علم معصوم به همه حقایق قرآن
 | این یک مقالهٔ خرد است. می‌توانید با گسترش آن به امامت‌پدیا کمک کنید. |
- اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث علم معصوم است. "علم معصوم به همه حقایق قرآن" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
- در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل علم معصوم (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.
باطن قرآن و عالمان به بطن قرآن
- یکی از معتبرترین خاستگاه علوم اهل بیت(علیهم السلام)، قرآن کریم است. این کتاب آسمانی، سرچشمۀ تمامی احکام شریعت و مهم‌ترین منبع علوم و معارف اسلامی است،[۱] لیکن همه کس نمی‌تواند به عمق و باطن آن دست یابد و حقایق علمی آن را کشف کند. براساس برخی آیات مانند «وَمَا يَعْلَمُ تَأْوِيلَهُ إِلاَّ اللَّهُ وَالرَّاسِخُونَ فِي الْعِلْمِ[۲]»[۳] و نیز، برخی روایات از قبیل «مَا يَسْتَطِيعُ أَحَدٌ أَنْ يَدَّعِيَ أَنَّ عِنْدَهُ جَمِيعَ الْقُرْآنِ كُلِّهِ ظَاهِرِهِ وَ بَاطِنِهِ غَيْرُ الْأَوْصِيَاء[۴]»[۵]، روشن می‌شود پس از پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) مفسران آگاه به همه معانی و معارف قرآن، منحصر به امیرمؤمنان(علیه السلام) و یازده امام پس از ایشان است[۶] و به اجماع شیعه این علم از علومی است که لازم است امام از آن برخوردار باشد.[۷] البته، بارها خود امامان معصوم(علیهم السلام) نیز، تصریح کرده اند که علم خود را نسل به نسل از نبی اکرم(صلی الله علیه و آله) گرفته‌اند و علم نبی اکرم(صلی الله علیه و آله) هم چیزی جز، علم قرآن کریم نیست.[۸] از طرفی هم، یکی از معتبرترین خاستگاه علوم اهل بیت(علیهم السلام)، قرآن کریم است که هر کسی نمی‌تواند به عمق و باطن آن برسد و حقایق علمی آن را کشف کند؛ چون بعد از پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله)، تنها اهل بیت(علیهم السلام) به همه قرآن از جمله ظاهر و باطن آن آشنا هستند.[۹]
دلیل قرآنی
- دو دلیل بر ادعای علم امام(علیه السلام) به همه حقایق قرآن اقامه شده است: دلیل قرآنی و دلیل روایی. اما، دلیل قرآنی از قبیل «وَمَا يَعْلَمُ تَأْوِيلَهُ إِلاَّ اللَّهُ وَالرَّاسِخُونَ فِي الْعِلْمِ[۱۰]»[۱۱] و «قُلْ كَفى بِاللَّهِ شَهيداً بَيني وَ بَيْنَكُمْ وَ مَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الْكِتاب[۱۲]»[۱۳] که در آنها مراد از «الراسخون» و «مَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الْكِتاب» اهل بیت(علیهم السلام) معرفی شده اند.[۱۴]
دلیل روایی
- روایات دربارۀ علم امامان(علیهم السلام) به حقایق قرآن فراوان است؛[۱۵] مانند روایتی که از امام رضا(علیه السلام) نقل شده است:«هیچ اختلاف و نزاعی وجود ندارد که حلال و حرام قرآن و به طور کلی قرآن تمام و کمال نزد ائمه است»[۱۶] و یا مانند روایت امیرالمؤمنین(علیه السلام) که می فرمایند:[۱۷] «هیچ آیه از قرآن بر پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله) نیامد مگر آنکه آن را بر من خوانده و املا نمود و من آن را با خط خود نوشتم؛ پیامبر(صلی الله علیه و آله) تأویل، تفسیر، ناسخ، منسوخ، محکم، متشابه و عام و خاص آن را به من آموخت.»[۱۸] و هم¬چنین، امام باقر(علیه السلام) می¬فرمایند: «هیچ کس نمی‌تواند ادعا کند از ظاهر و باطن قرآن به طور کامل آگاه است، مگر اوصیا و جانشینان پیامبر.»[۱۹]
نتیجه‌گیری
- از مطالب بیان شده می¬توان استنباط کرد که:
- علم امامان معصوم(علیهم السلام) عین علم پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) است؛[۲۰]
- پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) مفسر و مبین واقعی قرآن کریم بوده و بعد از ایشان، امامان معصوم(علیهم السلام) تفسیر، تأویل و بیان حقایق قرآن کریم را بر عهده دارند؛
- این علم از سنخ علوم موهوبی بوده و از تعلیمات غیبی و الهامات باطنی سرچشمه گرفته و با هدایت‌های پیامبر و تأییدات ویژه خدای متعال از حقایق قرآنی آگاه می‌شوند نه این¬که، خود علم غیب باشد. درضمن، علم به همه حقایق قرآن کریم از قبیل علوم اکتسابی نیست که در معرض فراموشی یا خطا باشد.[۲۱]
پرسش‌های وابسته
منبع‌شناسی جامع علم غیب معصوم
منبع‌شناسی جامع علم معصوم به همه حقایق قرآن
- کتاب‌شناسی علم معصوم به همه حقایق قرآن؛
- مقاله‌شناسی علم معصوم به همه حقایق قرآن؛
- پایان‌نامه‌شناسی علم معصوم به همه حقایق قرآن.
پانویس
با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:
- ↑ ر.ک. عظیمی، محمد صادق، سیر تطور گستره علم امام در کلام اسلامی، ص 171؛ اوجاقی، ناصرالدین، علم امام از دیدگاه کلام امامیه، ص 75 و 76
- ↑ سورۀ آل عمران، آیۀ 7
- ↑ ر.ک. مکارم شیرازی، ناصر، علم امام از دیدگاه کلام امامیه، ص۷۵ و ۷۶
- ↑ ر.ک. کلینی، محمد بن یعقوب, الکافی، ج ۱، ص ۲۸۶، ح ۲
- ↑ ر.ک. بابایی، اهل بیت(علیهم السلام) پیامبر مفسران آگاه به تمام قرآن، ماهنامه معرفت، ش ۷۳، ص ۲۷
- ↑ ر.ک. بابایی، اهل¬بیت(علیهم السلام) پیامبر مفسران آگاه به تمام قرآن، ماهنامه معرفت، ش ۷۳، ص ۲۷؛ افقی، داوود، بررسی غلو در روایات علم اهل بیت از کتاب بصائر الدرجات، ص ۳۴
- ↑ ر.ک. اوجاقی، ناصرالدین، علم امام از دیدگاه کلام امامیه، ص۷۵ و ۷۶
- ↑ ر.ک. ایمانی، احد، وبگاه بهترین سخن‌ها
- ↑ ر.ک. عظیمی، محمدصادق، سیر تطور گستره علم امام در کلام اسلامی، ص ۷۱
- ↑ سورۀ آل عمران، آیۀ 7
- ↑ ر.ک. مکارم شیرازی، ناصر، علم امام از دیدگاه کلام امامیه، ص۷۵ و ۷۶؛ بابایی، اهل بیت(علیهم السلام) پیامبر مفسران آگاه به تمام قرآن، ماهنامه معرفت، ش ۷۳، ص ۲۷
- ↑ سورۀ رعد، آیۀ 43
- ↑ ر.ک. ایمانی، احد، وبگاه بهترین سخن‌ها؛ بابایی، اهل بیت(علیهم السلام) پیامبر مفسران آگاه به تمام قرآن، ماهنامه معرفت، ش ۷۳، ص ۲۷؛ نقوی، نسیم عباس، علم پیامبر و ائمه به غیب، ص۴۰؛ افقی، داوود، بررسی غلو در روایات علم اهل بیت از کتاب بصائر الدرجات، ص ۳۴
- ↑ ر.ک. مکارم شیرازی، ناصر، علم امام از دیدگاه کلام امامیه، ص۷۵ و ۷۶؛ ایمانی، احد، وبگاه بهترین سخن‌ها؛ بابایی، اهل بیت(علیهم السلام) پیامبر مفسران آگاه به تمام قرآن، ماهنامه معرفت، ش ۷۳، ص ۲۷؛ نقوی، نسیم عباس، علم پیامبر و ائمه به غیب، ص۴۰؛ افقی، داوود، بررسی غلو در روایات علم اهل بیت از کتاب بصائر الدرجات، ص ۳۴
- ↑ ر.ک. ایمانی، احد، وبگاه بهترین سخن‌ها؛ بحرانی، هاشم، البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۲، ذیل آخرین آیه سوره رعد، حدیث ۱۶؛ تفتازانی، مسعود بن عمر، مختصرالمعانی، ص ۷۷؛ صفار، محمد بن حسن، بصائرالدرجات، ج ۴، باب ۱۰، ح ۵؛ ص ١٢٨، ح ٣؛ ص ۱۹۳، ح ١؛ ص ۱۹4، ح ١؛ ص ۲۱۲، ح ۲؛ ج ۱، ص ۴۸؛ ج ۱، ص ۲۰۴؛ ج ۱، ص 37؛ ج ۱، ص 301؛ عظیمی، محمدصادق، سیر تطور گستره علم امام در کلام اسلامی، ص ۷۱
- ↑ ر.ک. اوجاقی، ناصرالدین، علم امام از دیدگاه کلام امامیه، ص۷۵ و ۷۶
- ↑ صفار، محمد بن حسن، بصائرالدرجات، ج 1، ص ۱۹۸
- ↑ ر.ک. عظیمی، محمد صادق، سیر تطور گستره علم امام در کلام اسلامی، ص 171
- ↑ ر.ک. عظیمی، محمد صادق، سیر تطور گستره علم امام در کلام اسلامی، ص 171
- ↑ ر.ک. ایمانی، احد، وبگاه بهترین سخن‌ها
- ↑ ر.ک. نقوی، نسیم عباس، علم پیامبر و ائمه به غیب، ص۴۰؛ عظیمی، محمدصادق، سیر تطور گستره علم امام در کلام اسلامی، ص ۷۱