بحث:آیات مربوط به انتظار امام مهدی کدامند؟ (پرسش)

قرآن و انتظار

• یکی از ویژگی‌های قرآن کریم ابدی بودن این کتاب است، یعنی قرآن به عنوان آخرین کتاب نازل شده، لازم است با زبانی سخن بگوید که در همۀ مکان‌ها و زمان‌ها قابل استفاده و عرضه باشد، در غیر این صورت به مرور زمان، تازگی و صلابت خود را از دست خواهد داد. حال با توجه به این ویژگی (یعنی ابدی بودن آیات آن) باید توجه داشته اکثر آیات قرآن به صورت کلی و "قضیه حقیقیه" نه "شخصیه خارجیه" بیان شده است و در هر زمان مصادیق این قضیه حقیقیه ـ که به صورت عام و کلی بیان شده ـ استخراج می‌شود. در مورد ظهور و انتظار فرج حضرت مهدی (ع) بلکه دیگر جنبه‌های شخصیتی ایشان آیۀ‌ صریحی وارد نشده ولی با در نظر گرفتن منطق فهم قرآن و تأویل و تفسیر و با توجه به روایات آیات متعددی را می‌توان بر شمرد که یکی از مهمترین مصادیق آیه امام زمان (ع) هستند.

کتب مربوط به آیات انتظار و ظهور

• مجموعه‌ این آیات در کتب متعددی جمع‌آوری شده از جمله:

1. معجم احادیث الامام المهدی زیر نظر علی کورانی، ج ۵ که در این کتاب در مورد حضرت تا ۲۶۰ آیه ذکر شده است.
2. سیمای امام زمان در آیینه قرآن از علی اکبر مهدی‌پور، ۱۴۰ آیه را ذکر کرده‌اند.
3. سیمای مهدویت در قرآن اثر محمدجواد مولوی‌نیا، ۷۴ آیه را توضیح داده‌اند.
4. مهدی در قرآن اثر محمد عابدین‌زاده، ۴۰ آیه را توضیح داده‌اند.

آیات مربوط به انتظار

• در مورد ظهور و انتظار فرج حضرت مهدی (ع) و دیگر جنبه‌های شخصیتی ایشان، آیۀ‌ صریحی وارد نشده ولی با در نظر گرفتن منطق فهم قرآن و تأویل و تفسیر و با توجه به روایات، آیات متعددی را می‌توان بر شمرد که یکی از مهمترین مصادیق آیه حضرت حجت (ع) هستند که مجموعه‌ این آیات در کتب متعددی جمع‌آوری شده است. در خصوص مسئلۀ انتظار و ظهور حضرت مهدی (ع) آیاتی وجود دارد که آنها را معرفی می‌کنیم:

1. ﴿هَلْ یَنْظُرُونَ إِلَّا أَنْ تَأْتِیَهُمُ الْمَلَائِکَةُ أَوْ یَأْتِیَ رَبُّکَ أَوْ یَأْتِیَ بَعْضُ آیَاتِ رَبِّکَ یَوْمَ یَأْتِی بَعْضُ آیَاتِ رَبِّکَ لَا یَنْفَعُ نَفْسًا إِیمَانُهَا لَمْ تَکُنْ آمَنَتْ مِنْ قَبْلُ أَوْ کَسَبَتْ فِی إِیمَانِهَا خَیْرًا قُلِ انْتَظِرُوا إِنَّا مُنْتَظِرُونَ﴾؛ در ذیل آیه ابی‌بصیر از امام صادق (ع) حکایت می‌کند: «منظور از آن روز، روز خروج حضرت قائم (ع) است، آن روزِ انتظار کشیده شده، از ماست»؛ بعد حضرت فرمودند: «ای ابابصیر! خوشا به حال شیعیان قائم ما که در زمان غیبت او منتظر ظهورش باشند و در زمان ظهورش از او اطاعت نمایند که اینان اولیای خدایند که هیچ ترس برایشان نیست و حزن و اندوهی نخواهند داشت».
2. ﴿وَیَقُولُونَ لَوْلَا أُنْزِلَ عَلَیْهِ آیَةٌ مِنْ رَبِّهِ فَقُلْ إِنَّمَا الْغَیْبُ لِلَّهِ فَانْتَظِرُوا إِنِّی مَعَکُمْ مِنَ الْمُنْتَظِرِینَ﴾؛ یحیی بن قاسم می‌گوید: از امام صادق دربارۀ‌ آیات اول سورۀ بقره سؤال کردم که می‌فرماید: ﴿الم ذَلِکَ الْکِتَابُ لَا رَیْبَ فِیهِ هُدًی لِلْمُتَّقِینَ الَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِالْغَیْبِ﴾ امام فرمودند: «متقین در این آیه شیعیان علی هستند و غیبت همان حجت قائم غائب می‌باشد و شاهد بر این مدعی آیۀ ﴿وَیَقُولُونَ لَوْلَا أُنْزِلَ عَلَیْهِ آیَةٌ مِنْ رَبِّهِ فَقُلْ إِنَّمَا الْغَیْبُ لِلَّهِ فَانْتَظِرُوا إِنِّی مَعَکُمْ مِنَ الْمُنْتَظِرِینَ﴾.
3. ﴿وَارْتَقِبُوا إِنِّی مَعَکُمْ رَقِیبٌ﴾؛ ﴿فَانْتَظِرُوا إِنِّی مَعَکُمْ مِنَ الْمُنْتَظِرِینَ﴾ از امام رضا(ع) نقل شده فرمودند: «چقدر خوب است صبر و انتظار فرج! آیا نشنیده‌ای فرموده خدای عزوجل را که ﴿وَارْتَقِبُوا إِنِّی مَعَکُمْ رَقِیبٌ﴾؛ ﴿فَانْتَظِرُوا إِنِّی مَعَکُمْ مِنَ الْمُنْتَظِرِینَ﴾ بنابراین بر شما باد به صبر، به درستی که گشایش پس از ناامیدی می‌آید، البته آنان که پیش از شما بودند صبورتر از شما بودند».
4. ﴿وَعَدَ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِی الْأَرْضِ کَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَلَیُمَکِّنَنَّ لَهُمْ دِینَهُمُ الَّذِی ارْتَضَی لَهُمْ وَلَیُبَدِّلَنَّهُمْ مِنْ بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْنًا یَعْبُدُونَنِی لَا یُشْرِکُونَ بِی شَیْئًا وَمَنْ کَفَرَ بَعْدَ ذَلِکَ فَأُولَئِکَ هُمُ الْفَاسِقُونَ﴾ از جمله آیاتی است که به مفهوم انتظار و آمدن و ظهور موعود تصریح دارد.
5. ﴿أَمَّنْ یُجِیبُ الْمُضْطَرَّ إِذَا دَعَاهُ وَیَکْشِفُ السُّوءَ وَیَجْعَلُکُمْ خُلَفَاءَ الْأَرْضِ﴾؛ امام صادق (ع) در تأویل آیۀ شریفه فرمودند: «این آیه درباره امام قائم (ع) نازل شده و او به خدا سوگند! همان مضطری است که وقتی در مقام (کنار کعبه) دو رکعت نماز می‌‌خواند و بعد از خدا طلب می‌‌کند و پروردگار هم دعایش را مستجاب نموده و کشف سوء می‌‌نماید و او را خلیفه و رهبر روی زمین قرار خواهد داد».
6. ﴿اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ یُحْیِی الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا قَدْ بَیَّنَّا لَکُمُ الْآیَاتِ لَعَلَّکُمْ تَعْقِلُونَ﴾؛ شیخ طوسی در کتاب الغیبة از ابن عباس روایت می‌کند که در تفسیر این آیه گفت: "خداوند، زمین مرده را بعد از بیدادگری اهلش، به وسیله ظهور حضرت مهدی(ع) اصلاح می‌کند".
7. ﴿وَلَنَبْلُوَنَّکُمْ بِشَیْءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِنَ الْأَمْوَالِ وَالْأَنْفُسِ وَالثَّمَرَاتِ وَبَشِّرِ الصَّابِرِینَ﴾؛ پیش از ظهور حضرت مهدی (ع) علامات و نشانه‌های الهی وجود دارد برای مردمی که ایمان آورده‌اند.
8. ﴿إِنْ یَمْسَسْکُمْ قَرْحٌ فَقَدْ مَسَّ الْقَوْمَ قَرْحٌ مِثْلُهُ وَتِلْکَ الْأَیَّامُ نُدَاوِلُهَا بَیْنَ النَّاسِ وَلِیَعْلَمَ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا وَیَتَّخِذَ مِنْکُمْ شُهَدَاءَ وَاللَّهُ لَا یُحِبُّ الظَّالِمِینَ﴾؛ در تفسیر البرهان آمده است: از روز پیدایش جهان دو نیروی رحمانی و شیطانی حکومت می‌کرده، ولی در عهد حضرت مهدی (ع) تنها یک حکومت الهی در جهان حکومت می‌کند.
9. ﴿وَلَقَدْ کَتَبْنَا فِی الزَّبُورِ مِنْ بَعْدِ الذِّکْرِ أَنَّ الْأَرْضَ یَرِثُهَا عِبَادِیَ الصَّالِحُونَ﴾؛ در زبور کنونی که ملحق به تورات موجود است، چنین آمده: "صالحان وارث زمین خواهند بود و در آن تا ابد سکونت خواهند کرد".
10. ﴿وَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنْ مَنَعَ مَسَاجِدَ اللَّهِ أَنْ یُذْکَرَ فِیهَا اسْمُهُ وَسَعَی فِی خَرَابِهَا أُولَئِکَ مَا کَانَ لَهُمْ أَنْ یَدْخُلُوهَا إِلَّا خَائِفِینَ لَهُمْ فِی الدُّنْیَا خِزْیٌ وَلَهُمْ فِی الْآخِرَةِ عَذَابٌ عَظِیمٌ﴾؛ سیوطی در الدر المنثور از ابی جریر اسدی نقل می‌کند: مراد از ذلتی که نصیب ستمگران در دنیا می‌شود روزی است که مهدی (ع) حکومت را به دست می‌گیرد.