نسخهای که میبینید نسخهای قدیمی از صفحهاست که توسط Admin(بحث | مشارکتها) در تاریخ ۱۷ مهٔ ۲۰۱۹، ساعت ۱۵:۱۵ ویرایش شده است. این نسخه ممکن است تفاوتهای عمدهای با نسخهٔ فعلی بدارد.
نسخهٔ ویرایششده در تاریخ ۱۷ مهٔ ۲۰۱۹، ساعت ۱۵:۱۵ توسط Admin(بحث | مشارکتها)
علم به چه مواردی تنها نزد خداست؟ یکی از پرسشهای مرتبط به بحث علم غیب معصوم است که میتوان با عبارتهای متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤالهای مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی علم غیب مراجعه شود.
«گذشته از اینکه لحن آیه فوق حکایت از این دارد که آگاهی از قیامت و نزول باران و چگونگی جنین در رحم مادر، و اموری را که انسان در آینده انجام میدهد، و محل مرگ او، در اختیار خداوند است و دیگران را به آن راهی نیست، روایاتی که در تفسیر آیه نیز وارد شده این حقیقت را تأکید میکند. از جمله در حدیثی میخوانیم: «انَّ مَفَاتِیح الْغَيْب خَمْس لَا يَعْلَمُهُنَّ إِلَّا اللَّه»[۱] سپس آیه فوق را تلاوت فرمود. در روایت دیگری که در نهج البلاغه آمده است میخوانیم: هنگامی که علی(ع) از بعضی حوادث آینده خبر میداد یکی از یاران عرض کرد: ای امیر مؤمنان(ع)! از غیب سخن میگویی؟ و به علم غیب آشنایی؟ امام(ع) خندید و به آن مرد که از طایفه "بنی کلب" بود فرمود: «يَا أَخَا كَلْبٍ لَيْسَ هُوَ بِعِلْمِ غَيْبٍ وَإِنَّمَا هُوَ تَعَلُّمٌ مِنْ ذِي عِلْمٍ وَإِنَّمَا عِلْمُ الْغَيْبِ عِلْمُ السَّاعَةِ وَمَا عَدَّدَهُ اللَّهُ سُبْحَانَهُ بِقَوْلِهِ ﴿﴿إِنَّ اللَّهَ عِندَهُ عِلْمُ السَّاعَةِ وَيُنَزِّلُ الْغَيْثَ وَيَعْلَمُ مَا فِي الأَرْحَامِ وَمَا تَدْرِي نَفْسٌ مَّاذَا تَكْسِبُ غَدًا وَمَا تَدْرِي نَفْسٌ بِأَيِّ أَرْضٍ تَمُوتُ﴾﴾ الْآيَةَ فَيَعْلَمُ اللَّهُ سُبْحَانَهُ مَا فِي الْأَرْحَامِ مِنْ ذَكَرٍ أَوْ أُنْثَى وَقَبِيحٍ أَوْ جَمِيلٍ وَسَخِيٍّ أَوْ بَخِيلٍ وَشَقِيٍّ أَوْ سَعِيدٍ وَمَنْ يَكُونُ فِي النَّارِ حَطَباً أَوْ فِي الْجِنَانِ لِلنَّبِيِّينَ مُرَافِقاً فَهَذَا عِلْمُ الْغَيْبِ الَّذِي لَا يَعْلَمُهُ أَحَدٌ إِلَّا اللَّهُ وَمَا سِوَى ذَلِكَ فَعِلْمٌ عَلَّمَهُ اللَّهُ نَبِيَّهُ صلى الله عليه وآله فَعَلَّمَنِيهِ وَدَعَا لِي بِأَنْ يَعِيَهُ صَدْرِي وَتَضْطَمَّ عَلَيْهِ جَوَانِحِي»[۲] از این روایت به خوبی بر میآید که منظور از عدم آگاهی مردم از این امور پنجگانه تمام خصوصیات آنها است، فیالمثل اگر روزی وسائلی در اختیار بشر قرار گیرد که هنوز آن روز فرا نرسیده است و از پسر یا دختر بودن جنین به طور قطع آگاه شوند، باز این امر مسألهای ایجاد نمیکند، چرا که آگاهی از جنین به آن است که تمام خصوصیات جسمانی، زشتی و زیبایی، سلامت و بیماری، استعدادهای درونی، ذوق علمی و فلسفی و ادبی، و سایر صفات و کیفیات روحی را بدانیم، و این امر برای غیر خدا امکان پذیر نیست. همچنین اینکه باران در چه موقع نازل میشود؟ و کدام منطقه را زیر پوشش قرار میدهد؟ و دقیقا چه مقدار در دریا و چه مقدار در صحرا و دره و کوه و بیابان میبارد؟ جز خدا کسی نمیداند. در مورد حوادث فردا، و فرداها، و خصوصیات و جزئیات آنها نیز همین گونه است. و از اینجا پاسخ سؤالی که غالبا در اینجا مطرح میشود به خوبی روشن میگردد که میگویند ما در تواریخ و روایات متعددی میخوانیم که ائمهاهل بیت (ع) و حتی بعضی از اولیاءالله غیر از امامان، از مرگ خود خبر دادند، و یا محل دفن خود را بیان کردند، از جمله در حوادث مربوط به کربلا، بارها در روایات خواندهایم که پیامبر(ص) یا امیر مؤمنان (ع) و انبیای سلف که از وقوع شهادت امام حسین (ع) و یارانش در این سرزمین خبر دادهاند و در کتاب اصول کافی بابی در زمینه آگاهی ائمه(ع) از زمان وفاتشان دیده میشود. پاسخ این است که: آگاهی بر پارهای از این امور به صورت علم اجمالی آنهم از طریق تعلیم الهی هیچ منافاتی با اختصاص علم تفصیلی آنها به ذات پاک خداوند ندارد. و تازه همانگونه که گفتیم همین اجمال نیز ذاتی و استقلالی نیست، بلکه جنبه عرضی و تعلیمی دارد، و از طریق تعلیم الهی است، به مقداری که خدا میخواهد و صلاح میداند. لذا در حدیثی از امام صادق(ع) میخوانیم که یکی از یارانش سؤال کرد: آیا امام علم غیب میداند؟«قَالَ: لا، وَ لَكِنْ إِذَا أَرَادَ أَنْ يَعْلَمَ الشَّيْءَ أَعْلَمَهُ اللَّهُ ذَلِكَ»[۳] در زمینه علم غیب و چگونگی آگاهی انبیا و امامان از آن روایات فراوانی وارد شده (...) ولی مسلم است که در این میان علومی وجود دارد که غیر از خدا هیچکس از آن آگاه نیست»[۴].
پاسخهای دیگر
با کلیک بر «ادامه مطلب» پاسخ باز و با کلیک بر «نهفتن» بسته میشود:
«علی در یکی از خطبههایش از بعضی امور غیبی خبر داد، یکی از اصحاب عرض کرد: یا امیر المؤمنین(ع)! علم غیب داری؟! حضرت خندید و فرمود: ای برادر کلبی! این علم غیب نیست، بلکه تعلمی است از صاحب علم. علم غیب عبارت است از علم به قیامت و علم به چیزهایی که خدا در این آیه فرموده: ﴿﴿إِنَّ اللَّهَ عِندَهُ عِلْمُ السَّاعَةِ﴾﴾.[۵] خدا از بچهای که در رحم مادر است خبر دارد که پسر است یا دختر، زشت است یا زیبا، سخاوتمند است یا بخیل، شقی است یا سعید. خدا میداند چه شخصی هیزم دوزخ است و چه شخصی در بهشت هم نشین انبیا(ع) خواهد شد. این، علم غیبی است که غیر از خدا کسی نمیداند اما چیزهای دیگر را خدا به پیغمبرش(ص) تعلیم داده او هم به من یاد داد ودعا کرد که سینه و قلبم آنها را حفظ کند[۶]»[۷].
با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل میشوید:
↑«کلیدهای غیب پنج است که هیچکس جز خدا نمیداند»؛ " مجمع البیان" ذیل آیه مورد بحث.
↑«ای برادر کلبی! این علم غیب نیست، این فرا گرفتهای است از عالمی یعنی پیامبرعلم غیب تنها علم قیامت است، و آنچه خداوند سبحان در این آیه بر شمرده ... و بعد از ذکر آیه شریفه فرمود: خداوند سبحان از آنچه در رحمها قرار دارد آگاه است، پسر است یا دختر؟ زشت است یا زیبا؟ سخاوتمند است یا بخیل؟ سعادتمند است یا شقی؟ چه کسی آتشگیره دوزخ است و چه کسی در بهشت دوست پیامبران؟ ... اینها علوم غیبیهای است که غیر از خدا کسی نمیداند و غیر از آن علومی است که خداوند به پیامبرش تعلیم کرده و او به من آموخته است، و برایم دعا نمود که خدا آن را در سینهام جای دهد و اعضای پیکرم را از آن مالامال سازد». نهج البلاغه، خطبه ۱۲۸.
↑«فرمود: نه، امامعلم غیب را ذاتاً نمیداند، ولی هنگامی که اراده کند چیزی را بداند خدا به او تعلیم میدهد».
↑«محمد بن یحیی و فردی دیگر از احمد بن محمد از علی بن حکم از محمد بن فضیل روایت نموده که گفت شریس وابشی از جابر از امام باقر(ع) روایت نمودهاند که فرمود: همانا اسم اعظم خداوند متعال هفتاد و سه حرف میباشد. آصف یک حرف از آنها را دارا بود، که آن را به زبان آورد و زمین ما بین او و تخت بلقیس ناچیز شده، فرو رفت و تخت را با دست خود گرفت، سپس زمین در کمتر از یک چشم بر هم زدن به حالت سابق خود بازگشت. اما آنچه که از اسم اعظم نزد ما وجود دارد هفتاد و دو حرف می باشد یک حرف دیگر نزد خداوند متعال میباشد که آن را ویژه خود در علم غیب نزد خود قرار داده است، و هیچ قدرت و نیرویی نیست مگر توسط خداوند بلند مرتبه بزرگ»؛ اصول کافی، ج١، ص٢٣٠
↑«احمد بن محمد از محمد بن سنان از ابو جارود از اصبغ بن نباته روایت کرده که گفت شنیدم امیر مؤمنان(ع) میفرماید: همانا برای خداوند متعال دو علم وجود دارد؛ علمی که آن را ویژه خود در علم غیب خود قرار داده است و کسی را نسبت به آن مطلع نساخته است، نه پیامبری از پیامبران و نه فرشتهای از فرشتگان. و این همان فرمایش خداوند متعال در قرآن کریم است که فرمود: (قطعا نزد خداوند متعال علم به قیامت وجود دارد، و باران را فرو میفرستد، و نسبت به آنچه که در رحمها وجود دارد آگاهی دارد. و هیچ نفس و فردی نمیداند فردا چه به دست میآورد و هیچ نفس و فردی نمیداند در چه سرزمینی میمیرد) هم چنین نزد خداوند متعال علم دیگری وجود دارد که فرشتگان او از آن آگاهی دارند، و آنچه که فرشتگان او از آن مطلع گردند قطعا مورد آگاهی محمد و آل محمد(ع) میباشد، و آنچه که محمد و آل محمد(ع) از آن آگاهی دارند قطعا مرا نسبت به آن آگاهی فرموده است، بزرگ از ما و کوچک از ما تا روز قیامت از آن مطلع میباشند»؛ بصائر الدرجات، ص۱۳۱