امامت‌پدیا

معراج در تاریخ اسلامی

نسخه‌ای که می‌بینید نسخه‌ای قدیمی از صفحه‌است که توسط Msadeq (بحث | مشارکت‌ها) در تاریخ ‏۲۶ مهٔ ۲۰۲۰، ساعت ۱۲:۰۴ ویرایش شده است. این نسخه ممکن است تفاوت‌های عمده‌ای با نسخهٔ فعلی بدارد.

(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)
آیکون خرد

این یک مقالهٔ خرد است. می‌توانید با گسترش آن به امامت‌پدیا کمک کنید.

اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث معراج است. "معراج" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل معراج (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

مقدمه

  • معراج از حوادث مهم زندگانی پیامبر(ص) و از معجزات بزرگ آن حضرت است[۱]. "معراج" از ریشه عرج، به معنای نردبان[۲] و "اسراء" به معنای سیر شبانه[۳] و منظور از آن عروج پیامبر(ص) در شب است﴿سُبْحَانَ الَّذِي أَسْرَى بِعَبْدِهِ لَيْلًا مِنَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ إِلَى الْمَسْجِدِ الْأَقْصَى الَّذِي بَارَكْنَا حَوْلَهُ لِنُرِيَهُ مِنْ آيَاتِنَا﴾[۴][۵].

معراج در قرآن و روایات

  • در برخی آیات قرآن به معراج اشاره شده است؛ مانند: ﴿سُبْحَانَ الَّذِي أَسْرَى بِعَبْدِهِ لَيْلًا مِنَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ إِلَى الْمَسْجِدِ الْأَقْصَى الَّذِي بَارَكْنَا حَوْلَهُ لِنُرِيَهُ مِنْ آيَاتِنَا إِنَّهُ هُوَ السَّمِيعُ الْبَصِيرُ﴾[۶]. در سوره نجم﴿ثُمَّ دَنَا فَتَدَلَّى فَكَانَ قَابَ قَوْسَيْنِ أَوْ أَدْنَى فَأَوْحَى إِلَى عَبْدِهِ مَا أَوْحَى مَا كَذَبَ الْفُؤَادُ مَا رَأَى أَفَتُمَارُونَهُ عَلَى مَا يَرَى وَلَقَدْ رَآهُ نَزْلَةً أُخْرَى عِنْدَ سِدْرَةِ الْمُنْتَهَى عِنْدَهَا جَنَّةُ الْمَأْوَى إِذْ يَغْشَى السِّدْرَةَ مَا يَغْشَى مَا زَاغَ الْبَصَرُ وَمَا طَغَى لَقَدْ رَأَى مِنْ آيَاتِ رَبِّهِ الْكُبْرَى﴾[۷] و آیات دیگری نیز به طور پراکنده به معراج پرداخته شده است﴿وَإِذْ قُلْنَا لَكَ إِنَّ رَبَّكَ أَحَاطَ بِالنَّاسِ وَمَا جَعَلْنَا الرُّؤْيَا الَّتِي أَرَيْنَاكَ إِلَّا فِتْنَةً لِلنَّاسِ...﴾[۸].
  • روایات زیادی نیز در این باره وجود دارد که در اینجا به بیان دو مورد اکتفا می‌کنیم:
  1. امام رضا(ع) می‌فرماید: "کسی که معراج را تکذیب کند، رسول الله(ص) را تکذیب کرده است"[۹].
  2. از امام صادق(ع) نیز این چنین روایت شده است: "از شیعیان ما نیست، کسی که چهار چیز را انکار کند:... معراج..."[۱۰][۱۱].

زمان معراج

گفتاری در نقد زمان معراج

  1. از ابن‌عباس روایت شده است که اسراء و معراج در سال دوم پس از بعثت صورت گرفته است. از آنجا که ابن‌عباس نسبت به دیگر محدثان و مورخان از لحاظ زمانی به رسول خدا(ص) نزدیک‌تر است، نظر او هم می‌تواند بر دیگر مورخان و محدثان، مقدم باشد.
  2. روایت امیرالمؤمنان علی(ع) که فرمود: "اسراء، سه سال پس از بعثت پیامبر اکرم(ص) اتفاق افتاده است"[۲۷].
  3. روایتی از امام صادق(ع) که این طور بیان می‌شود: زمانی که عایشه به رسول اکرم(ص) برای بوسیدن مکرر حضرت فاطمه(س) اعتراض کرد، پیامبر(ص) علت این امر را استشمام بوی بهشت از حضرت زهرا(س) دانست. ایشان نطفه حضرت فاطمه(س) را از سیبی عنوان فرمود که در شب معراج تناول کرد [۲۸]. از آنجا که حضرت زهرا(س) در سال پنجم بعثت به دنیا آمد، بنابراین می‌بایست اسراء و معراج، حداقل نه ماه و چه بسا دو سال پیش از تولد ایشان باشد.
  4. نزول سوره اسراء در اوایل بعثت: بخاری روایت کرده است که نزول آیه ﴿وَلَا تَجْهَرْ بِصَلَاتِكَ وَلَا تُخَافِتْ بِهَا﴾[۲۹] در مکه و زمانی صورت گرفته است که رسول خدا(ص) در خانه ارقم پنهان بود. می‌دانیم که این جریان در سال‌های نخست بعثت و در مرحله دعوت پنهانی بوده است. به علاوه، عده‌ای نیز گفته‌اند که سوره اسراء، سومین سوره‌ای است که پس از حجرات در مرحله دعوت پنهانی نازل شد.
  5. زمان نزول سوره نجم که واقعه معراج در آن مطرح شده است نیز در اوایل بعثت است[۳۰].

مکان معراج و تعداد معراج‌ها

معراج پیامبر(ص)، جسمانی یا روحانی

هدف معراج

آغاز سفر

جستارهای وابسته

منابع

پانویس

 با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:  

  1. ↑ زواوی، احمد بن عبدالفتاح؛ شمائل الرسول(ص)، ج۱، ص۹۷.
  2. ↑ ابن منظور، لسان العرب، ج۲، ص۳۲۱-۳۲۲.
  3. ↑ تقی الدین مقریزی، إمتاع الأسماع بما للنبی من الأحوال و الأموال و الحفدة و امتاع، ج۸، ص۱۹۲؛ رضا مهیار، فرهنگ ابجدی عربی-فارسی، ص۷۲.
  4. ↑ «پاکا آن (خداوند) که شبی بنده خویش را از مسجد الحرام تا مسجد الاقصی -که پیرامون آن را خجسته گردانده‌ایم- برد تا از نشانه‌هایمان بدو نشان دهیم» سوره اسراء، آیه ۱.
  5. ↑ حسینی ایمنی، سید علی اکبر، معراج، فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم، ج۲، ص:۳۰۹.
  6. ↑ «پاکا آن (خداوند) که شبی بنده خویش را از مسجد الحرام تا مسجد الاقصی - که پیرامون آن را خجسته گردانده‌ایم- برد تا از نشانه‌هایمان بدو نشان دهیم، بی‌گمان اوست که شنوای بیناست» سوره اسراء، آیه ۱.
  7. ↑ «سپس نزدیک شد و فروتر آمد آنگاه (میان او و پیامبر) به اندازه دو کمان یا نزدیک‌تر رسید پس (خداوند) به بنده خود وحی کرد، آنچه وحی کرد دل، آنچه می‌دید، دروغ نگفت پس آیا شما با او در آنچه می‌بیند، بگو- مگو می‌کنید؟ و به یقین او را در فرودی دیگر، (نیز) دیده بود کنار درخت سدری که در واپسین جای است که نزد آن بوستان‌ سراست هنگامی که آن درخت سدر را فرو پوشاند، آنچه فرو پوشاند چشم (وی سوی دیگر) نگشت و کژ ندید بی‌گمان برخی از نشانه‌های بزرگ پروردگارش را دیده است» سوره نجم، آیه ۸-۱۸.
  8. ↑ «و (یاد کن) آنگاه را که با تو گفتیم: پروردگارت به مردم چیرگی دارد و خوابی که ما به تو نمایاندیم را جز برای آزمون مردم قرار ندادیم.».. سوره اسراء، آیه ۶۰.
  9. ↑ شیخ صدوق، صفات الشیعه، ص۵۰؛ محمدباقر مجلسی، بحار الانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار(ع)، ج۱۸، ص۳۱۲.
  10. ↑ شیخ صدوق، صفات الشیعه، ص۵۰؛ حر عاملی، الفصول المهمه فی اصول الائمه، ج۱، ص۳۶۳.
  11. ↑ حسینی ایمنی، سید علی اکبر، معراج، فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم، ج۲، ص:۳۰۹-۳۱۰.
  12. ↑ ابن شهر آشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ج۱، ص۱۷۷؛ علی بن یوسف حلی، العدد القویه، ص۲۳۴.
  13. ↑ قطب راوندی، الخرائج و الجرائح، ج۱، ص۱۴۱.
  14. ↑ تقی الدین مقریزی، إمتاع الأسماع بما للنبی من الأحوال و الأموال و الحفدة و امتاع، ج۸، ص۱۹۹.
  15. ↑ ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۲، ص۵۱؛ شیخ حسین دیار بکری، تاریخ الخمیس فی أحوال انفس النفیس، ج۱، ص۳۰۷.
  16. ↑ ابوبکر بیهقی، دلائل النبوه و معرفة و معرفة احوال صاحب الشریعه، ج۲، ص۳۵۵؛ تقی الدین مقریزی، إمتاع الأسماع بما للنبی من الأحوال و الأموال و الحفدة و امتاع، ج۸، ص۲۰۰-۲۰۱؛ ابن کثیر، البدایه و النهایه، ج۵، ص۱۰۹.
  17. ↑ ابن جوزی، المنتظم فی تاریخ الامم و الملوک، ج۳، ص۲۶؛ عزالدین ابن اثیر، اسدالغابه فی معرفة الصحابه، ج۱، ص۲۷.
  18. ↑ عز الدین ابن اثیر، اسدالغابه فی معرفة الصحابه، ج۱، ص۲۷؛ ابوالفرج حلبی شافعی، السیرة الحلبیه، ج۱، ص۵۵۱؛ ابن جوزی المنتظم فی تاریخ الامم و الملوک، ج۳، ص۲۶.
  19. ↑ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۱، ص۱۶۶؛ ابن جوزی، المنتظم فی تاریخ الامم و الملوک، ج۳، ص۲۵-۲۶؛ شیخ حسین دیار بکری، تاریخ الخمیس فی أحوال انفس النفیس، ج۱، ص۳۰۶؛ ابن شهر آشوب، مناقب آل ابی طالب، ج۱، ص۱۷۷.
  20. ↑ ابوالفرج حلبی شافعی، السیرة الحلبیه، ج۱، ص۵۵۱.
  21. ↑ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۱، ص۱۶۶؛ شیخ حسین دیار بکری، تاریخ الخمیس فی أحوال انفس النفیس، ج۱، ص۳۰۶: تقی الدین مقریزی، إمتاع الأسماع بما للنبی من الأحوال والأموال و الحفدة و امتاع، ج۱، ص۴۸؛ ابن جوزی، المنتظم فی تاریخ الامم و الملوک، ج۳، ص۲۶؛ ابن کثیر، البدایه و النهایه، ج۳، ص۱۰۸.
  22. ↑ تقی الدین مقریزی، إمتاع الأسماع بما للنبی من الأحوال و الأموال و الحفدة و امتاع، ج۱، ص۴۷؛ ابوالفرج حلبی شافعی، السیرة الحلبیه، ج۱، ص۵۵۱.
  23. ↑ ابوالفرج حلیی شافعی، السیرة الحلبیه، ج۱، ص۵۵۱.
  24. ↑ حسینی ایمنی، سید علی اکبر، معراج، فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم، ج۲، ص:۳۱۰-۳۱۱.
  25. ↑ مانند ابن جوزی، المنتظم فی تاریخ الامم و الملوک، ج۳، ص۲۵-۲۶: ابوبکر بیهقی، دلائل النبوه و معرفة و معرفة احوال صاحب الشریعه، ج۲، ص۳۵۵؛ عزالدین ابن اثیر، اسدالغابه فی تمییز الصحابه، ج۱، ص۲۷؛ احمد بن یحیی بلاذری، انساب الاشراف، ج۱، ص۲۵۵؛ جعفر سبحانی، فروغ ابدیت، ص۳۷۳ به بعد.
  26. ↑ ابن کثیر، البدایه و النهایه، ج۳، ص۲۷؛ محمد بن یوسف صالحی، سبل الهدی و الرشاد فی سیرة خیر العباد، ج۳، ص۶۵؛ تقی الدین مقریزی، إمتاع الأسماع بما للنبی من الأحوال و الأموال و الحفدة و امتاع، ج۱، ص۴۷.
  27. ↑ قطب الدین راوندی، الخرائج و الجرائح، ج۱، ص۱۴۱.
  28. ↑ خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ج۵، ص۲۹۳؛ شیخ صدوق، علل الشرایع، ج۱، ص۱۸۴؛ شیخ صدوق، امالی، ص۴۶۰؛ ابن شهر آشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ج۳، ص۳۳۴-۳۳۵.
  29. ↑ «و به نمازت نه بانگ بردار و نه آن را بی‌آوا بخوان» سوره اسراء، آیه ۱۱۰.
  30. ↑ حسینی ایمنی، سید علی اکبر، معراج، فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم، ج۲، ص:۳۱۱-۳۱۲.
  31. ↑ احمد بن ابی یعقوب یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، ج۲، ص۲۶؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۱، ص۱۶۷ به بعد.
  32. ↑ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۱، ص۱۶۶؛ تقی الدین مقریزی، إمتاع الأسماع بما للنبی من الأحوال و الأموال و الحفدة و امتاع، ج۸، ص۱۹۶.
  33. ↑ «پاکا آن (خداوند) که شبی بنده خویش را از مسجد الحرام تا مسجد الاقصی-که پیرامون آن را خجسته گردانده‌ایم- برد تا از نشانه‌هایمان بدو نشان دهیم، بی‌گمان اوست که شنوای بیناست» سوره اسراء، آیه ۱.
  34. ↑ عزالدین ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۲، ص۵۱؛ شیخ حسین دیار بکری، تاریخ الخمیس فی أحوال انفس النفیس، ج۱، ص۳۰۷.
  35. ↑ ابن کثیر، البدایه و النهایه، ج۲، ص۱۱۵؛ محمد بن یوسف صالحی، سبل الهدی و الرشاد فی سیرة خیر العباد، ج۳، ص۷۹.
  36. ↑ حسینی ایمنی، سید علی اکبر، معراج، فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم، ج۲، ص:۳۱۲.
  37. ↑ ابن هشام، السیره النبویه، ج۱، ص۳۹۹؛ ابن کثیر، البدایه و النهایه، ج۳، ص۱۱۴.
  38. ↑ ابن کثیر، البدایه و النهایه، ج۳، ص۱۱۰؛ قطب الدین راوندی، الخرائج و الجرائح، ج۱، ص۱۴۱.
  39. ↑ احمد بن ابی یعقوب یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، ج۲، ص۲۶.
  40. ↑ شیخ حسین دیار بکری، تاریخ الخمیس فی أحوال انفس النفیس، ج۱، ص۳۰۸؛ محمد بن یوسف صالحی، سبل الهدی و الرشاد فی سیرة خیر العباد، ج۳، ص۷۱.
  41. ↑ محسن ادیب بهروز، معراج از دیدگاه قرآن و روایات، ص۱۰۹.
  42. ↑ فخرالدین رازی، مفاتیح الغیب، ج۲۰، ص۲۹۳؛ تقی الدین مقریزی، إمتاع الأسماع بما للنبی من الأحوال و الأموال و الحفدة و امتاع، ج۸، ص۲۰۱.
  43. ↑ ابن شهر آشوب، مناقب آل ابی طالب، ج۳، ص۱۷۷؛ محمدباقر مجلسی، بحار الانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار(ع)، ج۱۸، ص۳۸۰.
  44. ↑ احمد بن محمد قسطلانی، المواهب اللدنیه بالمنح المحمدیه، ج۲، ص۴۳۰؛ محمد بن حسین صالحی، سبل الهدی و الرشاد فی سیرة خیر العباد، ج۳، ص۱۲.
  45. ↑ حسینی ایمنی، سید علی اکبر، معراج، فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم، ج۲، ص:۳۱۳-۳۱۴.
  46. ↑ «پاکا آن (خداوند) که شبی بنده خویش را از مسجد الحرام تا مسجد الاقصی-که پیرامون آن را خجسته گردانده‌ایم- برد تا از نشانه‌هایمان بدو نشان دهیم، بی‌گمان اوست که شنوای بیناست» سوره اسراء، آیه ۱.
  47. ↑ شیخ صدوق، التوحید، ص۱۷۵؛ محمد باقر مجلسی، بحار الانوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار(ع)، ج۱۸، ص۳۴۷- ۳۴۸.
  48. ↑ حسینی ایمنی، سید علی اکبر، معراج، فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم، ج۲، ص:۳۱۴.
  49. ↑ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۱، ص۱۶۶؛ عزالدین ابن اثیر، اسدالغابه فی تمییز الصحابه، ج۱، ص۲۷ به بعد.
  50. ↑ عزالدین ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۲، ص۵۲؛ ابوبکر بیهقی، دلائل النبوه و معرفة و معرفة احوال صاحب الشریعه، ج۲، ص۳۸۲؛ عبدالرحمن سهیلی، الروض الأنف فی شرح السیرة النبویه، ج۳، ص۳۰۹؛ تقی الدین مقریزی، امتاع الاسماع بما للنبی من الاحوال و الاموال و الحفدة و امتاع، ج۱، ص۴۷.
  51. ↑ تقی الدین مقریزی، إمتاع الأسماع بما للنبی من الأحوال و الأموال و الحفدة و امتاع، ج۱، ص۴۷؛ ابن هشام، السیرة النبویه، ج۱، ص۴۰۶-۴۰۷؛ قطب الدین راوندی، قصص الانبیاء، ص۲۳۶؛ عزالدین ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۲، ص۵۳-۵۴.
  52. ↑ عزالدین ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۲، ص۵۴؛ قطب الدین راوندی، قصص الانبیاء، ص۳۲۶؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۱، ص۱۶۶؛ ابن جوزی، المنتظم فی تاریخ الامم و الملوک، ج۳، ص۲۹.
  53. ↑ تقی الدین مقریزی، إمتاع الأسماع بما للنبی من الأحوال و الأموال و الحفدة و امتاع، ج۱، ص۴۷.
  54. ↑ قطب الدین راوندی، قصص الانبیاء، ص۳۲۶.
  55. ↑ قطب الدین راوندی، قصص الانبیاء، ص۳۲۶؛ عزالدین ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۲، ص۵۶؛ ابن حزم اندلسی، جوامع السیرة النبویه، ص۵۴؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۱، ص۱۶۶.
  56. ↑ قطب الدین راوندی، قصص الأنبیاء، ص۳۲۶؛ عزالدین ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۲، ص۵۶.
  57. ↑ شیخ صدوق، امالی، ص۲۷۶؛ شیخ طوسی، امالی، ص۱۹۳؛ شیخ مفید، امالی، ص۱۷۳.
  58. ↑ ابن هشام، السیرة النبویه، ج۱، ص۴۰۷؛ عزالدین ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۲، ص۵۶؛ ابوبکر بیهقی، دلائل النبوه و معرفة و معرفة احوال صاحب الشریعه، ج۲، ص۳۸۱.
  59. ↑ جهت مطالعه بیشتر رجوع شود به کتب ابوبکر بیهقی، دلائل النبوة و معرفة و معرفة احوال صاحب الشریعه، ج۲؛ عزالدین ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۲، ص۵۳-۵۶؛ محمدباقر مجلسی، بحار الانوار الجامعة لدرر أخبار الائمة الاطهار(ع)، ج۱۸، و ابن هشام، السیرة النبویه، ج۱، ص۴۰۵-۴۱۰ به بعد.
  60. ↑ حسینی ایمنی، سید علی اکبر، معراج، فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم، ج۲، ص:۳۱۴-۳۱۵.
برگرفته از «https://fa.imamatpedia.com/w/index.php?title=معراج_در_تاریخ_اسلامی&oldid=315863»