نسخهای که میبینید نسخهای قدیمی از صفحهاست که توسط Ranjbar(بحث | مشارکتها) در تاریخ ۳ ژوئن ۲۰۱۹، ساعت ۱۰:۲۵ ویرایش شده است. این نسخه ممکن است تفاوتهای عمدهای با نسخهٔ فعلی بدارد.
نسخهٔ ویرایششده در تاریخ ۳ ژوئن ۲۰۱۹، ساعت ۱۰:۲۵ توسط Ranjbar(بحث | مشارکتها)
آیا امام مهدی (ع) شاهد و ناظر اعمال است؟ یکی از پرسشهای مرتبط به بحث مهدویت است که میتوان با عبارتهای متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤالهای مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.
«امام، مظهر اسم حی الهی است و چون حیات مبدأ علم و قدرت است و علمخداوند شهودی است او نیز شاهداعمال امت و به همه کارهای آنان آگاه است. امام، چونان احاطه جان بر بدن، به تمام شئونانسانها احاطه دارد، زیرا وی جان جانان است و اطلاع و وقوف حضرتش به اعمال ما منحصر در روزهای مشخص و دفعات محدود نیست. عرضه اعمال به پیشگاه امام گاه عرضهای عمومی است که روزهای دوشنبه و پنجشنبهاعمال امت به حضورشان برده میشود چنانکه ظاهر برخی روایاتعرض اعمال همین است و گاه عرضه دائمی و اشراف همیشگی است که با عبارات كُلِّ يَوْمٍ وَ لَيْلَةٍ[۳]، كُلَّ صَبَاحٍ[۴] در روایاتمعصومان آمده است و ناظر به دوام وقوف امام (ع) بر اعمال امت است. همانطور که جان ما از جسم ما باخبر است و میداند که بر او چه میگذرد، امام به واقع از جان ما باخبر است؛ گویی درون جان ماست. این نکته فاخر را که امامجان جانان است میتوان از تعبیر ﴿النَّبِيُّ أَوْلَى بِالْمُؤْمِنِينَ مِنْ أَنفُسِهِمْ﴾[۵] استفاده کرد، زیرا اگر انسان کاملمعصوم مانند حضرت رسول اعظم (ص) از جان آنان سزاوارتر است حتماً به مناسبت تفوق وجودی نسبت به ارواح است به طوری که ارواحامت به منزله بدن برای روح نبویاند و چون حقیقتامامت جز خلافت خدا و رسول نیست، قال الرضا (ع): إِنَّ الْإِمَامَةَ هِيَ مَنْزِلَةُ الْأَنْبِيَاءِ وَإِرْثُ الْأَوْصِيَاءِ إِنَّ الْإِمَامَةَ خِلَافَةُ اللَّهِ وَ خِلَافَةُ الرَّسُولِ ص وَ مَقَامُ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ[۶] هر کمال مشترکی را که میان مقام نبوت و ولایت متصور باشد واجد خواهد بود. بنابراین مقام اولویتی که در آیه مذکور به واسطه تفوق وجودی برای پیامبربالاصاله ثابت است برای اماممعصوم که خلیفه رسول الله است بالتبع ثابت خواهد بود»[۷].
«براساس روایات، اعمال شیعیان در روزهای دوشنبه و پنجشنبه بر امام زمان (ع) عرضه میشود. در این صورت لازم است انسان، مراقب باشد عملی را مرتکب نشود که حین عرضه اعمال، باعث شرمندگی او نزد امام (ع) شود و آن وجود مقدس را برنجاند. از امام مهدی (ع) روایت شده که: "اعمال امت در هر دوشنبه و پنجشنبه بر پیغمبر (ص) عرضه میشود، پس به آن آگاه میگردد. همچنین بر ائمه (ع) عرضه میشود و به آن علم پیدا میکنند."[۸]. روایات در باب عرضه اعمال به حضرات ائمه (ع) به حد تواتر است، ولی مضامین آنها از نظر کیفیت و وقت عرضه متفاوت است: هر بامداد، هر پنجشنبه و دوشنبه، هرشب پنجشنبه، اول هرماه. و به روایتی نیمه شعبان، همه اعمال دوران سال بر حضرات معصومین (ع) عرضه میگردد[۹].
عبدالله بن ابان زیات میگوید: به حضرت رضا (ع) عرض کردم که برای من و خاندانم دعایی بکنید. حضرت فرمودند: "مگر من دعا نمیکنم؟ به خدا سوگند اعمال شما در هرروز و شبی بر من عرضه میشود، لذا در هرمورد که مناسب باشد دعا میکنم." عبدالله میگوید: از این حرف امام تعجب کردم. امام (ع) وقتی متوجه تعجب من شدند، فرمودند: آیا کتاب خداوند را نمیخوانی، آنجا که میفرماید: ﴿وَقُلِ اعْمَلُواْ فَسَيَرَى اللَّهُ عَمَلَكُمْ وَرَسُولُهُ وَالْمُؤْمِنُونَ﴾[۱۰] و نیز نقل شده که روزی امام صادق (ع) خطاب به مردی که در مجلس آن حضرت حضور داشتند، فرمودند: چرا رسول خدا (ص) را از خود میرنجانید؟ شخصی از حضرت سؤال کرد: یا بن رسول الله! ما چگونه رسول خدا را ناراحت میکنیم؟ حضرت فرمودند: مگر نمیدانی که اعمال شما بر رسول خدا (ص) عرضه میشود، پس اگر معصیتی در اعمال شما مشاهده نماید، باعث ناراحتی خاطر او خواهد شد. پس با اعمال بدتان پیامبر اکرم (ص) را ناراحت نکنید، بلکه سعی کنید با اعمال خوبتان او را مسرور سازید[۱۱]»[۱۲].
شخصی خدمت امام رضا (ع) آمد و عرض کرد: برای من و خانوادهام دعا کنید. امام فرمود: مگر دعا نمیکنم؛ "وَ اللَّهِ إِنَّ أَعْمَالَكُمْ لَتُعْرَضُ عَلَيَ فِي كُلِّ يَوْمٍ وَ لَيْلَةٍ"؛ به خدا سوگند، اعمال شما هر شب و روز بر من عرضه میشود." راوی میگوید: این سخن بر من گران آمد، امام متوجه شد و به من فرمود: "أَ مَا تَقْرَأُ كِتَابَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ: ﴿وَ قُلِ اعْمَلُوا فَسَيَرَى اللَّهُ عَمَلَكُمْ وَ رَسُولُهُ وَ الْمُؤْمِنُونَ﴾ قَالَ هُوَ وَ اللَّهِ عَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِبٍ"؛ آیا کتاب خداوند عز و جلّ را نمیخوانی که میفرماید: عمل کنید خدا و پیامبرش و مؤمنان، عمل شما را میبینند. به خدا سوگند! منظور از مؤمنانعلیبنابیطالب "و امامان دیگر از فرزندان او" هستند."[۱۵]
امام علی (ع) هم میفرماید: "لَيْسَ يَغِيبُ عَنَّا مُؤْمِنٌ فِي شَرْقِ الْأَرْضِ وَ لَا فِي غَرْبِهَا"؛[۱۶] هیچ مؤمنی در شرق و غرب زمین از ما غایب نیست." امام صادق (ع) هم میفرماید: "إِنَّ الدُّنْيَا لَتَمَثَّلَ لِلْإِمَامِ فِي مِثْلِ فِلْقَةِ الْجَوْزِ فَلَا يَعْزُبُ عَنْهُ مِنْهَا شَيْء..."؛[۱۷]دنیا "آسمان و زمین" در نزد امام چون پاره گردویی حاضر و نمایان است." لذا امام مهدی (ع) به شیخ مفید "ره" میفرماید: "فَإِنَّا نُحِيطُ عِلْماً بِأَنْبَائِكُمْ وَ لَا يَعْزُبُ عَنَّا شَيْءٌ مِنْ أَخْبَارِكُمْ"؛[۱۸] ما بر احوال شما آگاهیم و هیچ چیز از اوضاع شما بر ما پوشیده و مخفی نیست."
یک چشم زدن غافل از آن ماه نباشید شاید که نگاهی کند آگاه نباشید
روشن است که اعمال، اعم از جوارحی و جوانحی است، لذا امام از هر نوع نیت و عملی که در کارنامه انسان ثبت شود، آگاه است. از عبد الرحمان پرسیدند: چرا شیعه شدی و به امامت امام هادی (ع) معتقد گشتی؟ گفت: چیزی دیدم که موجب شد چنین اعتقادی را بپذیرم. من مردی فقیر بودم. برای گرفتن کمک به دربار متوکل رفتم. آن روز متوکلدستور داده بود تا علی بن محمد بن الرضا (ع) احضار شود. به یکی از حاضران گفتم: این مرد کیست؟ گفت او مردی علوی است که رافضیانمعتقد به امامتش هستند و متوکل او را برای کشتن حاضر کرده است. دیدم امام سوار بر اسب آمد و مردم از سمت راست و چپ در دو صف ایستاده و به او نگاه میکنند. هنگامی که او را دیدم، محبتش در دلم افتاد. بنا کردم در دل خود برای او دعا کردن که خداوند شرّ متوکل را از او دفع کند. او پیشاپیش میآمد و به یال اسبش نگاه میکرد ولی به راست و چپ نگاه نمیکرد. من پیوسته در دل به او دعا میکردم. هنگامی که کنارم رسید، صورتش را به سویم گردانید. آنگاه فرمود: خداوند دعایت را مستجاب کند و عمرت را طولانی و مال و فرزندانت را زیاد گرداند. از هیبت او، بر خود لرزیدم و در میان رفقایم افتادم. پرسیدند چه شده؟ گفتم: خیر است و به هیچ مخلوقی نگفتم. خداوند متعال به برکت دعای او راههایی از مال و ثروت بر من گشود. من به امامت این شخص معتقدم که آنچه در دلم بود، دانست و خداوند دعایش را دربارهام مستجاب کرد."[۱۹]امام مهدی (ع) هم در این زمان، چشم خدا در میان خلایق است[۲۰] و بر احوال و اعمال ما آگاهی دارد»[۲۱].