّل و دوم، از حکومت طرفداری می‌کرد، در زمان عثمان از مخالفان خلیفه شد و در شورش علیه عثمان نقش عمده داشت، ولی با به خلافت رسیدن حضرت علی (ع) به مخالفان او پیوست و سوار بر شتر ماده (جمل) شد و جنگ جمل را پدید آورد و به نام دفاع از عثمان، اوضاع را بر ضدّ امیر المؤمنین (ع) آشفته ساخت. در جنگ جمل، طلحه و زبیر کشته شدند، عایشه را هم حضرت علی (ع) بخشید و او را محترمانه روانۀ مدینه کرد. گرچه بارها از حادثۀ جمل اظهار پشیمانی کرد، ولی به دشمنی خود با امام ادامه داد و از شهادت امیر مؤمنان (ع) شاد شد و سجدۀ شکر کرد. پس از شهادت امام مجتبی (ع)، از دفن او در کنار قبر پیامبر جلوگیری کرد. وی در سال ۵۷ یا ۵۸ هجری درگذشت.

مقدمه

یکی از همسران رسول خدا(ص)است. عایشه دختر خلیفه اول - عبدالله معروف به ابوبکر - بود و مادرش ام‌رومان نام داشت. در سال چهارم از بعثت در مکه به دنیا آمد و در همان جا بزرگ شد. رسول خدا(ص) پس از وفات نخستین همسر باوفایش خدیجه (و دو سال پیش از آنکه به مدینه هجرت کند) عایشه را به عقد خود در آورد و یک سال و نیم پس از هجرت - در ماه شوال و پس از جنگ بدر بود که - بنا به اصرار و پافشاری ابوبکر او را به خانه خود برد. عایشه نه سال و هفت ماه داشت که به عقد پیامبر در آمد و مدت هشت سال و پنج ماه از زندگی خود را در خانه پیامبر خدا(ص) گذرانید. او هیجده ساله بود که رسول خدا(ص) رحلت کرد. عایشه در شب سه‌شنبه، دهم ماه شوال سال ۵۷ یا ۵۹ هجری در ۶۶ یا ۶۸ سالگی در مدینه دیده از جهان فرو بست. ابوهریره - جانشین مروان حکم - که فرماندار مدینه بود بر جنازه‌اش نماز خواند. در آن سال مروان، فرماندار مدینه به قصد ادای عمره، مدینه را ترک کرده بود و بنا به وصیت عایشه، او را در کنار بقیع و جوار سایر همسران رسول خدا(ص) به خاک سپردند.

رسول خدا(ص) عایشه را پس از مرگ خدیجه به عقد خود در آورد. اگر چه می‌گویند که پیامبر عایشه را بسیار دوست می‌داشت، اما آن چه در باب علاقه شدید رسول خدا(ص) به عایشه مشهور است، همگی احادیثی هستند که تنها از شخص عایشه نقل شده است. به شهادت تاریخ، عایشه زنی بوده برتری خواه و فزون طلب که هیچ عاملی نمی‌توانست او را از هدفی که در پیش داشت باز دارد. زنی بوده زیرک، سخنوری با فصاحت و بلاغت، سیاستمداری آشنا به رموز فرمانروایی و شخصیتی با نفوذ اجتماعی. جمله‌ای که در تأیید یا رد افرادی می‌گفت، دهان به دهان می‌چرخید و به عنوان یک حدیث از شهری به شهر دیگر به ارمغان می‌بردند. سپس این سخنان در کتاب‌ها نوشته می‌شد و در طول قرون برای نسل‌های بعد در زیر نام «حدیث» باقی می‌ماند. این نشانگر نفوذ شخصیت او در جهان آن روز اسلام بود. عایشه برای رسیدن به اهداف و مقاصدش از دو موضوع مایه می‌گرفت:

1. همسری پیامبر و ام المؤمنین بودن.
2. از زندگانی پیامبر(ص) و از گفتار وی حدیثی نقل می‌کرد و آن را به نفع مقصد خویش به کار می‌گرفت. شاید علت ازدواج پیامبر(ص) با عایشه دو چیز باشد: استحکام قدرت مسلمانان، آسودگی خاطر از قبیله تیم که بخشی از قریش بود.

اتفاقاتی در اواخر عمر رسول خدا(ص) رخ داد که در آن حوادث، عایشه باعث رنجش خاطر رسول خدا(ص) شد و موجبات آزار و اذیت حضرت را فراهم آورد. ابن سعد در طبقات الکبری می‌نویسد: وقتی عایشه خاطر رسول خدا(ص) را آزرد و رسول خدا(ص) شکایت او را نزد پدرش - ابوبکر بردند، ابوبکر نزد عایشه آمد و دستش را بلند کرد و به شدت عایشه را کتک زد. رسول خدا(ص) با مشاهده این وضع، واسطه شدند و مانع زدن ابوبکر به عایشه شدند و فرمودند: هدف من از شکایت کردن از عایشه کتک زدن او نبود. نعمان بن بشیر می‌گوید: ابوبکر اجازه ورود به خانه پیامبر گرفت. هنگامی که وارد شد مشاهده کرد که عایشه صدای خود را بر رسول خدا(ص) بلند کرده بود و داد می‌زد. ابوبکر خشمگین شد و گفت: ای دختر فلانی! آیا صدایت را بر رسول خدا بلند می‌کنی؟ آن گاه رسول خدا(ص) بین عایشه و ابوبکر واسطه شدند و ابوبکر را آرام کردند. در جایی دیگر رسول خدا(ص) درباره عایشه چنین فرمودند: وای بر او! اگر از دستش می‌آمد چه‌ها می‌کرد. از ویژگی‌های دیگر عایشه، دنیاگرایی او بود. موافقت‌ها و مخالفت‌های عایشه با حاکمان وقت بر مبنای مصالح شخصی بود. تا وقتی عثمان و معاویه هوادارش بودند، از آنها حمایت می‌کرد و احادیثی از پیامبر(ص) را در منزلت آنان می‌ساخت، اما وقتی ورق بر می‌گشت و بنا بر دلایلی - به حق یا ناحق - خلیفه با او مخالفت می‌کرد، احادیثی از رسول اکرم(ص) را در مذمت آنان جعل می‌کرد. از عایشه به تنهایی ۲۲۱۰ حدیث روایت شده و حال آنکه سهم سایر زنان پیامبر در نقل حدیث ۶۱۲ حدیث است. بخاری و مسلم که کتاب‌های‌شان شامل ۱۲۰۰ حدیث در احکام است، نزدیک به ۲۹۰ حدیث آنها از عایشه است. از این رو گفته می‌شود که عایشه یک چهارم شریعت را حمل می‌کند. در حقیقت، حدیث‌سازی عایشه در موقعیت‌های مختلف به خاطر جلب نظر حاکمان وقت یا سرپوشی بر عقده‌های حقارت او بود...

منابع

1. تونه‌ای، مجتبی، محمدنامه